De auto-ISO gebruiken

Je kunt een camera automatisch de ISO laten instellen. Dit biedt veel gemak bij het fotograferen. Wat is het meest praktisch, de auto-ISO met Av, Tv of M gebruiken? Kortom, hoe kun je het beste de auto-ISO gebruiken? In dit artikel neem ik de mogelijkheden onder de loep en bekijk wat de verschillen zijn.

Geschatte leestijd: 12 minuten

Er zijn drie instellingen op de camera die we kunnen gebruiken voor het instellen van de belichting. Als eerste is er het diafragma, de lensopening. Die zorgt voor de hoeveelheid licht die door het objectief komt. Dan is er de sluitertijd die bepaald hoe lang er licht op de sensor valt. Tenslotte is er de ISO waarde, dat we voor het gemak de gevoeligheid van de sensor noemen.

Wil je alles weten over het instellen van de belichting?
Lees dan mijn tutorial Alles over sluitertijd, diafragma en ISO
Je kunt het ook terugvinden in mijn boek Perfect Belichten

Praktisch gebruik van de ISO waarde

We streven ernaar om een zo laag mogelijke ISO te gebruiken. Bij een hogere ISO waarde neemt de kans op ruis namelijk toe. Voor de meeste camera’s is ISO 100 of ISO 200 de laagste waarde. Maar fotografie moet wel praktisch zijn. Dat betekent dat als de gewenste instellingen van de belichting niet haalbaar zijn, je niet bang moet zijn om de ISO te verhogen.

Wil je meer weten over de ISO waarde
Lees dan mijn artikel Wat is ISO en welke waarde moet je gebruiken

Als de sluitertijd bij een gewenste scherptediepte te lang wordt kunnen we de camera niet meer stil houden. Hierdoor ontstaat bewegingsonscherpte. Door de ISO hoger te zetten kunnen we toch die scherptediepte gebruiken, en tegelijkertijd een sluitertijd halen die snel genoeg is.

Een snelle sluitertijd kan ook nodig zijn om beweging van het onderwerp te voorkomen. Bijvoorbeeld als je mensen fotografeert, of bij het fotograferen van sport en dieren. Is de vereiste snelle sluitertijd om de beweging te bevriezen niet haalbaar, dan moet de ISO hoger gezet worden.

Diafragmavoorkeuze (Av) en ISO waarde

Wanneer je in diafragmavoorkeuze fotografeert heb je volledige controle over de scherptediepte. De camera stelt dan voor jou de juiste sluitertijd in om een goede belichting te bereiken. Je moet die sluitertijd dan wel in het oog houden. Wordt die langer dan gewenst, dan levert een hogere ISO waarde de oplossing. Dit is het vangnet, als het ware.

Sluitertijdvoorkeuze (Tv) en ISO waarde

Wil je volledige controle over de sluitertijd hebben dan is de sluitertijdvoorkeuze een goede optie. De camera zorgt voor de lensopening die een correcte belichting mogelijk maakt. Is de grootste lensopening niet groot genoeg, dan krijg je een onderbelichte foto. Een hogere ISO waarde is de oplossing. Wederom, de ISO werkt als het vangnet zodat je toch een goede belichting kunt krijgen.

Manual (M) en ISO waarde

In de manual stand moet je zelf de juiste combinatie van sluitertijd en diafragma instellen voor een correcte belichting. In principe kies je de waardes aan de hand van wat je belangrijk vindt. Is diafragma belangrijk, dan stel je handmatig de juiste sluitertijd erbij in. Is sluitertijd belangrijk dan kies je handmatig de juiste diafragma opening.

Je kunt ook besluiten om een sluitertijd en diafragma te kiezen, zonder dat dit een goede belichting oplevert. In dat geval moet je de ISO gebruiken om de juiste belichting te krijgen. Dit kan bijvoorbeeld nuttig zijn bij het gebruik van een flitser waarbij je het omgevingslicht een rol in de foto wil laten spelen.

Voor meer informatie over flitsfotografie kun je mijn tutorial lezen
Fotograferen met een flitser – deel 1

Auto-ISO instellen

In deze drie situaties, Av, Tv en M, is het mogelijk om de auto-ISO te gebruiken. Daarmee laat je het instellen van de ISO waarde aan de camera over. Je kunt de auto-ISO in alle drie de situaties gebruiken, maar er zijn een paar dingen waar je rekening mee moet houden.

Eerst moet je weten hoe je de auto-ISO in stelt. Het komt er op neer dat je de camera moet vertellen wanneer de ISO hoger gezet moet worden, en tot welke ISO waarde de camera mag gaan. Hou er rekening mee dat niet elke camera dezelfde vrijheid heeft in het instellen van de auto-ISO.

Handmatig een minimale sluitertijd kiezen

Je kiest een sluitertijd die je als minimale waarde wilt gebruiken. Stel dat je mensen fotografeert, dan kan een sluitertijd van minimaal 1/250 s wenselijk zijn om bewegingsonscherpte van die mensen te voorkomen. Voor actie fotografie heb je misschien een sluitertijd nodig die in de buurt van 1/1000 s ligt. Fotografeer je stationaire onderwerpen, dan kan misschien 1/60 s de minimale sluitertijd worden. De keuze is aan jou.

Heb je een sluitertijd gekozen, dan zorgt de camera ervoor dat de sluitertijd nooit langer zal worden. De ISO zal automatisch hoger ingesteld worden wanneer de sluitertijd onder de minimaal ingestelde sluitertijd zal komen.

De camera een minimale sluitertijd laten kiezen

Desgewenst kan je de maximale sluitertijd ook door de camera zelf laten kiezen. Vreemd genoeg noemt Canon dit soms de maximale sluitertijd, en andere keren de minimale sluitertijd.

De camera zal in dit geval de sluitertijd selecteren die gebaseerd is op de gebruikte brandpuntsafstand. De uitgangspositie is de regel 1/(brandpunt * cropfactor). Deze richtlijn vertelt je tot welke sluitertijd je de camera bij een bepaalde brandpuntsafstand nog stil gehouden kan worden.

Het ISO bereik instellen

Om de auto-ISO te gebruiken moet de camera ook weten tussen welke minimale en maximale ISO waarde geregeld mag worden. Het heeft immers geen zin om met een ISO waarde opgezadeld te worden die tot onbruikbare beelden zal leiden. Immers, een te hoge ISO waarde levert te veel ruis op.

Het is verstandig om uit te zoeken wat de maximale ISO waarde is die jouw camera aan kan.
Hoe je dit doet lees je in Tot hoeveel ISO kan je camera gaan?

Wat ik adviseer over de auto-ISO gebruiken

De auto-ISO is voor elke belichtingsinstelling te gebruiken. Dat maakt het een fantastisch hulpmiddel om snel en flexibel te werken. Het werkt bij een automatische belichtingsinstelling als vangnet. Op die manier hoef je niet de sluitertijd in het oog te houden bij diafragmavoorkeuze, of dat de maximale lensopening niet voldoende is bij de sluitertijdvoorkeuze. De camera doet dit namelijk voor je.

Dit vangnet is echter alleen van toepassing voor diafragmavoorkeuze en sluitertijdvoorkeuze. Niet voor de manual stand. In dat geval werkt de auto-ISO als een alternatief voor de Av of Tv instelling van de camera. Het is dan geen vangnet.

Auto-ISO voor algemeen gebruik

Ik vind de auto-ISO perfect voor mijn algemene fotografie, als ik geen statief gebruik. Daarbij gebruik ik altijd diafragmavoorkeuze. Ik kies een scherptediepte en stel een gewenste minimale sluitertijd bij de auto-ISO in. Ik hoef dan niet bang te zijn dat de sluitertijd zo lang wordt dat ik de camera niet langer stil kan houden wanneer ik uit de hand fotografeer.

Bereik ik de maximale ISO waarde? Dan pas zal de sluitertijd langer worden zodat ik altijd verzekerd ben van een juiste belichting. Ik ben in ieder geval zeker dat de camera altijd de laagst mogelijke ISO waarde bij elke lichtomstandigheid zal gebruiken.

Voor actiefotografie

Ik gebruik altijd de auto-ISO voor mijn actie fotografie. In dat geval is de sluitertijd het belangrijkste en de scherptediepte van ondergeschikt belang. Ik gebruik vaak een sluitertijd die tussen de 1/500 s en 1/2000 s ligt, afhankelijk van mijn onderwerp.

Met die sluitertijden zal vaak de maximale lensopening nodig zijn om een correcte belichting te krijgen, zeker omdat ik telezoomobjectieven gebruik voor dit soort fotografie.

Is de correcte belichting met de maximale lensopening van het objectief niet mogelijk? Dan zal de auto ISO ervoor zorgen dat de ISO hoger wordt zodat ik wel een goede belichting krijg.

Echter, als de hoogste ISO waarde bereikt wordt, en dat is nog steeds niet voldoende voor een goede belichting, dan zal de foto onderbelicht zijn. Voor de rest kan ik vertrouwen dat altijd de laagste mogelijke ISO ingesteld staat bij de heersende lichtomstandigheden.

De beperking van de manual stand en auto-ISO

De auto-ISO met de manual stand geeft de mogelijkheid om zowel een scherptediepte als sluitertijd te kiezen. De auto-ISO zorgt dan voor de juiste belichting. Anders dan met diafragmavoorkeuze en sluitertijdvoorkeuze werkt de auto-ISO nu niet geen vangnet.

Is er te veel licht, dan zal de camera zelfs met de laagste ISO waarde een overbelichte foto geven. Is er te weinig licht, dan zal de camera met de hoogste ISO waarde een onderbelichte foto geven.

Dit kun je voorkomen door dan de sluitertijd of het diafragma aan te passen zodat de belichting binnen de minimale en maximale ISO waarde valt. Met andere woorden, je moet continu de ISO in het oog houden om te voorkomen dat je een over- of onderbelichte foto krijgt.

Dit staat enigszins haaks op het principe van auto-ISO waarbij de camera de mogelijkheid heeft om in te grijpen als bij de gekozen belichtingsinstelling geen goede belichting mogelijk is. Auto-ISO met manual is het gewoon een automatische instelling, zoals dat diafragmavoorkeuze en sluitertijdvoorkeuze ook is.

Kies wat jij het beste vindt

Uiteindelijk moet je de camera instellingen gebruiken zoals jij dat het prettigste vindt. Of je nu een auto-ISO gaat gebruiken met manual, of een van de automatische belichtingsinstellingen is niet zo belangrijk. Zo lang je maar beseft wat de beperkingen van die instellingen zijn.

Gebruik jij de auto-ISO? Of heb je er nog niet veel naar gekeken? Ik hoor graag jouw ervaringen. Laat het weten in een reactie onder dit bericht.