Het Vliegend Hert

Een mannetje in silhouet, met zijn typische dreigende houding.

Vorig jaar stond het fotograferen van het in Nederland zeldzame Vliegend Hert op de agenda. In ieder geval, het proberen te fotograferen. We hadden er speciaal een weekendje Limburg voor gepland. Dat weekend viel in het water, maar we zijn terug gegaan. En het is gelukt om het VliegendHert te fotograferen.

Estimated reading time: 9 minuten

Dat weekendje Limburg was een nat weekend. Het lukte het wel om de boomkikker te vinden, maar de stromende regen die ‘s-middag het land teisterde liet het plan letterlijk in het water vallen. Het Vliegend Hert hebben we niet gezien, laat staan gefotografeerd. Helaas.

Een holle weg in de schemering. De weg is al in duisternis gehuld voordat het licht van de dag verdwenen is.
Een holle weg in de schemering. De weg is al in duisternis gehuld voordat het licht van de dag verdwenen is.

Een nieuwe poging

Ik wist waar ik ongeveer moest zoeken: de kenmerkende holle wegen in Zuid-Limburg. Maar hoe klein dat stukje van Nederland ook is, het is te groot om niet doelgericht op zoek te gaan naar die ene holle weg. En zo raakte het Vliegend Hert onbedoeld uit ‘the picture,’ totdat enkele foto’s van deze grote kever onlangs op Facebook het verlangen opnieuw aanwakkerde.

Kruipend over de stam van een eik, op weg naar het bladerendek waar de dag in beschutting doorgebracht wordt.
Kruipend over de stam van een eik, op weg naar het bladerendek waar de dag in beschutting doorgebracht wordt.

Gelukkig was een bevriend fotograaf en natuurkenner bereidt om te vertellen waar ik moest zijn en zodoende stonden we ‘s-avonds tegen zonsondergang in een van de typische holle wegen waar de zoektocht naar die grote en vooral zeldzame kever begon. Daar ontmoetten we een viertal fotografen in die ene holle weg, allemaal op zoek naar het Vliegend Hert.

Het Vliegend Hert
Met een groothoek is het biotoop van de kever ook in beeld gekomen: de ruwe begroeiing aan de zijkanten van de holle weg
De eik is de boom van het Vliegend Hert. Met wat geluk is het eikenblad mooi zichtbaar geworden.
De eik is de boom van het Vliegend Hert. Met wat geluk is het eikenblad mooi zichtbaar geworden.

Een beetje achtergrond

Het Vliegend Hert (Lucanus cervus) is de grootste kever van Europa. Het mannetje kan tot 9 cm groot worden en heeft die kenmerkende kaken die eruit zien als een gewei. Het vrouwtje is kleiner, zonder gewei. Helaas is  – zoals bij zo veel interessante dieren – de kever vooral ‘s-avonds actief als het mannetje op zoek gaat naar de vrouwtjes om te paren.

Het mannetje van het Vliegend Hert met zijn kenmerkende gewei
Het mannetje van het Vliegend Hert met zijn kenmerkende gewei. De rode kleur van dit gewei, wat in werkelijkheid zijn kaken zijn, is duidelijk te zien.

Het mannetje laat zich uit de kruinen van de bomen vallen, waar het de hele dag heeft zitten wachten, om vliegend naar de grond af te dalen waar er naar vrouwtjes gezocht wordt. Vervolgens kruipt het dier weer naar boven waarna het hele ritueel weer van van voren af aan start. Dus is het vrijwel alleen mogelijk om in de schemering van de avond dit insect te zien. En laat het op dat moment ook al erg donker zijn in die beschutte holle wegen.

Het vrouwtje van het Vliegend Hert. Moeilijker herkenbaar door het ontbreken van die machtige kaken. Maar met haar kleinere kaken bijt ze wel harder dan de mannetjes.
Het vrouwtje van het Vliegend Hert. Moeilijker herkenbaar door het ontbreken van die machtige kaken. Maar met haar kleinere kaken bijt ze wel harder dan de mannetjes.

Het laatste licht van de dag

We hadden gelukkig een vroeg exemplaar dat zich gewillig op de foto liet zetten. We konden dus nog even genieten van het nog aanwezig licht. Maar al snel was het zo donker dat de grenzen van het fotograferen bereikt werden. Alleen met een camera die goed presteert met hoge ISO-waarden wordt het dan mogelijk om nog te fotograferen.

Een reklame boodschap
Het Vliegend Hert
Kruipend over takken, op zoek naar vrouwtjes

Door het ontbreken van daglicht is het geen wonder dat veel foto’s van deze dieren in silhouet worden gemaakt, met een spel van lichtvlekken op de achtergrond. Dat is nog het enige licht dat er ter beschikking is. Maar het voordeel is wel, dat  het gewei erg mooi tot recht komt. Sfeervolle foto’s van een zeldzaam insect in moeilijke lichtsituaties.

Het Vliegend Hert
Een mannetje in silhouet, met zijn typische dreigende houding.

Het laatste licht dat door de takken in de achtergrond valt kan een hele mooie bokeh geven. Een objectief met f/2,8 is dan aan te raden, maar heb je de mogelijkheid om nog wijder te gaan, dan kan dat interessant zijn.

Het Vliegend Hert
Een spel van licht en schaduw, een typische manier om het machtige insect mooi in beeld te brengen

Dan is het donker

Uiteindelijk valt de nacht en is het licht verdwenen. Deze avond hebben we maar drie exemplaren gezien, waarvan één vrouwtje. Het kenmerkende ritselen in de struiken, of de zoemende afdaling van de mannetjes uit de bomen hebben we dan ook niet gehoord. Met dank aan Francois, Marcel, Wil en Peter voor hun hulp en wetenswaardigheden. Het was een geslaagde avond en ik weet niet of we zonder jullie zo succesvol zouden zijn geweest met het vinden van dit prachtige dier.

In het laatste licht van de dag, het moment dat het Vliegend Hert actief wordt.
In het laatste licht van de dag, het moment dat het Vliegend Hert actief wordt.

Nog een poging

Een week later moest ik in Zuid-Limburg zijn om een trouwreportage te overhandigen. Dit was een perfect moment om daarna nog even te kijken, onder andere in Schinnen waar ik in een stukje van dertig meter holle weg een exemplaar vond. Een half uurtje voor zonsondergang besloot ik toch nog even naar de plek te rijden waar ik eerder de bovenstaande foto’s gemaakt had.

Enorme kaken voor het vechten met rivalen
Enorme kaken voor het vechten met rivalen

Een paar kilometer voor ik er was trof ik een heel ander stuk aan waar ik direct drie exemplaren over de weg zag kruipen. Daar ben ik dan ook gebleven tot het helemaal donker was, proberend om het Vliegend Hert met de flitser in het donker te fotograferen. De resultaten zijn niet helemaal naar wens, maar ach; het is de eerste keer dat ik de flitsers op deze manier gebruik.

Het Vliegend Hert
Werken in het donker met twee flitser is moeilijk want de dieren zitten niet stil. Voorbereiding is belangrijk, nog voor het donker wordt. Voor deze foto had ik twee flitsers: een op de camera en een rechts, op statief met paraplu

Het afscheid

Wat echter veel bijzonderder was, bleek het geluid van deze grote kevers in het struikgewas om mij heen. En de zoemende geluiden van de vliegende mannetjes die als silhouetten tegen de steeds donkerder wordende lucht zichtbaar waren. Het is dan jammer om na verloop van tijd toch te moeten gaan, want het is en blijft toch nog een uur naar huis reizen.

Zonder zaklamp zie je ze niet, dan hoor je ze alleen. Zonder zaklamp krijg je ze niet in beeld, zonder flitser(s) zal de foto in het donker niet lukken. Twee flitsers: een op de camera en een met de flitsparaplu
Zonder zaklamp zie je ze niet, dan hoor je ze alleen. Zonder zaklamp krijg je ze niet in beeld, zonder flitser(s) zal de foto in het donker niet lukken. Twee flitsers: een op de camera en een met de flitsparaplu. De foto geeft wel een mooi beeld in welke omgeving ze rondkruipen.

Gebruikt materiaal:
Canon EOS 1Dx met
EF 100mm f/2,8L macro
EF 70-200mm f/2,8L met en zonder 25mm tussenring
TS-E 17mm f/4L
EF 135mm f/2,0L met en zonder 25mm tussenring
2x Speedlite 600EX-RT en flitsparaplu

Advertentie
adsense
Abonneer
Laat het weten als er
guest

4 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
kleijn
kleijn
8 jaren geleden

mooie foto’s staat ook op mijn lijstje om eens te fotograveren

Peter Lambrichs
9 jaren geleden

Prachtige artikel, vol met interessante wetenswaardigheden en voorzien van hele fraaie (en treffende) beelden.
Ondanks dat ik zelf vertrouwd ben met deze fraaie en zeldzame diersoort en ook al een tweetal blogs hierover geschreven heb, heb ik het artikel, mede vanwege jouw prettige schrijfstijl en fraaie illustraties, met interesse gelezen.
Complimenten!
Groet,
Peter Lambrichs