Het fotograferen van de volle Maan

Begin dit jaar ben ik regelmatig op pad gegaan om de volle Maan te fotograferen. Hoog aan de hemel is de volle Maan eenvoudig te fotograferen: bij voorkeur met een flink tele-objectief. De camera op ISO100, diafragma f/8 en ongeveer 1/250 seconde zetten doet de truc. Het resultaat is een mooi ‘portret’ van de Maan tegen een inktzwarte achtergrond. In dat opzicht is het fotograferen van de volle Maan heel makkelijk. Je hebt er niet eens een statief voor nodig. Maar het kan ook anders.

Geschatte leestijd: 10 minuten

Heb je eenmaal een foto van de volle Maan gemaakt, dan hoef je nooit meer een nieuwe te maken. Elke nieuwe poging zal exact dezelfde foto opleveren, zelfs niet met een supermaan, of blauwe maan, of welke andere maan dan ook.

Niettemin blijft het aantrekkelijk om het toch weer eens te proberen, om vervolgens opnieuw tot de conclusie te komen dat de foto niet anders is dan de vorige keer. Het lijkt dan al snel alsof de Maan niet op een andere manier op de foto kan komen, en al helemaal niet samen met de omgeving.

Fotografeer de Maan op het juiste tijdstip

Het beste moment om de volle Maan op de foto te krijgen is rond zonsondergang of zonsopkomst. Dat klinkt in eerste instantie vreemd, maar dat wordt logisch als je bedenkt dat op juist dat moment het landschap en de lucht zelf nog door de zon verlicht wordt. De helderheid van de Maan ligt dan redelijk dicht bij de helderheid van het landschap. Met andere woorden: we kunnen met één enkele foto het landschap èn de Maan goed belichten.

Een bijkomend voordeel is, dat de volle Maan dan laag aan de hemel staat, vlak boven de horizon, zodat we een mooie landschapsfoto kunnen maken met de Maan in beeld.

De vorige keer dat ik de volle Maan ging fotograferen was ik een dag te laat: de zon was al onder voor de Maan opkwam (lees: “Opnieuw een volle Maan, met bonus“). Het was daarom al te donker waardoor ik toch genoodzaakt was om te werken met twee verschillende belichtingen: een voor het landschap, en een voor de volle Maan. Voor de onderstaande foto’s was ik echter op de juiste dag op pad gegaan: de Maan kwam ongeveer een uur voor zonsondergang op waardoor het landschap nog mooi verlicht werd door het warme licht van de avondzon.

Bereidt het fotograferen van de volle Maan goed voor

Het viel niet mee om de Maan zo laag aan de hemel te vinden. Maar als je die enorme schijf eenmaal ontdekt hebt lijkt deze ook met de minuut helderder te worden (het lijkt niet zo: het is ook zo). Hoewel de details van het maanoppervlak (nog) niet te zien zijn, geeft het wel de gelegenheid om bijzondere landschapsfoto’s te maken met de Maan als onderwerp.

De Maan op deze manier fotograferen kost dus de nodige voorbereiding want de opkomst gaat sneller dan je denkt. Het is daarom belangrijk om op tijd op de juiste plek te staan. Een leuke bijkomstigheid van dit tijdstip is de verkleuring van de lucht, laag aan de Oostelijke horizon. Die gaat van roze naar paars en als de zon dan eindelijk onder is gegaan wordt een donkere blauw-paarse band onder die roze lucht zichtbaar. Dit is de schaduw die de Aarde in de atmosfeer werpt. Een fenomeen dat de Gordel van Venus genoemd wordt (Belt of Venus). En daarin hangt de volle Maan te schitteren.

Gebruik een wat langer brandpunt voor het fotograferen van de volle Maan

Ik vind dat landschappen over het algemeen te vaak met extreme groothoek gefotografeerd worden. Het is alsof veel fotografen alleen maar veel op de foto willen hebben. De keuze om de Maan ook op die manier in een landschap te fotograferen zal op een teleurstelling kunnen uitdraaien. Ten minste, als het daadwerkelijk om de Maan als onderwerp gaat.

We ervaren de Maan als een indrukwekkend hemellichaam in de lucht, zeker als ze laag aan de hemel staat. Dat kan dan ook alleen indrukwekkend op de foto komen als we gebruik maken van een tele-objectief, zodat de Maan voldoende groot in beeld komt. Een brandpunt tussen de 100mm en 200mm op een full frame camera is aan te raden. Maar een (veel) langer brandpunt kan natuurlijk ook.

Doe je dat niet, dan zal de Maan altijd (veel te) klein op de foto staan. In elk bijschrift van de foto’s in dit blog staat de gebruikte brandpuntsafstand vermeld.

Hou rekening met de beweging van de volle Maan

Hou ook rekening met de sluitertijd, zeker bij brandpunten die (heel) lang zijn. Om landschappen te fotografen wordt namelijk altijd geadviseerd om lage ISO waarden te gebruiken teneinde ruis te voorkomen. Maak die vergissing niet als je de Maan in het landschap gaat fotografen.

Iedereen die wel eens sterrenfoto’s gemaakt heeft weet alles van de beweging van de sterrenhemel, die door de draaiing van de Aarde veroorzaakt wordt. Met de Maan en de zon gebeurt hetzelfde. Met de zon zullen we dat nooit merken omdat de sluitertijden overdag zo kort zijn. In het vallende duister van de avond merken we dat echter wel.

Gebruik ook hier de regel van 600

Gebruik net als bij sterrenfoto’s de “regel van 600” waarmee de maximale sluitertijd uitgerekend kan worden (600 / [brandpunt * cropfactor] = maximale belichtingstijd in seconden). Dit betekent dat bij een 200mm objectief op een full frame camera je maximaal 3 seconden mag belichten, en bij een 400mm objectief zal dat maximaal 1,5 seconde zijn. Wil je zeker zijn dat de Maan scherp in beeld is, maak er dan de regel van 500 of zelfs 400 van. Dit betekent dat de ISO omhoog moet. Soms zelfs heel hoog. Dat hoort er gewoon bij.

Plotseling is het te donker geworden

Uiteindelijk zal het te donker zijn om de Maan als nog een ‘herkenbaar’ object vast te leggen. Het landschap wordt steeds donkerder en de lucht kleurt van (donker) blauw naar de kleurloze nachtelijke sterrenhemel.

De Maan blijft echter verschrikkelijk helder stralen en ze geeft zoveel licht, dat er schaduwen in het duister van de nacht te zien zijn. De Maan zal in een foto nog slechts als een felle ‘vlek’ aan de hemel zijn als we foto’s van het landschap maken.

Wanneer moet je op pad voor het fotograferen van de volle Maan?

Wil je de Maan ook in het schemer fotograferen? Zoek dan naar de tijden van zonsopkomst en maanopkomst in een app op je telefoon, of op de verschillende websites die deze informatie bieden. De Photographers Ephemeris is er een van die zeker de moeite waard is omdat die ook de richting weergeeft waar de Maan opkomt. Een andere is het bekende app Photopills, die overigens niet gratis is.

Het is elke 28 dagen volle Maan, dus er zijn kansen genoeg om het uit te proberen. Is het gelukt, zet dan een link naar de mooiste foto in de reacties onder dit bericht. Ik zie je foto graag verschijnen. Ik ben benieuwd.

Wil je meer weten over het fotograferen van de Maan? Bestel dan mijn e-book In het Maanlicht.