Het Vliegend Hert

Vorig jaar stond het fotograferen van het in Nederland zeldzame Vliegend Hert op de agenda. In ieder geval, het proberen te fotograferen. We hadden er speciaal een weekendje Limburg voor gepland. Dat weekend lukte het wel om de boomkikker te vinden, maar de stromende regen die ‘s-middag het land teisterde liet  het weekend letterlijk in het water vallen. Dus geen Vliegend Hert gefotografeerd, of zelfs gezien. Helaas.

Ik wist waar ik ongeveer moest zoeken: de kenmerkende holle wegen in Zuid-Limburg. Maar hoe klein dat stukje van Nederland ook is, het is te groot om niet doelgericht op zoek te gaan naar die ene holle weg. En zo raakte het Vliegend Hert onbedoeld uit ‘the picture,’ totdat enkele foto’s van deze grote kever onlangs op Facebook het verlangen opnieuw aanwakkerde. Gelukkig was een bevriend fotograaf en natuurkenner bereidt om te vertellen waar ik moest zijn en zodoende stonden we ‘s-avonds tegen zonsondergang in een van de typische holle wegen waar de zoektocht naar die grote en vooral zeldzame kever begon. Daar ontmoetten we een viertal fotografen in die ene holle weg, allemaal op zoek naar het Vliegend Hert.

Het Vliegend Hert (Lucanus cervus) is de grootste kever van Europa. Het mannetje kan tot 9 cm groot worden en heeft die kenmerkende kaken die eruit zien als een gewei. Het vrouwtje is kleiner, zonder gewei. Helaas is  – zoals bij zo veel interessante dieren – de kever vooral ‘s-avonds actief als het mannetje op zoek gaat naar de vrouwtjes om te paren. Het mannetje laat zich uit de kruinen van de bomen vallen, waar het de hele dag heeft zitten wachten, om vliegend naar de grond af te dalen waar er naar vrouwtjes gezicht wordt. Vervolgens kruipt het dier weer naar boven waarna het hele ritueel weer van van voren af aan start. Dus is het vrijwel alleen mogelijk om in de schemering van de avond dit insect te zien. En laat het op dat moment ook al erg donker zijn in die beschutte holle wegen.

We hadden gelukkig een vroeg exemplaar dat zich gewillig op de foto liet zetten. We konden dus nog even genieten van het nog aanwezig licht. Maar al snel was het zo donker dat de grenzen van het fotograferen bereikt werden. Alleen met een camera die goed presteert met hoge ISO waarden wordt het dan mogelijk om nog te fotograferen. Maar nèt. Geen wonder dat veel foto’s van deze dieren in silhouet worden gemaakt, met een spel van lichtvlekken op de achtergrond. Dat is nog het enige licht dat er ter beschikking is. Maar het voordeel is wel, dat  het gewei erg mooi tot recht komt. Sfeervolle foto’s van een zeldzaam insect in moeilijke lichtsituaties.

Uiteindelijk valt de nacht en is het licht verdwenen. Deze avond hebben we maar drie exemplaren gezien, waarvan één vrouwtje. Het kenmerkende ritselen in de struiken, of de zoemende afdaling van de mannetjes uit de bomen hebben we dan ook niet gehoord. Met dank aan Francois, Marcel, Wil en Peter voor hun hulp en wetenswaardigheden. Het was een geslaagde avond en ik weet niet of we zonder jullie zo succesvol zouden zijn geweest met het vinden van dit prachtige dier.

Een korte aanvulling: een week later moest ik in Zuid-Limburg zijn om een trouwreportage te overhandigen. Dit was een perfect moment om daarna nog even te kijken, onder andere in Schinnen waar ik in een stukje van dertig meter holle weg een exemplaar vond. Een half uurtje voor zonsondergang besloot ik toch nog even naar de plek te rijden waar ik eerder de bovenstaande foto’s gemaakt had. Een paar kilometer voor ik er was trof ik een heel ander stuk aan waar ik direct drie exemplaren over de weg zag kruipen. Daar ben ik dan ook gebleven tot het helemaal donker was, proberend om het Vliegend Hert met de flitser in het donker te fotograferen. De resultaten zijn niet helemaal naar wens, maar ach; het is de eerste keer dat ik de flitsers op deze manier gebruik. Wat echter veel bijzonderder was, bleek het geluid van deze grote kevers in het struikgewas om mij heen. En de zoemende geluiden van de vliegende mannetjes die als silhouetten tegen de steeds donkerder wordende lucht zichtbaar waren. Het is dan jammer om na verloop van tijd toch te moeten gaan, want het is en blijft toch nog een uur naar huis reizen.

Gebruikt materiaal:
Canon EOS 1Dx met
EF 100mm f/2,8L macro
EF 70-200mm f/2,8L met en zonder 25mm tussenring
TS-E 17mm f/4L
EF 135mm f/2,0L met en zonder 25mm tussenring
2x Speedlite 600EX-RT en flitsparaplu