De juiste brandpuntafstand

We wandelden op een fijne winterdag door de Zwaanse Bergen. Dit is het kleine bos op de rand van Helmond/Brouwhuis. Daar troffen we een stuk dat vol staat met berkenbomen. Dit was een foto waard. Maar wat is de juiste brandpuntafstand om dit op de foto te zetten?

Geschatte leestijd: 3 minuten

Voor deze wandeling door het bos had ik niets meer bij me dan een Canon EOS 5D met 17-40mm objectief. Veel keuze uit brandpunten had ik dus niet. Het 17mm brandpunt is een extreme groothoek op de full frame camera. Het 40mm brandpunt is een standaard brandpuntsafstand.

Is groothoek de juiste brandpuntafstand?

De bovenstaande foto is gemaakt met een 17mm brandpunt. Daarmee krijg je zoveel mogelijk berken op de foto. Maar is dat wel de juiste brandpuntafstand voor dit onderwerp?

Het berkenbos is in deze foto een heel open bos, waarbij de berken ver van elkaar staan. Het is toegankelijk, eenvoudig om er tussendoor te kijken, of zelfs er tussendoor te lopen. Dit komt natuurlijk doordat groothoek de afstanden uit elkaar trekt. Dingen lijken zo verder van elkaar te staan.

Is een langer brandpunt de juiste brandpuntafstand?

Wat geeft een langer brandpunt voor effect? Dat is eenvoudig te testen door ook een foto te maken met 40mm brandpunt. Die kleinere beeldhoek zal er voor zorgen dat er minder van het bos op de foto komt. Mist je op dezelfde plaats blijft staan, natuurlijk. En dat deed ik.

De uitstraling van het bos is plotseling heel anders. Hoewel er in principe minder bomen in beeld zijn, komt het bos veel voller en dichter over. Dit komt doordat de afstanden door een langer brandpunt ineengedrukt worden. Dit comprimerende effect zorgt voor een heel ander effect.

Kies niet altijd groothoek bij landschap.

Het eerste waar iedereen aan denkt bij het fotograferen van landschappen is: er zoveel mogelijk van in beeld brengen. En dat is begrijpelijk. Maar hou er rekening mee dat een groothoek afstanden uit elkaar trekt. Daardoor staat alles verder van elkaar en kan een landschap leeg lijken.

Dit geeft een gevoel van ruimtelijkheid. In het geval van deze groep berken lijken de bomen met groothoek verder van elkaar. In werkelijkheid is dit niet het geval. Dit komt omdat ik gebruik gemaakt heb van (ultra)groothoek.

Bij de tweede foto heb ik een brandpuntafstand gebruikt die ongeveer met wat wij met onze ogen zien. Een objectief met 40 tot 50mm brandpunt heeft dezelfde vergrotingsfactor als onze ogen.  Dat betekent dat wat in de foto staat ook beter overeenkomt met de werkelijkheid. De berken stonden zo ver uit elkaar als in die foto.

Maak gebruik van dit effect in je foto’s

Denk aan de volgende regel bij het fotograferen. Ongeveer 50mm brandpuntafstand op fullframe geeft het onderwerp weer zoals wij met onze ogen zien. Heb je een cropsensor in je camera, hou daar dan rekening mee.

Brandpuntafstanden die korter zijn verkleinen het onderwerp en trekken afstanden uit elkaar waardoor alles verder van elkaar af lijkt te staan.

Langere brandpuntafstanden vergroten het onderwerp en drukken afstanden in elkaar waardoor alles dichter op elkaar lijkt te staan.

Gebruik deze kenmerken om op die manier het effect te bereiken dat je wenst, en grijp niet als vanzelfsprekend naar groothoek als je landschappen gaat fotograferen. De juiste brandpuntafstand heb je als de foto de uitstraling heeft die jij wilt.