Croppen in de camera of in de nabewerking?

Heb je niet genoeg brandpuntafstand? Wil je meer telebereik? Dan kun je natuurlijk een deel van de foto croppen. Sommige camera’s hebben een cropfunctie die je kunt activeren om er direct gebruik van te maken. Zo heb je direct de beschikking over meer telebereik. Wil je weten of het beter is om te croppen in de camera, of in de nabewerking? Is er enig verschil tussen deze twee methoden, of is een echte cropsensor de betere oplossing? In dit artikel probeer ik een antwoord te geven.

Geschatte leestijd: 11 minuten

Veel fullframe camera’s hebben een cropfunctie ingebouwd. Bij Nikon wordt het DX genoemd, bij Canon is het de APS-C stand (bijsnijden 1,6x). Ik zie soms ook de term super 35 voorbij komen, hoewel dit vaak meer in het domein van video ligt. Bij fullframe camera’s van andere merken is het in de camera croppen misschien weer onder andere namen terug te vinden.

Welke benaming het ook heeft gekregen, je gaat met deze functie de full frame camera gebruiken als een APS-C camera met een cropfactor die meestal ergens tussen de 1,5 en 1,6 zal liggen. Is croppen in de camera een goede optie, of kan dat beter in de nabewerking gedaan worden?

Wat is de reden van croppen in de camera?

Je vraagt je misschien af waarom je een crop functie van een full frame camera zou gebruiken. Immers, je koopt de camera juist voor die grote sensor. Is het dan niet vreemd om toch maar een deel van de sensor te gebruiken?

Wanneer slechts een deel van de sensor gebruikt wordt, zal ook een deel van wat je normaal gesproken in beeld hebt vastgelegd worden. Je vergroot het beeld als het ware, zodat het lijkt of je met een langer brandpunt hebt gefotografeerd. Een 500mm objectief zal op dat moment 1,5x of 1,6x zo lang worden.

Wil je alle details over een cropsensor weten?
Lees dan mijn tutorial over de cropfactor

Ik noem niet voor niets 500mm als brandpunt. Ben je een fotograaf die een lang brandpunt nodig heeft voor zijn fotografie? Dan kan biedt croppen de mogelijkheid om het objectief te laten werken alsof het een langer brandpunt heeft. Begrijp me goed, het brandpunt wordt niet langer, maar het gedraagt zich als een langer brandpunt.

Verlies in resolutie

Wanneer er gesproken wordt over video, hoor je wel eens over oversampling en een 4K resolutie beeld dat opgenomen is met een 6K sensorresolutie. Het is verleidelijk om met deze gedachtegang naar de cropfunctie in een fullframe camera kunnen kijken. Maar helaas werkt het niet zo, in tegenstelling tot die oversampling, waarbij wel de hele sensor gebruikt wordt, zal de cropfunctie niets meer dan een kleiner deel van de sensor gebruiken.

Hierdoor lijkt het bij het fotograferen dat je een langer brandpunt gebruikt. Immers, je kunt de brandpuntafstand met de cropfactor vermenigvuldigen. Maar het betekent ook dat je foto minder resolutie heeft. Fotografeer je met een 30 megapixel camera, dan zal je met de 1,5x cropfunctie ongeveer 20 megapixels overhouden. Heb je een 45 megapixel camera, dan zal het ongeveer 30 megapixels zijn. Heb je een 18 megapixel sensor, dan levert die 1,5x cropfunctie nog maar 12 megapixels aan beeld op.

Croppen in de camera, of toch in de nabewerking?

Maar waarom zou je in de camera zelf croppen? Je kunt hetzelfde effect bereiken wanneer je dit in de nabewerking van je foto doet. Neem de croptool (uitsnijdgereedschap) en knip een deel uit het totale fullframe beeld. Ook dan vergroot je als het ware een deel van je foto, alsof je met een langer brandpunt gefotografeerd hebt.

Het voordeel van achteraf in de nabewerking croppen is de flexibiliteit die je daarmee hebt. Je kunt de best mogelijke uitsnede bepalen, waarbij je niet aan die vaste waarde van de 1,5x of of 1,6x crop hoeft te houden. Kies gewoon de uitsnede die je het beste of het prettigste lijkt, of zelfs de beeldverhouding. Daarbij kun je dan meteen ook een eventuele schuine horizon corrigeren zonder bang te hoeven zijn dat je teveel beeld verliest.

Lees over mijn ervaringen met het fotograferen van de burlende edelherten
Samen de edelherten fotograferen

Fullframe croppen, of toch een crop camera?

Als je toch altijd gaat croppen in de camera of in de nabewerking, is het dan niet verstandig om gewoon een cropcamera te kopen? Het voordeel is dat je hiermee niet een groot deel van je resolutie verliest bij het croppen.

Of je gebruikt een crop camera met 18 megapixels, of een 18 megapixel fullframe camera die je vervolgens tot 12 megapixels moet croppen om dezelfde beeldvergroting (beeldhoek) te krijgen. Voor een keer is dit niet erg, maar wanneer je dat heel vaak doet is het zonde.

Natuurlijk is het mogelijk om een fullframe camera met een veel hogere resolutie te gebruiken en daarin te gaan croppen. Ik noemde de 30 megapixel camera al, die na een 1,5x crop ongeveer 20 megapixels oplevert. In dat geval maakt het op het gebied van resolutie niet meer uit. Een 20 megapixel cropsensor, of 20 megapixels na het croppen is evenveel resolutie. Maar levert het ook dezelfde beeldkwaliteit op?

Heb je na het croppen weinig resolutie over?
Dan kun je overwegen om de foto in resolutie te vergroten.
Veel software heeft die mogelijkheid ingebouwd.
Lees er meer over in mijn blog Superresolutie in Adobe Camera Raw

Een eenvoudig testje

Ik heb een simpele test voor je gedaan. Daarbij heb ik een 400mm brandpunt gebruikt op een Canon EOS 7D mark II (ongeveer 20 megapixels) en een Canon EOS 5D mark IV (ongeveer 30 megapixels). Vervolgens heb ik de foto uit de EOS 5D mark IV gecropt tot een vergelijkbare uitsnede.

Het resultaat zie je hieronder, waarbij ik voor de duidelijkheid een flink deel uitvergroot. Zo wordt het wat makkelijker om het resultaat te zien, en de beelden te vergelijken. In het onderschrift lees je welke foto de fullframe crop is, en welke de cropsensor.

Het eindresultaat is bij beide camera’s een 20 megapixel foto dus we kunnen deze goed met elkaar vergelijken. Ik heb bewust ISO 1.600 gebruikt om wat ruis te creëren. Aangezien de pixeldichtheid per oppervlakte vrijwel gelijk moet zijn, zou het ruisniveau in beiden ook ruwweg gelijk moeten zijn. Althans, dat zou ik verwachten.

Zoals je ziet in de voorbeelden is er inderdaad weinig verschil te zien tussen beide foto’s. De resolutie is nagenoeg gelijk, en de ruisniveaus verschillen weinig tot niets.

Een krom vergelijk, misschien?

Je kunt deze test natuurlijk veel uitgebreider gaan uitvoeren, waarbij je rekening gaat houden met dynamisch bereik en meer van dat soort dingen. Ik heb dit bewust niet gedaan, want ik denk dat dit eenvoudige voorbeeld wel een beetje weergeeft zoals het in de praktijk gebruikt wordt.

Wat overigens ook niet uit het oog verloren moet worden, is de over het algemeen hogere aanschafprijs van een fullframe camera. Zeker wanneer de resolutie zeker 1,5x of 1,6x hoger zou moeten zijn om na het croppen hetzelfde aantal pixels over te houden.

Wat is beter, croppen in de camera of in de nabewerking?

Heb je een fullframe camera en wil je iets meer brandpunt dan je daadwerkelijk hebt? Dan kan croppen de oplossing zijn. Moet je dan croppen in de camera of in de nabewerking? De keuze is natuurlijk aan jou, gebruik wat je het prettigste vindt. Voor de kwaliteit en de resolutie maakt het niet veel uit, het eindresultaat is exact hetzelfde.

Bedenk wel, dat je met het croppen in de nabewerking meer vrijheid hebt in de mate van croppen. Van de andere kant, dit kan natuurlijk ook op locatie door bewust je compositie te maken.

Wil je liever niet croppen, of het nu in de camera is of in de nabewerking, en wil je ook geen cropcamera? Dan zit er niets anders op dan een objectief met een langer brandpunt te kopen.