Flares voorkomen

Iedere fotograaf kent ze wel; flares. de vaak vervelende en vooral storende lichtvlekken in een foto. Ze worden veroorzaakt door een felle lichtbron die onder een hoek het objectief binnen schijnt. Voor landschapsfotografen is er een handige manier om flares te voorkomen.

Geschatte leestijd: 10 minuten

Flares zien er per objectief anders uit en zijn afhankelijk van de hoek waaronder het felle licht binnen valt, het aantal lenzen die een objectief bevat, en de manier hoe de lenzen behandeld zijn met coatings. Maar ook filters die voor een objectief geplaatst worden kunnen flares versterken, net als stofjes en verontreinigingen op het objectief.

Sommige objectieven hebben er weinig last van, andere zijn er heel gevoelig voor. Vooral fotografen die ‘s-avonds in een verlichte stad fotograferen kunnen er last van hebben, en landschapsfotografen die de zon in beeld willen hebben.

Een goed voorbeeld van flares. Het felle zonlicht reflecteert tussen de opeenstapeling van lenzen in het objectief. Hoe de flare eruit zien hangt van veel factoren af. (EOS 5D mark III + Ef24-70L @ 25mm | ISO100 | f/11 | 1/160)
Een goed voorbeeld van flares. Het felle zonlicht reflecteert tussen de opeenstapeling van lenzen in het objectief. Hoe de flare eruit zien hangt van veel factoren af. (EOS 5D mark III + Ef24-70L @ 25mm | ISO100 | f/11 | 1/160)

Wel of geen flares in je foto

Een flare hoeft niet altijd storend te zijn. Soms voegt het waarde aan de foto toe en brengt het sfeer. Als je oplet bij films zal je opmerken dat er zelfs vaak gebruik gemaakt wordt van flares om zo een bepaalde sfeer toe te voegen.  Ook bij portretfotografie kunnen flares bewust opgezocht worden, juist om een dromerige sfeer aan een foto te geven.

Bij landschapsfoto’s ligt dat vaak toch iets anders. Hoewel de flare in de voorbeeldfoto hierboven misschien extra uitstraling aan de foto geeft, zullen er ook veel fotografen zijn dit totaal ongewenst vinden. Dit is natuurlijk heel erg afhankelijk van de soort landschapsfoto, en bovendien is het heel persoonlijk. Niet iedereen houdt er van.

Geef je flares the finger

Het probleem is, dat we bij landschapsfotografie vaak de zon in beeld willen hebben. Zonsopkomst en zonsondergangen zijn geliefde onderwerpen om te fotograferen en dan ontkom je er niet aan.

Maar ook overdag kan het mooi zijn om een zon in beeld te hebben. Vooral in de winter als de zon altijd laag aan de hemel staan is dit eenvoudig voor elkaar te krijgen. En dan het liefst ook zonder flares.  Heb je toch last van flares, dan kan dat relatief eenvoudig voorkomen worden met een hulpmiddel dat we allemaal bij ons hebben als we in de natuur zijn; een vinger.

Maar er zitten wel een paar voorwaarden aan; het werkt alleen met groothoek, we hebben een statief nodig, moeten meerdere opnamen maken en zullen uiteindelijk een fotobewerkingsprogramma zoals Photoshop nodig hebben om die foto’s samen te voegen.

Met dit soort fotografie zijn flares veel minder erg. Sterker, ze voegen sfeer aan de foto toe. Ten minste; als je ervan houdt. (EOS 1Dx + EF35L II | ISO160 | f/1,4 | 1/8000)
Met dit soort fotografie zijn flares veel minder erg. Sterker, ze voegen sfeer aan de foto toe. Ten minste; als je ervan houdt. (EOS 1Dx + EF35L II | ISO160 | f/1,4 | 1/8000)

Verwijder de oorzaak van de flares

Om een flare te verwijderen moeten we de oorzaak van de flare uit de foto halen. Dat is de felle lichtbron. Je zou een andere compositie kunnen maken, zonder de lichtbron, maar dit is in veel gevallen niet wenselijk. Denk maar aan die zonsopkomst of zonsondergang.

Een reklame boodschap

De enige manier is dan het afschermen van de oorzaak van de flares. Je hebt daar in principe niets anders voor nodig dan je eigen vinger. Hou je vinger voor de lichtbron en je zult zien dat de flares direct uit beeld verdwijnen. Je hebt er wel een vinger voor in de plaats gekregen, maar die is later makkelijk te verwijderen via Photoshop.

Hou je vinger tactisch in het beeld

Houdt er wel rekening mee dat je vinger op de juiste plek in beeld laat komen. Het is niet de bedoeling dat je de plek waar de flares te zien zijn (of waren) met de vinger blokkeert. Je moet er ook aan denken dat de vinger heel onscherp in beeld zal verschijnen en zodoende een groot deel van het beeld kan blokkeren. Hoe langer je brandpunt, hoe moeilijker het wordt. Als je vinger in een te groot deel van het beeld zichtbaar is, zal het beeld niet meer bruikbaar worden.

Aangezien je één hand nodig hebt om de foto te maken, en de vinger aan de andere hand nodig is om voor de lichtbron te houden, zal de camera op een statief moeten staan. Zeker als je bedenkt dat er ook een foto nodig is zonder die vinger in beeld.

Je moet natuurlijk dezelfde beelduitsnede hebben, en wie weet moet je de vinger wel vanuit twee hoeken, elk op een aparte foto, in beeld laten komen om alle flares te voorkomen. Je kunt zelfs HDR technieken toe te passen. Uiteindelijk heb je minimaal twee foto’s nodig: één zonder vinger met flares, en één foto mèt de vinger voor de lichtbron, zodat de flares niet ontstaan.

Een vinger gebruiken om de bron van de flares af te schermen. (foto: Hetwie)
De manier hoe ik werk met deze methode. Een vinger gebruiken om de bron van de flares af te schermen en de andere is nodig om de foto te maken. Kijk goed door de zoeker (of op het LCD scherm) dat je de vinger op de juiste plek in beeld houdt. Deze methode is het best te gebruiken bij groothoek. (foto: Hetwie)

Gebruik lagen en maskers

Om de vinger uit de foto te halen is het nodig om de verschillende foto’s in lagen boven elkaar te stapelen. Met behulp van maskers kun je vervolgens delen van een onderliggende foto zichtbaar maken door op die plek de foto “transparant” te maken. Op deze manier is het heel eenvoudig om de vinger uit de foto te krijgen en zo tot een foto te komen waar geen  – of minder – flares in zichtbaar zijn.

Lees meer over lagen en maskers en bekijk mijn video tutorial daarover.
Werken met lagen en maskers in Photoshop

Deze manier van werken is alleen mogelijk in bewerkingsprogramma’s die werken met lagen en maskers mogelijk maakt. Dit kan niet in Lightroom, maar wel in Photoshop of een soortgelijk programma. Met behulp van de volgende serie screenshots laat ik de bewerking stap voor stap zien. Klik op de foto voor een groter beeld.

Stap 1

De drie foto's die gebruikt worden om de flares in de foto weg te werken. De eerste bewerkingen worden gemaakt in Lightroom, waarbij elke foto exact dezelfde bewerking krijgt. Dit maakt het samenvoegen makkelijker
De drie foto’s die gebruikt worden om de flares in de foto weg te werken. De eerste bewerkingen worden gemaakt in Lightroom, waarbij elke foto exact dezelfde bewerking krijgt. Dit maakt het samenvoegen makkelijker.

Stap 2

De drie foto's worden in Photoshop als lagen boven elkaar geopend. (de optie
De drie foto’s worden in Photoshop als lagen boven elkaar geopend. (de optie “edit as layers in Photoshop” in Lightroom). De onderste foto wordt gebruikt om de ruimte waar de vinger zichtbaar is in te vullen. De flares zijn heel goed zichtbaar, vooral de flares voor de berg zijn storend.

Stap 3

De eerste bovenliggende laag is een van de foto's met een vinger die de zon afdekt. In deze foto's zijn de flares voor de berg verdwenen, net als de flare linksboven. We kunnen in deze foto de vinger verwijderen en zo de lucht en zon weer zichtbaar maken.
De eerste bovenliggende laag is een van de foto’s met een vinger die de zon afdekt. In deze foto’s zijn de flares voor de berg volkomen verdwenen, net als de flare linksboven. Helaas niet de flare rechtsonder. We kunnen in deze foto de vinger met een masker verwijderen om zo de lucht en zon weer zichtbaar maken.

Stap 4

Het masker is toegevoegd. Alles was wit is zal van deze laag zichtbaar zijn, alles wat zwart wordt ingekleurd met een brush zal transparant worden zodat de onderliggende laag zichtbaar wordt. Zo verdwijnt de vinger langzaam uit het beeld.
Het masker wordt toegevoegd. Van alles waar het masker in deze laag wit is zal de foto zichtbaar zijn, alles wat zwart wordt ingekleurd met een brush zal transparant worden zodat de onderliggende laag verschijnt. Zo verdwijnt de vinger langzaam uit het beeld.

Stap 5

De hele vinger is weg, verborgen in de foto door het masker. Het masker is wat groter gemaakt dan de vinger, om een geleidelijk over gang te krijgen omdat er toch minieme kleur en tint veranderingen in het blauw zichtbaar waren.
De hele vinger is weg, verborgen in de foto door het masker. Het masker is wat groter gemaakt dan de vinger, om een geleidelijk over gang te krijgen omdat er toch minieme kleur en tint veranderingen in het blauw zichtbaar waren. De overgang is echter nog niet helemaal goed. Daar ga ik de bovenste laag voor gebruiken.

Stap 6

De tweede foto met vinger is hier ook benut, waarbij het bovenste deel van de foto door het masker verdwenen is. In dit Het uiteindelijk resultaat lopen de drie foto's naadloos in elkaar over. Maar één flare is gebleven, het zou mooi zijn om deze ook nog te verwijderen. Helaas was deze niet verdwenen met de vinger methode omdat de zon waarschijnlijk niet voldoende afgedekt was.
De tweede foto met vinger is hier ook benut, waarbij het bovenste deel van de foto door het masker verdwenen is. In dit uiteindelijk resultaat lopen de drie foto’s naadloos in elkaar over. Maar één flare is gebleven, het zou mooi zijn om deze ook nog te verwijderen. Helaas was deze niet verdwenen met de vinger methode omdat de zon waarschijnlijk niet voldoende afgedekt was.

Stap 7

Omdat de resterende flare zich in een redelijk egaal stuk van de foto bevindt kan het met de clone-brush makkelijk verwijderd worden. Indien er meer objecten op de plek waren geweest, was het moeilijk of zelfs onmogelijk geweest.
Omdat de resterende flare zich in een redelijk egaal stuk van de foto bevindt kan het met de clone-brush makkelijk verwijderd worden. Indien er meer objecten op de plek waren geweest, was het moeilijk of zelfs onmogelijk geweest.

Stap 8

De foto is gereed. Alle flares zijn verdwenen. Nu kunnen de lagen samengevoegd worden en eventueel verder bewerkt, ofwel in Lightroom, of verder in Photoshop.
De foto is gereed. Alle flares zijn verdwenen. Nu kunnen de lagen samengevoegd worden en eventueel verder bewerkt, ofwel in Lightroom, of verder in Photoshop.

Het eindresultaat

Dit is het uiteindelijke resultaat geworden.
Dit is het uiteindelijke resultaat geworden.

Zoals in het voorbeeld te zien, is het belangrijk om bij het fotograferen het plaatsen van de vinger de zon (of lichtbron) goed af te dekken. Mocht dat niet het geval zijn, en zijn er toch nog flares, dan zal het een stuk moeilijker kunnen zijn om die vlekken alsnog te verwijderen. Maak ter plekke liever iets meer foto’s met de vinger, zodat het niet erg is als er eventuele mislukte pogingen bij zitten.

Soms is het makkelijker om de volgorde van de lagen te veranderen. Het is ook mogelijk om de flare met een masker weg te poetsen wanneer de laag met vinger onderop ligt. Dit kan per foto anders zijn. En wie weet, misschien is de foto mèt flares mooier, en geeft het net dat beetje extra sfeer. Dan is deze bewerking gewoon niet nodig.


Deze manier van bewerking is eerder al eens aan bod gekomen in een blog bericht over een HDR opname van een ondergaande zon: The making of… een HDR foto van een zonsondergang

Advertentie
adsense
Abonneer
Laat het weten als er
guest

6 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
trackback
3 jaren geleden

[…] Lees meer details over de werkwijze met de vinger in mijn blogbericht:https://www.nandoonline.com/flares-voorkomen/ […]

Hans
Hans
6 jaren geleden

Ga ik proberen thnx.

meubeluniek
6 jaren geleden

Nou ja zeg….! Wat gaaf! Het lijkt er op dat ik beter een tijdsinvestering in PS kan gaan doen, dan investeren in het duurste glas. Prachtig uitgelegd Nando. Dank voor het delen!

Jeannet
Jeannet
6 jaren geleden

Goed beschreven! Bedankt.