Fotograferen met de Helios 44-2

Een van de meest populaire vintage objectieven is een Helios 44. Dit 58mm objectief geeft onder de juiste omstandigheden een swirl-bokeh effect. Dit unieke effect is de reden waarom het objectief zo gewild is. Fotograferen met de Helios 44-2 kan nog een stapje verder door de frontlens om te keren. Het biedt veel creatieve mogelijkheden.

Estimated reading time: 8 minuten

Ik schreef in een eerder blogbericht over de Meyer-Optik Görlitz Trioplan 100mm f/2.8, een oud objectief dat bekend staat om het bubble-bokeh effect. Een goed exemplaar kan kostbaar zijn. Voor wie de eerste stappen in de wereld van vintage objectieven wil zetten, is het fotograferen met een Helios 44-2 heel aantrekkelijk. Dit objectief heeft geen bubble-bokeh, maar een swirl-bokeh. Onder de juiste omstandigheden.

De juiste versie kiezen

De Helios 44 is de Russische versie van de Carl Zeiss Jena Biotar 58mm f/2. In tegenstelling tot de Carl Zeiss is de Helios 44 in hele grote aantallen gemaakt en daarom eenvoudiger en goedkoper te krijgen. Wil je meer weten over dit objectief en de verschillende varianten? Bekijk dan de video van Simon’s Utak op YouTube of lees het artikel van 35Hunter.

Wil je gaan fotograferen met een Helios 44-2 objectief? Kies dan de juiste versie. Ik heb dus gekozen voor de Helios 44-2 ‘Zebra’, wat een van de meer gewilde versies is. Je kan dit oude Russische objectief al voor een paar tientjes kopen. Pas wel op, want er zijn veel slechte exemplaren op de markt.

De Helios 44-2 ‘Zebra’ die ik kocht (bouwjaar 1977, uit de Valdai fabriek) was ook niet helemaal in orde. Het glas was wel schoon en schimmelvrij, en het diafragma werkte goed en was vrij van olie. Echter, de scherpstelring draaide heel erg zwaar. Zo kon ik niet echt prettig fotograferen met mijn versie van de Helios 44-2. Bovendien rammelde het objectief, alsof er een schroefje ergens binnenin los lag.

Schoonmaken en smeren

In plaats van blijven worstelen met een stroeve scherpstelring ben ik gaan onderzoeken hoe de Helios 44-2 opengemaakt kan worden. Dat bleek heel eenvoudig, zoals dat in diverse filmpjes op YouTube te zien was. Ik ben aan de slag gegaan en heb het objectief voor een groot deel uit elkaar gehaald. Gelukkig kon ik het diafragmahuis intact laten, want dat werkte perfect.

Ik heb het oude vet op de schroefdraad voor de scherpstelling met alcohol verwijderd, alles schoongemaakt en opnieuw ingevet met zuurvrij kogellagervet. Deze laatste gebruik ik ook voor de schroefdraad van mijn statief bijhet schoonmaken. Ik vond ook het losse schroefje, en ontdekte dat dit voor de diafragma-presetring was.

Na het schoonmaken van de frontlens en het achterste lenselement, dat ik voor het gemak ook even losgeschroefd had, heb ik alles weer in elkaar gezet. Het was wel even opletten met de minuscule schroefjes. Daarna kon ik echt gaan fotograferen met de Helios 44-2 ‘Zebra’.

De eerste echte keer fotograferen met de Helios 44-2

Net zoals bij de Meyer-Optik Görlitz Trioplan 100mm f/2,8 is het erg leuk om te fotograferen met dit kleine objectief. Het kan lastig zijn om goed scherp te stellen, maar via het vergroten van het beeld op het LCD-scherm kom je een heel eind. Dan is het vervolgens zoeken naar de juiste achtergrond om die typische swirl-bokeh te vinden. Dat valt nog niet mee, en ik heb die swirl-bokeh ook nog niet gevonden.

Ik nam het objectief ook mee tijdens mijn bezoek aan GLOW 2024 in Helmond. Daar had ik gehoopt meer met de typische onscherpte te kunnen spelen, maar de lichtpresentaties leenden zich daar niet voor. In plaats daarvan ben ik met dubbele belichtingen gaan werken. Een foto scherp van de bezoekers, en een foto onscherp van de lichtprojecties. Natuurlijk alles direct in de camera.

Een stap verder

Ik heb het creatief fotograferen met de Helios 44-2 een stap verder gebracht. Tijdens mijn onderzoek op YouTube over het repareren van het objectief bleek dat de frontlens ook omgedraaid kan worden. Hierdoor wordt het beeld op een andere manier weergegeven, wat tot heel creatieve uitingen kan leiden. de swirl-bokeh kan ook heel erg versterkt worden.

Het omkeren van de frontlens geeft een heel bijzonder effect. Je moet er wel van houden, en ik denk dat het niet voor elke foto geschikt is. Hoewel het eenvoudig is om de frontlens om te draaien – het kost je ongeveer 5 minuten werk – zou het misschien de moeite waard zijn om hiervoor een extra Helios 44-2 objectief te kopen. Zo duur zijn ze niet.

Het stimuleert creatief fotograferen

Ik ervaar heel veel plezier aan het fotograferen met oude objectieven zoals deze Helios 44-2. Het is zeker niet eenvoudig, en niet geschikt voor elke soort fotografie. Maar het stimuleert wel om anders te gaan denken en op een creatieve manier te gaan fotograferen. Ik vind het heel leuk om te doen.

De kwaliteit van het beeld is zeker niet zo goed als de moderne objectieven waar we zo aan gewend zijn geraakt. Echter, vergeleken met deze vintage objectieven zijn de moderne objectieven wel kill en onpersoonlijk. Ze geven een klinische weergave van je onderwerp. Het ontbreekt aan warmte en persoonlijkheid.

Het is fantastisch om objectieven te gebruiken die een extreem goede kwaliteit bieden, een snelle autofocus hebben, en coatings die zorgen voor een bijna perfect beeld. Het fotograferen met vintage objectieven zoals de Meyer-Optik Görlitz Trioplan 100mm f/2,8 en Helios 44-2 ‘Zebra’ kan daar perfect naast gebeuren. De een is voor de klant, de ander voor de creativiteit en artistieke vrijheid.

Adapter voor de M42 schroefvatting

In het artikel over de Meyer-Optik Görlitz Trioplan 100mm f/2,8 liet ik zien dat ik een eenvoudige M42-EF adapter heb gebruikt, met een normale EF-RF adapter zodat het objectief op mijn Canon EOS R mirrorless camera past. Omdat ik liever niet meerdere adapterringen gebruik, heb ik besloten om een enkele adapter te kopen: een URTH M42 naar RF adapter.

Deze adapter van URTH bevalt goed en ik kan deze zeker aanraden, mocht je op zoek zijn. Ze worden in elke denkbare versie verkocht.