Ga zelf aan de slag met een timelapse

Een foto maken is en blijft een moment opname. Als je het goed doet, kun je met die ene foto een heel verhaal vertellen. Maar het is en blijft een statisch beeld.. Misschien geeft het wel een gevoel van beweging, maar het beweegt niet. Wil je toch meer dan het gevoel van beweging? Ga zelf aan de slag met een timelapse.

Estimated reading time: 14 minuten

Iedereen met een camera en een statief kan een timelapse maken. Sterker nog, met de meeste smartphones is het al mogelijk, zeker als je de smartphone met een statiefje stabiel kunt neerzetten.

Met een timelapse kun je de bewegingen over een lange tijdsspanne versnelt afspelen. Het opengaan van een bloem, of juist het dichtgaan aan het eind van een dag. De beweging van wolken in de lucht, of het vallen van de schemering en de dag laten overgaan in de nacht. Je kunt vele uren vangen in een minder dan een minuut. Ga zelf ook eens aan de slag met een timelapse.

Waarschijnlijk heb je al een timelapse gemaakt

Er is al een grote kans dat je een timelapse gemaakt hebt. Kijk eens in je archief, en zoek naar sterrensporen. Als je die gefotografeerd hebt, heb je in feite al een timelapse gemaakt. Er is alleen nog geen filmpje van gemaakt.

Wil je meer weten over sterrensporen?
Ik heb er een heel uitgebreide tutorial over die je stap voor stap mee neemt:
Sterrensporen fotograferen – deel 1

Door continu foto’s te maken voor sterrensporen, heb je misschien wel honderden foto’s die gedurende een langere tijd gemaakt zijn. Je kunt daar sterrensporen van maken, maar je kunt er ook een timelapse van maken. Heel eenvoudig, met een programma zoals startrails.de, wat ik ooit aanraadde voor sterrensporen. Er zit een functie in voor een heel simpele, eenvoudige timelapse. Een mooi startpunt als je er nog nooit iets mee gedaan hebt. Ga zelf aan de slag met een sterrensporen timelapse en zie het resultaat.

Wat heb je nodig voor een timelapse?

• camera
• objectief
• een stevig statief
• een manier om om de zoveel seconden een foto te maken.

Veel heb je dus niet nodig voor een timelapse. Het meeste heb je waarschijnlijk al in bezit, zo niet alles. Het belangrijkste is, dat je camera elke zoveel seconden een foto moet maken. Dit wil je niet handmatig doen, hoewel dit natuurlijk geen enkel probleem hoeft te zijn.

Heeft je camera geen mogelijkheid ingebouwd om dit zo in te stellen, dan kan het zijn dat je een extra programmeerbare accessoire nodig hebt.

Heb je geen mogelijkheid tot het instellen op de camera zelf, of wil je dit toch met een aparte, losse timer doen, kijk dan eens naar deze mogelijkheden. Vaak zijn timers niet al te duur, tenzij je er eentje van het originele merk kiest. Heb je er eentje, ga dan zelf aan de slag met het maken van een timelapse.

Wat voor interval moet je timelapse hebben?

Dit is iets wat ik me ook al vaak afgevraagd heb. Ik negeer nu even de sterrensporen opnamen, die je al snel aaneengesloten met belichtingen tussen de 15 en 30 seconden maakt. Zelfs met een ingestelde interval van 1 seconde (de kortst mogelijke tijd), maak je in feite elke 15 tot 30 seconden een nieuwe foto.

Die mag voor sterren geschikt zijn, maar dit is niet geschikt voor een timelapse die je overdag maakt. Maar wat moet je dan wel gebruiken wanneer je zelf aan de slag gaat met een timelapse? Daarvoor kijken we eerst even naar de instellingen voor video.

Framerate van video opnamen

Een timelapse is in feite niets meer als een video opname. Je moet dus weten hoeveel beeldjes je video per seconde moet laten zien. Dit is de framerate.

De meest geschikte framerate voor video is 25 frames per seconden (fps). Dit levert het meest prettige beeld op. Het wordt als filmisch ervaren, met andere woorden, de uitstraling is zoals je dat van films gewend bent.

Natuurlijk kun je ook kiezen voor een snellere framerate, zoals 29,97 fps, maar dan film je in het formaat NTSC in plaats van PAL. Het gaat te ver om hierop in te gaan, maar er zijn mogelijkheden framerates van 50 fps te kiezen, of zelfs 120 fps. Voor een timelaps zal 25 fps waarschijnlijk de beste keuze zijn.

Lees meer over NTSC en PAL, en framerates op:
https://nl.wikipedia.org/wiki/National_Television_Standards_Committee
https://nl.wikipedia.org/wiki/Phase_Alternating_Line

Timelapse in 25 frames per seconde

Nu we weten hoeveel beelden per seconden je gaat gebruiken, en we gaan uit van 25 fps, kunnen we wat gerichter gaan kijken naar de interval je moet gaan gebruiken.

Stel je kiest een interval van 30 seconden, zodat de camera elke 30 seconden een foto maakt. Dan heb je per minuut 2 foto’s, wat 120 foto’s per uur oplevert. Met een framerate van 25 fps zal deze interval een film opleveren van 120/25 = 4,8 seconde. Hiermee laat je een uur zien in minder dan 5 seconden.

Hiermee zullen alle bewegingen razendsnel voorbij komen. Waarschijnlijk te snel. Kies je een interval van 15 seconden, dan zal je 4 foto’s per minuut hebben, 240 per uur, wat een film oplevert van 240/25 = 9,6 seconden. Nog steeds heel snel.

Elke 5 seconden een foto maken, levert 12 foto’s per minuut op, wat 720 foto’s per uur is. Ga je zelf aan de slag met een timelapse, hou er rekening mee dat je veel foto’s zal maken .Met een framerate van 25 fps en een interval van 5 seconden krijg je een film van 28,8 seconden.

De interval die je moet kiezen hangt heel erg af van de beweging die je wil vangen. Kijk daarom naar je onderwerp, en schat in hoe snel dat beweegt. Stel je fotografeert overdrijvende wolken, schat dan in hoe snel die bewegen en stem daar je interval op af. Gaat het heel langzaam, dan zal een interval van 15 seconden goed kunnen zijn. Gaat het heel snel, kies dan 5 seconden, of zelfs nog korter.

Welke instellingen moet je gebruiken?

Iets waar je voor moet waken, is een consequente belichting. Je wilt niet dat de helderheid van je foto gedurende een timelapse verandert. Het beste om dit te bereiken, is het handmatig instellen van je belichting. Om eerlijk te zijn, je kunt het beste alles handmatig instellen.

Zonlicht en wolken

Een goed voorbeeld is het zonlicht en wolken. Wanneer de zon achter de wolken verdwijnt wordt het donkerder. Misschien een of zelfs twee stops. Je timelapse kan heel onrustig worden indien je de belichting automatisch laat aanpassen. Het is beter om te laten zien dat het ook daadwerkelijk donkerder wordt, dat ziet er realistischer uit. Ga zelf aan de slag met een timelapse, zorg er dan voor dat je hier goed op let.

In de schemering

Pas echter op wanneer je in de schemering fotografeert, en het daadwerkelijk donkerder wordt. Je zou dan stapsgewijs de belichting kunnen aanpassen. Elke paar minuten één derde stop compenseren. Maar pas op hoe je dit doet, want het kan al snel kunstmatig ogen. Het doel is een hele regelmatige verlenging (of verkorting) van je sluitertijd. Ik adviseer de volgende instellingen:

• Witbalans op een handmatige stand (daglicht bij voorkeur
• Handmatige belichting (diafragma, ISO en sluitertijd)
• Scherpstelling handmatig
• Beeldstabilisatie uitschakelen
• Bij langere sluitertijden de lange sluitertijden ruisreductie uit
• Bij een spiegelreflex camera, de spiegel niet opklappen (MLU functie uitzetten)

Het komt erop neer, dat je alles zelf in de hand wilt houden, en niets overlaat aan de camera zelf. Zet eventueel ook de helderheid van je scherm zo laag mogelijk, en andere zaken die een batterij kunnen belasten. Zeker als je lange timelapses wil gaan maken.

Fotograferen in RAW of JPEG?

Het kan gebeuren dat je duizenden foto’s voor een timelapse gaat maken, zeker wanneer je korte intervallen gaat gebruiken. Ik kan me voorstellen dat je in dat geval de neiging zou kunnen hebben om in JPEG te fotograferen.

Kies toch zoveel mogelijk voor RAW bestanden, omdat je die perfect kunt bewerken. Zeker wanneer er grote contrastverschillen zijn, of veranderingen in belichting ontstaan. Je hebt gewoon veel speelruimte in de bewerking.

Het bewerken is ook niet zoveel werk dan je zou verwachten. Bewerk de eerste foto, en synchroniseer die bewerking naar alle andere foto’s. Lightroom is hier heel geschikt voor. Ga zelf aan de slag met een timelapse dan kan je op deze manier heel eenvoudig de grote aantallen foto’s bewerken.

Het kost veel ruimte op je harde schijf, al die foto’s. Maar als je timelapse eenmaal gemaakt is, kun je de RAW bestanden, en JPEG bestanden die je gemaakt hebt van die RAW bestanden, gewoon weggooien. Bewaar alleen een paar van de mooiste, en gooi de rest weg.

Samenvoegen tot een timelapse film

Wanneer je dan alle foto’s hebt bewerkt, en er JPEG afbeelden van gemaakt hebt, kun je ze samenvoegen tot een timelapse. Ik noemde het programma startrails.de al, wat een hele simpele mogelijkheid biedt, maar er zijn er natuurlijk veel meer. Ik gebruik Adobe Premiere en Adobe After Effects om een timelapse te maken. Maar er zijn er natuurlijk veel meer te krijgen. Google naar timelapse software, en je krijgt een hele lijst. Ga zelf aan de slag met een timelapse, verdiep je er dan even in.

De beste software voor het maken van een timelapse is de combinatie van Adobe Lightroom Classic en LRTimelapse. Lees mijn artikel over het maken van een timelapse, en kijk op de website van LRTimelapse voor de mogelijkheden.

Het maken van de timelapse film

Zorg dat je de afmetingen van je timelapse film bij voorkeur in full HD maakt, wat 1920 x 1080 pixels groot is. Eventueel zou je kunnen kiezen voor een 4K kwaliteit. Welke je ook kiest, een framerate van 25 fps is aan te raden, zodat je timelapse een mooi filmisch gevoel krijgt.

Welke resolutie je ook kiest, de foto’s die je gemaakt hebt zullen een grotere afmeting hebben. Dit geeft je ruimte om beweging in je beeld te brengen, door gedurende je timelapse film het beeld langzaam te laten bewegen. Van links naar rechts, of van boven naar beneden, bijvoorbeeld.

Je kunt natuurlijk ook de foto’s in Lightroom in het 16:9 formaat uitsnijden voor je er JPEG beelden van maakt, zodat je alles al in de full-HD afmeting hebt. Hoe je dit wilt doen, is helemaal naar je eigen wensen. Ga zelf aan de slag met een timelapse, experimenteer er dan mee zodat je de prettigste manier van werken vindt.

Een stapje verder

Het is prachtig om je resultaten te zien. Zet er een leuk muziekje bij, en het wordt plotseling nog mooier. Je kunt het combineren met foto’s, of met gewone video beelden, waarbij je er een leuk verhaal van kan maken.

Wissel ook af met verschillende korte opnamen in plaats van één lange timelapse. Dat maakt de timelapse video interessanter. Een minuut naar voorbij drijvende wolken is saai, maar als je dit laat zien in een diversiteit aan landschappen, is het plots veel interessanter.

Wil je iets meer met je timelapse zelf? Dan is een dolly slider een leuke aanvulling op je apparatuur. Je kunt dan de camera verplaatsen tijdens je timelapse. Ik heb hiervoor de volgapparatuur voor mijn sterrenfotografie wel eens gebruikt, die de camera langzaam draait. Maar het is beperkt tot alleen rotatie, terwijl een dolly slider echte bewegingen maakt.

In eerste instantie kun je de beweging natuurlijk simuleren door gebruik te maken van de hoge resolutie van je foto’s, waarbij je het full-HD beeld van 1920×1080 pixels over de foto laat verschuiven tijdens de timelapse. Maar uiteindelijk, indien je de smaak te pakken krijgt, wil je waarschijnlijk meer dan alleen die beweging.

Ter inspiratie

Mijn timelapse ervaring is heel beperkt, maar ik vind het leuk om eens een keer te doen. Wil je het veel serieuzer aanpakken, dan is een goede planning en een draaiboek zeker aan te raden.

De filmpjes die ik op deze pagina heb staan, en die op mijn Youtube channel te vinden zijn, kunnen in het beste geval amateuristisch genoemd worden. Toch is het dè manier om ermee te beginnen. Ik denk ook dat ze door de tijd heen steeds beter zijn geworden. Ga gewoon zelf aan de slag met het maken een timelapse en je leert zo de kneepjes van het vak.

Wil je echt geïnspireerd raken, het internet staat vol met prachtige timelapse beelden. Kijk ook eens naar Rick Kloekke, die prachtige timelapse beelden maakt.
https://www.timelapseview.nl/mijn-portfolio/

Kijk ook zeker even in het blog van Rick Kloekke, waar hij veel informatie geeft. Het is zeker de moeite waard en ook voor mij leerzaam.

Heb jij al een timelapse gemaakt?

Heb jij zelf al een timelapse gemaakt? Geef je link naar je film in een opmerking onder dit bericht. Ik ben benieuwd.