Het roemruchte grijsfilter van de fabrikant Lee, de Big Stopper, staat erom bekend dat het een akelige blauwzweem veroorzaakt. Het kan lastig zijn om hier vanaf te komen, maar er zijn verschillende manieren voor. Gebruik jij dit filter voor je fotografie? Dan zou je ook voor een wat ongewone manier kunnen kiezen, de grijskaart en de Big Stopper. In dit bericht vertel ik er meer over.
Geschatte leestijd: 7 minuten
Onlangs heb ik ervoor gekozen om een grijskaart aan te schaffen. Dat zijn van die kleine hulpmiddelen die misschien niet vaak gebruikt worden, maar die in bepaalde gevallen handig kunnen zijn. Omdat ik met regelmaat wat interieur fotografie ga doen kan een grijskaart een goed middel zijn om de witbalans netjes op orde te krijgen.
Na lang wikken en wegen heb ik gekozen voor een Lastolite inklapbare grijskaart met de veelzeggende naam EzyBalance en niet een (kleiner) hard kartonnen kaartje. Of het de verstandige keuze is zal de komende tijd wel blijken. Eén ding is zeker, het 30cm grote oppervlakte van de Lastolite is een mooi formaat.
De grijskaart is eigenlijk voor het bepalen van de goede belichting, en niet de witbalans.
Lees er meer over in mijn artikel
De werkelijke reden voor het gebruik van een grijskaart
Een grijskaart voor de Lee Big Stopper?
Het moment dat ik de grijskaart in bezit had begon ik me af te vragen waar ik die kaart nog meer voor kon gebruiken. In principe wordt deze kaart gebruikt als de witbalans van de foto er naast zit of zelfs helemaal fout is. Er zijn meerdere gelegenheden te bedenken waarbij een grijskaart een graag gezien hulpmiddel kan zijn.
Er is echter één gelegenheid waarbij ik altijd heel erg aan het worstelen ben met het instellen van de juiste witbalans; bij het gebruik van de Lee Big Stopper. Die vertoont immers een bijna extreme kleurverschuiving.
Witbalans instellen voor de Big Stopper
In eerdere blog berichten heb ik geschreven over het effect op de witbalans van dit filter. De Big Stopper levert zo’n grote kleurafwijking op dat de witbalans al snel richting de 10.000K moet gaan. Ik zeg bewust “in de richting” want die waarde is niet exact de juiste. Het fine tunen van die witbalans in een fotobewerkingsprogramma is een lastig werkje.
Je zou ook gebruik kunnen maken van de autowitbalans, iets waar ik normaal gesproken geen fan van ben. Wil je toch een handmatig ingestelde witbalans gebruiken in combinatie met de Big Stopper, dan zou het gebruik van een grijskaart een oplossing kunnen zijn.
Een witbalans test
Ik ben naar de Groote Peel gegaan om het bekende ven Meerbaansblaak met de Big Stopper op de foto te zetten. In dit geval heb ik bewust de witbalans op daglicht laten staan. Mijn zoon Aillas was zo vriendelijk om de foto te maken waarbij ik de grijskaart in handen heb.
De instellingen van de camera zijn op zo’n manier gekozen dat de sluitertijd niet al te lang werd. Dat betekent wel dat de instellingen niet helemaal gelijk zijn als bij de uiteindelijke foto. Of de sluitertijd, diafragma en ISO waarde effect heeft op de correctie verwacht ik niet, maar ik sluit het zeker niet uit.
De foto zonder grijskaart is gemaakt met ISO100, f/8 en 30sec belichtingstijd, mèt grijskaart was dat f/4 en 8 seconden.
De blauwzweem in de foto
Zoals te zien is wordt de foto met de Big Stopper helemaal blauw. Dat had ik verwacht. Natuurlijk is de foto in RAW formaat gemaakt zodat het corrigeren van de witbalans zonder kwaliteitsverlies mogelijk te maken.
Na het openen van beide foto’s in het programma Digital Photo Pro (DPP), heb ik de pipet gebruikt om de witbalans in te stellen op de grijskaart. Dit kan door met dat pipetje op de grijskaart, die ik in handen heb te klikken. In Lightroom werkt dit exact hetzelfde.
Is er een hele serie foto’s gemaakt? Dan kan de gecorrigeerde witbalans naar alle foto’s in de serie gekopieerd worden. Simpeler kan het niet en de witbalans is perfect.
Een nadeel van de grijskaart en de Big Stopper
Het gebruik van de grijskaart om de kleurzweem van de Lee Big Stopper te neutraliseren heeft wel een beperking. Ik ben voor deze test in het daglicht gaan fotograferen. Dit is normaal licht, zonder een merkbare kleurzeem. Wanneer je het grijsfilter gebruikt bij een kleurrijke zonsondergang of zonsopkomst, dan kan dit wel eens een nadelig effect hebben.
Zoals ik eerder al ter sprake bracht, gebruik ik voor mijn fotografie bij voorkeur een witbalans op daglicht. De gedachte hierachter is, dat de autowitbalans een nadelige invloed kan hebben bij wisselende lichtomstandigheden. Een rode zonsondergang kan wel eens minder rood worden bij autowitbalans, omdat de rode kleur geneutraliseerd kan worden.
Lees meer over het gebruik van witbalans in mijn artikel
Gebruik van witbalans
Het gebruik van een grijskaart samen met de Big Stopper kan hetzelfde effect hebben. Als het licht een eigen kleurzweem heeft, zal het ijken op de grijskaart ook deze kleurzweem verwijderen. Met andere woorden, de warme kleuren van een zonsondergang of zonsopkomst kunnen minder indrukwekkend in beeld komen.
Een andere oplossing is een custom witbalans maken, die gebaseerd is op een daglicht situatie. Gebruik je dan de Lee Big Stopper, dan kun je die custom witbalans instellen.
Het eindresultaat van de foto met de grijskaart
De uiteindelijke foto die ik op deze plek aan het Meerbaansblaak heb gemaakt, is de onderstaande foto. Ik heb er hier voor gekozen om een hele lange sluitertijd te nemen; maar liefst 4 minuten met f/22 en ISO50. Voor de witbalans correctie heb ik de bovenstaande foto met grijskaart gebruikt.
Kies voor een grijsfilter zonder kleurzweem
De Lee Big Stopper is inmiddels een oud filter. Veel fabrikanten hebben inmiddels grijsfilters op de markt gebracht die helemaal geen kleurzweem meer hebben. Gebruik jij nog een Lee Big Stopper? Dan is het misschien een overweging om een upgrade te doen naar een moderner grijsfilter.
Ik gebruik de Haida Red Diamond filters naar tevredenheid. Deze hebben totaal geen kleurzweem en leveren bovendien een kwalitatief beter beeld op. Wil je er meer over weten, lees dan mijn review over dit systeem van Haida. Deze filters zijn te verkrijgen bij de Nederlandse importeur www. omnifoto.nl.
Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl
Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters
Nando, wat een kundig artikel schrijf je hier.
Overigens ook een dik compliment voor alle andere adviezen, en tips en trucks die je zonder wikken en wegen met ons deelt.
Ik waardeer dit zeer.
Dank van:
Miek
Dank je wel Mieke
Het bestaan van een grijskaart is mij bekend maar hier leg je nog eens goed uit hoe die toe te passen. Toch wordt de grijskaart naar mijn idee niet erg veel gebruikt door de ‘gemiddelde’ natuurfotograaf. Wordt er dan ‘gegokt’ om uiteindelijk een goede witbalans te krijgen ? Het maakt ook niet uit of je bij het maken van de foto de witbalans op automatisch of bv bewolkt zet ?
Jan
Ik geloof niet dat het gebruik van de grijskaart in normale gevallen echt nodig is. Mijn witbalans staat altijd op daglicht ingesteld wanneer ik mijn landschappen fotografeer. Soms corrigeer ik achteraf, maar altijd op gevoel. Het zou ook zonde zijn als je een mooie rode zonsondergang met grijskaart zou corrigeren. Al het rode licht zal eruit gefilterd worden. Dat wil je toch niet 😉
Een auto witbalans gebruik ik nooit. Die vertrouw ik niet.
Ik als beginnende amateur, lees deze blog met open mond, al snap ik het half. Er gaat een hele wereld voor mij open. En ik heb het al zo druk met de sterrenwacht op mijn manier.
Dit soort dingen moet je toepassen als ‘het moment gekomen is’. Alles op z’n tijd 🙂
Ik vraag me af, hoe wordt er bij de sterrenwacht met witbalans omgegaan als het om deepsky fotografie gaat? Ik heb zo mijn manier, maar wellicht kan het ook anders.