Elke maand een supermaan

Heb je de supermaan op 14 november 2016 gezien? Of was het bewolkt en heb je het daarom gemist? Wees gerust, zo sensationeel als de media het deden voorkomen is een supermaan helemaal niet. Bovendien, een supermaan komt gemiddeld een tot twee keer per jaar voor. Maar bovenal, je kunt ervan uitgaan dat er elke maand een supermaan is. Min of meer.

Geschatte leestijd: 8 minuten

De grootste Maan van de eeuw. Een supermaan, een spektakel dat pas weer in november 2034 te zien is. Maar liefst 30% helderder en 14% groter. Dit mag je niet missen!

Internet staat er bol van en de foto’s van de supermaan verschijnen overal. Veel van die foto’s zien er dan uit zoals de volgende foto, afgezien van het vliegtuig dan. Kan jij aan de hand van deze foto zeggen of het een supermaan is of niet?

Vertel me eens. Ziet de Maan er groter uit als anders? Of is de grootte hetzelfde als anders? Ik durf te wedden dat niemand aan de hand van een dergelijke foto kan vertellen of het hier om een supermaan gaat of niet.

De waarheid is, dat dit inderdaad een supermaan is. Om precies te zijn de supermaan van 28 september 2015, de nacht dat deze Maan volledig door de schaduw van de Aarde werd verduisterd. Het stond bekend als de nacht van de superbloedmaan.

Een supermaan verschilt niet veel van een normale Maan

Met het bovenstaande voorbeeld laat ik in feite twee dingen zien. Een supermaan is niet echt herkenbaar en een supermaan komt vaker voor dan één enkele keer. Het is waar dat de supermaan van 14 november 2016 de grootste van de eeuw was, maar zoveel groter is dat niet. Om precies te zijn was deze maan 14% groter dan de kleinste Maan die we aan de hemel kunnen aantreffen, de zogenaamde micromaan.

De bovenstaande foto is gemaakt met 40mm brandpunt. De grootte van de Maan in deze foto komt vrijwel overheen met hoe we dit met het blote oog zien. Stel je voor dat deze maanschijf 14% groter zou zijn. Dat is vrijwel niet merkbaar. Dat verschil is gewoonweg heel klein.

Bovendien is het niet zo dat de Maan van de ene op de andere dag in formaat verandert. Dat gaat geleidelijk, elke dag een klein beetje meer – of minder als de Maan weer kleiner wordt.  Zelfs de helderheid zal nauwelijks merkbaar toenemen, ook niet voor de fotograaf die in dit geval een lichttoename van 1/3 stop zou zien ten opzichte van de kleinste Maan.

Om een idee te hebben hoeveel de grootte van de Maan verschilt heeft de website Astronomy Picture of the Day (APOD) een mooi vergelijk laten zien tussen de grootste diameter en de kleinste diameter. En ja, het verschil van 14% is heel wat als je ze naast elkaar ziet.

De schijnbare grootte van de Maan

Wanneer wij naar de hemel naar een supermaan kijken hebben we geen vergelijk met een kleine Maan, het verschil in grootte niet zichtbaar zijn. Maken we dan ook nog een foto van de Maan, dan is er helemaal geen vergelijk meer. Dan is de grootte van de Maan in de foto alleen maar afhankelijk van de brandpuntsafstand en hoeveel er gecropt is.

Aan de hand van de foto’s die ik al heb laten zien is het verschil tussen een gewone Maan, supermaan, of zelfs micromaan niet te zien. De enige manier om een idee te krijgen van de grootte van de Maan is, door deze naast iets te fotograferen waarvan bekend is hoe groot dat is. Met andere woorden: we moeten een vergelijk in de foto hebben.

Fotografeer de Maan in de schemering

Dit is dus ook het geheim van het fotograferen van de Maan; doe dit in de schemering, als de Maan laag boven de horizon staat, naast bomen of gebouwen. Want dan, en alleen dan lijkt de Maan tot wel 2x zo groot als wanneer ze hoog aan de hemel staat, ongeacht of het gaat om een supermaan of niet. Door dit optische bedrog hebben we in feite elke maand een supermaan.

Gebruik een lang brandpunt

Hoe meer brandpunt we nemen, hoe meer super de Maan eruit ziet. De bovenstaande drie foto’s zijn op dezelfde avond gemaakt, vanaf hetzelfde standpunt maar met verschillende brandpunten. Vooral in de laatste foto, waarbij de Maan indrukwekkend in beeld is gekomen, krijgen we een mooi beeld van hoe groot de Maan is ten opzichte van de dingen die je op de horizon ziet.

Wil je een indrukwekkende Maan in de foto? Zorg dan dat je een zoveel mogelijk vrij uitzicht hebt tot aan de horizon. Zorg dat er iets te zien is op die horizon; bomen, gebouwen of iets waarvan we een goede voorstelling hebben hoe groot het is. Neem vervolgens een objectief met een brandpunt van minimaal 200mm, maar liever nog 400mm of meer als je dat tot je beschikking hebt. En plan het fotograferen van de opkomende Maan op de dag dat de opkomst nagenoeg gelijk valt met de zonsondergang. Zo weet je zeker dat je een supergrote Maan op de foto krijgt, ongeacht of het een echte supermaan is of niet.

En mocht je in de gelegenheid zijn om toch een van de echte supermanen te zien, ga dan vooral kijken want het is en blijft indrukwekkend.

Meer interessante informatie over de supermaan en hoe relatief alles is, is te lezen op http://hemel.waarnemen.com/FAQ/Maan/027.html

Wil je meer weten over het fotograferen van de Maan? Bestel dan mijn e-book In het Maanlicht.