De Perseïden meteorenregen van 2018 staan voor de deur. In ideale omstandigheden kunnen er tijdens deze “regen van vallende sterren” maar liefst 85 meteoren per uur te zien zijn. En dit jaar zijn de omstandigheden best wel ideaal want de Maan stoort helemaal niet. Het is dit jaar dus het perfecte moment om naar buiten te gaan en te genieten van de vallende sterren, of om ze te fotograferen. Het beste moment is op 13 augustus rond 3:30 uur in de ochtend. Maar ook op de nachten ervoor en erna zijn er veel vallende sterren te zien. Het enige waar we op moeten hopen is een onbewolkte nacht. In dit blog krijg je tips voor het fotograferen.
Geschatte leestijd: 12 minuten
Ik verwacht dat de media ook dit jaar weer flink wat aandacht gaan geven aan dit fenomeen, net zoals dit met de bloedmaan het geval was. En daarvoor met de blauwe maan en noem zo maar op. De sterren en alles wat ermee te maken heeft is populair. Niet alleen bij de media, maar zeker ook bij de fotografen. Speciaal daarvoor heb ik dit blog geschreven waarin een aantal tips beschreven staan, samen met links naar de blogs die ik in de jaren vooraf heb geschreven over het fotograferen van vallende sterren.
Gedetailleerde informatie over de Perseïden sterrenregen in 2018, en waar deze aan de hemel te zien is, kan gevonden worden op de site van hemel.waarnemen.nl:
http://hemel.waarnemen.com/meteoorzwermen/Perseiden_2018.html
Zoek een donkere plek op
Wanneer je in de Benelux woont is het vinden van een donkere plek misschien wel het moeilijkste wat er is. Echt donkere plekken zijn er maar een paar, en zelfs daar is de lichtvervuiling aan de horizon aanwezig. In Nederland kun je uitwijken naar de Wadden, richting de Achterhoek of midden op de Veluwe. Hou er wel rekening mee dat je niet overal mag komen als het donker is.
Wil je de Perseïden meteorenregen van 2018 dichter bij huis fotograferen? Zoek dan een plek op die zo ver mogelijk verwijderd is van een stad, van straatlantaarns en andere verlichting. Hoe donkerder, hoe beter je de vallende sterren kunt zien, hoe beter je ze kunt fotograferen. Bedenk dat door de instellingen van de camera de lichtvervuiling ook duidelijker in beeld zal komen.
Instellingen
Gebruik je camera in de handmatige stand. Manual belichting en manual scherpstellen dus. Het is de bedoeling dat er veel foto’s gemaakt gaan worden, dus eenmaal ingesteld en je hebt er geen omkijken meer naar. Fotografeer vanaf statief, maar dat mag vanzelfsprekend genoemd worden. Ik wil het fotograferen RAW ook even noemen. Dit geeft je namelijk de meeste speelruimte en correctieruimte bij het nabewerken van de foto’s.
Dit betekent echter niet dat je niet in JPEG mag of kunt fotograferen. In dat geval is het wel veel belangrijker dat alle instellingen correct zijn. Witbalans kan dan het beste tussen 3400K en 4000K gezet worden. Heb je geen mogelijkheid om de kleurtemperatuur in te stellen, kies dan de instelling TL of daglicht. Met een testfoto is snel te zien wat de beste keuze is. Bij het fotograferen in RAW kan dit natuurlijk altijd achteraf gecorrigeerd worden.
Pas ook op met de helderheid van je LCD scherm. Die kan je niet alleen verblinden en daarmee het nachtzicht verpesten, het kan ook een verkeerde beoordeling van de belichting van de foto opleveren als je geen gebruik maakt van het histogram.
Belichting
Meteoren gaan SNEL. Ze zijn voorbij in een flits. Dat betekent dat de pixels heel kort belicht worden en dus geen tijd krijgen om voldoende licht te verzamelen, zelfs niet bij hele heldere meteoren. Zet daarom de ISO waarde van je camera zo hoog mogelijk, maar zorg er wel voor dat je beeld bruikbaar blijft. Een ISO 409.600 heeft geen zin als je alleen nog maar ruis ziet. Ik stel vaak tussen de ISO 3.200 en ISO 12.800 in. Test een keer hoe hoog de ISO gezet kan worden zonder dat de ruis storend wordt.
Lensopening
Behalve de ISO hoog zetten is het aan te raden om een grote lensopening te gebruiken, zodat er zoveel mogelijk licht door de lens heen komt. Diafragma f/2,8 is aan te raden, hoewel f/4 en f/5,6 ook prima te gebruiken zijn. Probeer het “tekort” aan lensopening dan wel te compenseren met een hoge ISO waarde.
Sluitertijd
Met de sluitertijd zorg je vervolgens voor de juiste belichting van de sterrenhemel. Welke tijd dit kan zijn is afhankelijk van de plek waar je staat en hoe donker het is. Maak een test foto met bijvoorbeeld 15 seconden en bekijk het histogram van je foto. Zorg dat het histogram zeker tot het midden doorloopt en niet aan de linkerkant piekt. Denk aan Exposure to the Right, dus naar de rechterkant van je histogram.
Is je foto te donker (histogram te ver naar links), maak de belichtingstijd dan langer. Is de foto te licht (histogram te ver naar rechts), maak de belichtingstijd dan korter. Maar pas op, maak de belichtingstijd niet te kort want dan wordt de kans dat je een vallende ster in beeld krijgt kleiner.
Probeer minimaal rond de 10 à 15 seconden te blijven en pas eventueel je ISO of diafragma aan. Een belichtingstijd die te lang is levert dan weer streepjes op in plaats van sterren. De regel van 500 is een mooie richtlijn daarvoor (vroeger was dit de regel van 600), die zegt dat 500 gedeeld door het brandpunt, gecorrigeerd met de cropfactor, de maximale sluitertijd in seconden is die je kunt gebruiken om ervoor te zorgen dat sterren puntjes blijven.
Scherpstellen
Scherpstellen in het donker is moeilijk. De autofocus werkt niet, dus je bent aangewezen op handmatig scherpstellen. Aangezien sterren oneindig ver staan (of zo lijkt het voor ons), moet de afstand op oneindig gezet worden. Als je dus op een heldere ster of planeet kunt scherpstellen zit je goed.
Dit kan op de volgende manier. Zet het objectief op handmatig scherpstellen en stel de juiste brandpuntafstand in. Draai het objectief al zo goed mogelijk op oneindig, zet de heldere ster in het midden van je beeld, schakel live view in en vergroot het beeld van die heldere ster maximaal. Stel dan handmatig scherp op die ster.
Als deze eenmaal scherp is, kun je de juiste compositie kiezen en gaan fotograferen. Maar let op dat je niet meer aan de scherpstelring draait of in- of uitzoomt met het objectief want dan is de scherpte weg en kun je opnieuw beginnen
Het fotograferen
Heb je scherp gesteld, een compositie gemaakt, de belichting bepaald en ingesteld? Dan kun je aan de slag met het fotograferen van de Perseïden meteorenregen van 2018. Het beste is om continu foto’s maken. Je weet namelijk nooit waar meteoren vallen, of wanneer meteoren vallen.
Blijf fotograferen en later thuis kun je kijken of er op de foto zijn gekomen. Doe dit nooit tussendoor, want dan bestaat niet alleen het risico dat je camera instellingen, scherpstelling of compositie gewijzigd wordt, je kunt ook die ene mooie, fantastisch heldere vallende ster missen.
De eenvoudigste methode om continu foto’s te blijven maken is met behulp van een draadontspanner (of misschien een afstandsbediening). Zet je camera eerst op serie opnamen, en maak dan de foto met je draadontspanner. Normaal druk je de knop in en laat deze weer los, Je drukt de knop opnieuw in voor de volgende opname.
Hou je de knop ingedrukt, en je camera staat op serie opnamen, dan zal de camera continu foto’s blijven maken. Aangezien je sluitertijd op 10, of 15, of 20 seconden staat ingesteld, zal na elke belichting automatisch de volgende foto gemaakt worden. Bij een draadontspanner kun je de knop indrukken en vergrendelen, zodat je vervolgens de camera al het werk kunt laten doen. Je hoeft dan alleen nog maar te wachten.
Pas op voor lange sluitertijden ruisreductie
Let erop dat je de lange sluitertijden ruisreductie uitzet. Als dit ingeschakeld is kun je niet continu foto’s blijven maken. De kans dat je vallende sterren mist wordt daardoor onacceptabel groot omdat er tussen elke foto een ‘donkere foto‘ gemaakt wordt die even lang duurt als de belichtingstijd.
Hoeveel foto’s moet je maken?
Er is geen limiet aan het aantal foto’s dat je moet maken. Je gaat door tot je kaartje vol is of tot je er genoeg van hebt. Om een idee te hebben hoeveel foto’s je gaat maken heb ik een paar voorbeelden. Met 15 seconden belichting worden er 4 foto’s per minuut gemaakt. Dit zijn 240 foto’s in een uur en 480 in twee uur. Is je belichting 10 seconden worden dat er 360 per uur. Bij 20 seconden belichting is het 180 foto’s. Hoeveel foto’s je zult maken hangt dus af van de tijd dat je doorgaat.
Interval of time-lapse
Je kunt ook gebruik maken van een time-lapse of interval functie indien je camera die heeft. Stel het aantal opnamen in, de belichtingstijd en zorg dat de tijd tussen de foto’s zo kort mogelijk is, wat meestal 1 seconde is. Zorg er wel voor dat je functie op je camera tevoren goed leert kennen. Als je dat in het donker nog moet doen is het alleen maar een bron van frustratie.
Je foto’s bekijken en selecteren
Het aantal foto’s dat je tijdens de Perseïden meteorenregen van 2018 hebt gemaakt kan enorm zijn. Daar moet je de foto’s met vallende sterren uit selecteren. Met andere woorden; je moet ze allemaal één voor een bekijken en de foto’s waar iets op te zien er is tussenuit pikken. Maar pas op, niet alles wat je op de foto hebt gevangen zijn vallende sterren. Je krijgt namelijk ook vliegtuigen, satellieten, iridium flares en misschien het International Space Station in beeld.
Over het algemeen is een vliegtuig met zijn knipperden lichtjes er redelijk makkelijk tussenuit te pikken, maar vaak worden iridium flares aangezien als vallende sterren. Een hele simpele controle of het daadwerkelijk een vallende ster is, is het bekijken van de beelden voor en na de betreffende foto. Een vliegtuig of satelliet zal namelijk over een reeks van foto’s heen bewegen. Een vallende ster zal vrijwel altijd op maar één enkel beeld staan.
Lees
mijn blogbericht over vliegtuigen, satellieten en vallende sterren
om te ontdekken wat je in de foto hebt gevangen
Oefenen en uitproberen
Ben je niet erg bekend met het fotograferen van de nachtelijke sterrenhemel en sterrenregens? Ga het dan eerst een of twee nachten uitproberen en oefenen. Lukt het dan niet goed, dan kun je nog uitzoeken waarom niet. Het zou vervelend zijn als je een fantastische Perseïden meteorenregen ziet en er niets op de foto komt te staan omdat er een verkeerde instelling is ingesteld. Dus, ga vanavond nog naar buiten en probeer het uit. Succes.
Meer leesvoer
Ik heb nog een aantal artikelen en blog berichten over vallende sterren en het fotograferen van een sterrenhemel online staan. Zorg ervoor dat je goed voorbereidt bent en oefen eventueel om ervoor te zorgen dat het op de nacht van het maximum ook goed zal lukken. Ik ben benieuwd wat de resultaten zullen zijn.
- https://www.nandoonline.com/vallende-sterren-fotograferen/
- https://www.nandoonline.com/60-vallende-sterren-per-uur-of-toch-niet/
- https://www.nandoonline.com/sterren-en-geen-sterrensporen-de-regel-van-600/
- https://www.nandoonline.com/het-verschil-tussen-vliegtuigen-satellieten-en-vallende-sterren/
- https://www.nandoonline.com/licht-in-de-duisternis/
- https://www.nandoonline.com/strijd-tegen-condens-bij-sterrenfotos/
[…] De Perseïden meteorenregen van 2018 […]