Als het over landschapsfotografie gaat, dan zien we meestal het liefst de prachtige kleuren van een zonsondergang of zonsopkomst. Of de kleuren van de herfst. Hoewel die indrukwekkend zijn, kan een landschap in zwartwit zoveel krachtiger zijn. Spelen met licht en donker, zonlicht en schaduwen. In dit blogbericht laat ik enkele zwartwit landschappen zien die ik in IJsland heb gemaakt.
Geschatte leestijd: 7 minuten
Maak jij wel eens foto’s van een landschap in zwartwit? Of geef je eigenlijk altijd de voorkeur voor kleur? Hoewel kleur heel indrukwekkend is, kan het ook geen enkele toegevoegde waarde zijn. Maar pas op, juist bij een landschap in zwartwit is compositie en beeldopbouw nog veel belangrijker voor de foto dan bij kleur. Want kleur kan je afleiden van een minder ideale compositie.
Wil je alles weten over compositie en beeldopbouw?
Lees dan mijn artikel over de negen grondvormen uit de compositie theorie.
Wat is mooier? Kleur of zwartwit?
De meeste fotografen prefereren kleur boven zwartwit. Je ziet het wel eens wanneer iemand een landschap in zowel kleur als zwartwit op sociale media naast elkaar laat zien, met de woorden: “wat is het beste, kleur of zwartwit.” Meestal is het antwoord kleur.
Tegelijkertijd wordt er heel erg opgekeken naar de grootmeesters in fotografie, met name Ansel Adams en zijn beroemde foto’s landschapsfoto’s. Nu moet ik er wel bij zeggen, dat een landschap in zwartwit niet zomaar een kwestie is van de knop desaturate indrukken. Een zwartwit foto moet een goed contrast hebben, waarbij het zone-systeem, waarmee Adams werkte een goed hulpmiddel is.
Ik heb een heel artikel aan het zone systeem van Ansel Adams gewijd. Lees het artikel
Landschappen fotograferen in zwartwit
voor meer praktische informatie daarover
Een landschap in zwartwit op IJsland
Op IJsland merkte ik dat er best wel een aantal locaties zijn die zich uitstekend lenen voor een goede zwartwit foto. Dan bedoel ik niet de geologisch actieve delen zoals het Krýsuvík vulkanische gebied, waar juist de kleur van de het landschap het zo’n onwerkelijke, onaardse sfeer geeft. Maar wel de plekken waar het contrast tussen licht en donker zo mooi tot uiting komt. De grote gletsjer op IJsland was een perfect plek daarvoor.
De zwarte stranden van IJsland
Juist door de hoogteverschillen en de laagstaande zon was er de hele dag door een spel van licht en schaduw. Niet alleen daar was het contrast zo mooi. De stranden met het zwarte zand leenden zich ook perfect voor zwartwit. Reynisfjara en Diamond Beach zijn perfecte plekken voor het spelen met dit contrast.
Juist dat licht en het zwarte strand geeft zo’n mooie gelegenheid voor zwartwit.
Landschappen van IJsland in zwartwit
Ik heb mijn IJsland foto’s bekeken waarbij ik kritisch naar de mogelijkheden voor zwartwit heb bekeken. Eerlijk is eerlijk, niet alle landschapsfoto’s lenen zich voor zwartwit. Het is ook niet een redmiddel voor een mislukte kleurenfoto. Sterker nog, door het ontbreken van kleur valt een slechte foto nog sneller door de mand indien die niet goed is.
Of de selectie zwartwit foto’s die ik van de reis over IJsland goed zijn, dan laat ik aan het oordeel van jou over. Vraag me niet om de foto ook in kleur te laten zien, want dit is de keuze die ik als fotograaf heb gemaakt: zwartwit. Ik ben er blij mee, en ik vind de contrasten en vlakverdeling van licht en donker heerlijk om naar te kijken. Het geeft een sfeer die me bevalt, waar ik een goed gevoel bij heb. Ik hoop dat dit ook voor jou geldt.
Vooral met sneeuw en ijs is zwartwit een uitstekende keuze. 
De waterval Skógafoss in zwartwit 
Gunnuhver in zwartwit
Meer over IJsland lees je in de volgende blogberichten:
Het ijs van IJsland
IJsland en de watervallen
Het geologisch actieve IJsland
Het noorderlicht op IJsland
Impressies van IJsland
Mooie foto’s Nando! Dat hoogte verschil voor goede schaduw en belichte randen zorgt zie je ook goed bij zwart wit foto’s van de zee, met name als er flinke golven staan.
Inderdaad, Dennis. Die golven met belichte randen geeft inderdaad ook veel mogelijkheden. Dank je voor je toevoeging
Met welke tools/handelingen pas je zo’n zone systeem toe in lightroom of photoshop.
Ik gebruik geen speciale tools, en al helemaal geen zone systeem. Ik doe dit op het oog. De foto moet goed aanvoelen. Ik zie weinig heil in een systeem dat het bewerken van een foto tot iets meetbaars of systematisch maakt.
Landschapsfotografie in zwart-wit blijft erg mooi.
ik kan dit wel waarderen.
Nando, erg mooie foto’s die je in IJsland heb gemaakt.
Dank je wel, Marga.