Impressie van de Fuji X100t

Inleiding

Ik ben heel erg tevreden over mijn camera’s en objectieven. De mogelijkheden die het me biedt zijn legio. Zo’n spiegelreflex camera met objectief is stabiel, ligt perfect in de hand en is erg flexibel in het gebruik. Maar het is ook groot en zwaar. Een Canon EOS 5D mark 3 inclusief grip, met een 35mm objectief gemonteerd, weegt al iets meer dan 2,6 kilogram. Het gewicht is misschien niet eens zo’n groot probleem (hoewel…), maar het formaat van deze camera met objectief betekent dat het niet iets is wat je zomaar bij je steekt. Dat is jammer. Soms is het wel eens fijn om gewoon iets bij te steken zonder dat je er zoveel rekening mee moet houden, een compacte camera, handzaam, licht en vooral kleiner, maar zonder in te leveren op de kwaliteit van de foto’s.

Compactcamera’s zijn er in alle soorten en maten. Wat kwaliteit en flexibiliteit betreft betekent het in de meeste gevallen veel inleveren ten opzichte van de spiegelreflex. Je hebt vaak geen RAW bestanden, een lichtzwakke lens, verschrikkelijke bediening als je graag een iets creatievere manier van fotograferen erop na houdt (daar zijn die compact camera’s niet voor gemaakt), een minuscule sensor inclusief alle nadelen daarvan zoals geringe minimale scherptediepte en slechte ruisprestaties. Bovendien ben je afhankelijk van het scherm op je camera omdat er vrijwel nooit een fysieke zoeker is zoals op een dSLR. Dit alles was dan ook de reden waarom ik die kleine camera’s alleen met tegenzin meenam en de foto’s vervolgens terzijde schoof als niet interessant of zelfs niet bruikbaar. Natuurlijk zit dit (deels) tussen de oren, want een fotograaf moet met elke camera goede foto’s kunnen maken als de omstandigheden geen specifieke eisen aan de apparatuur stellen. Maar toch kon ik nooit enthousiast worden over deze foto’s. Dus werd het toch altijd die grote spiegelreflex, met een 24-70mm zoom objectief of alleen een 35mm brandpunt. Tot ik eind vorig jaar weer eens gewezen werd op de nieuwe generatie mirrorless camera’s.

Ik heb ze al met regelmaat aangeraden om te kopen, als ik de vraag kreeg om een camera te adviseren. Fotografen die geen enorme EOS 5D mark 3 of D750 willen gebruiken omdat het te zwaar is, te groot en te onhandig om mee te te nemen op, bijvoorbeeld, vakantie. Dat waren echter ook fotografen die geen simpele compact camera willen hebben omdat ze geen concessies willen doen met betrekking tot kwaliteit. De Olympus OM series, de Fuji X series en de Sony A-series zijn perfecte voorbeelden van deze prachtige camera’s: klein, licht, handzaam, maar toch met alle mogelijkheden die de grotere broers hebben. Het enige wat ontbreekt is een spiegel waardoor ze veel minder groot zijn geworden. Het zijn volwaardige camera’s, elk met hun voor- en nadelen, maar in staat tot resultaten die soms zelfs de spiegelreflex camera’s achter laten.

Hoewel deze camera’s erg aantrekkelijk zijn ben ik uiteindelijk voor een camera gegaan die niet zozeer een mirrorless camera genoemd kan worden, maar een moderne versie van de oude rangefinder camera’s is. Een compacte camera die een normale zoeker heeft en dus gebruikt kan worden zoals ik een spiegelreflex gebruik. Want één ding vind ik verschrikkelijk; dat is het gebruiken van een scherm als ‘zoeker’. De echte mirrorless camera met verwisselbare objectieven wilde ik niet. Nee, ik wilde een echte compact camera met een vaste lens. De keuze is uiteindelijk gevallen op de Fuji X100t; een moderne rangefinder camera.

Uiterlijk en bediening

Het uiterlijk van de X100t lijkt bijzonder veel op de oude generatie rangefinder camera’s. Als ik ze naast mijn oudere camera’s zet (de Voigtländer Vito BL en Canonet 28) past de X100t er perfect tussen. Op het eerste oog lijkt het niet op een digitale camera. De X100t heeft een fysieke draaischijf om sluitertijden en belichtingscompensatie in te stellen, en zelfs een ring op de lens voor het instellen van het diafragma. Het bedienen van de X100t is daarom verrassend gelijk aan de oudere generatie camera’s. Het zal een feest van herkenning zijn voor de fotograaf die nog uit het analoge tijdperk stamt.

  

Instellingen voor de belichting zijn bijzonder eenvoudig. Een A-stand op de diafragma ring en een A-stand op de sluitertijdenring geeft alle mogelijkheden die er zijn: diafragma voorkeuze, sluitertijd voorkeuze, alles automatisch, of alles handmatig. Een blik op de camera geeft direct informatie over wat er ingesteld staat zonder de camera aan te zetten of op een schermpje te kijken. Je kunt je afvragen waarom de moderne dSLR camera’s dit simpele maar doeltreffende concept niet gehouden hebben. De locatie van de diafragma ring is intuïtief aangezien het een om instelling voor je objectief gaat. Dit geldt ook voor de sluitertijden en de belichtingscompensatie. Het voorkomt het door elkaar halen van de getallen op je scherm.

De achterkant van de camera verraad dat het hier om een moderne digitale camera gaat. Het scherm en de knopjes bieden toegang tot een enorme hoeveelheid mogelijkheden. Alle mogelijkheden die je van een digitale camera zou verwachten zijn aanwezig, van een heel scala aan ISO instellingen tot een film functie. Wie de zoeker niet wil gebruiken kan het scherm gebruiken, hoewel ik verwacht dat een camera als dit juist om de aanwezigheid van de zoeker gekozen zal worden. Die zoeker is namelijk meer dan alleen een manier om je compositie te bepalen. De preview van de gemaakte foto kan in de zoeker weergegeven worden. Dit betekent dat je de camera niet van je oog hoeft te halen om te kijken of je foto geslaagd is. Sterker nog, het hele menu kan naar wens in de zoeker weergegeven worden. Deze mogelijkheid maakt het werken met de camera verrassend flexibel en gemakkelijk.

De zoeker is een combinatie van analoog en digitaal. Indien gewenst kun je het als een traditionele zoeker gebruiken. De X100t kan echter een hele digitale projectie over het beeld heen leggen. Zoals gemeld de preview en het menu kan zo zichtbaar gemaakt worden, maar ook hulpmiddelen voor als je de camera handmatig wil scherpstellen. Het werkt als een echte rangefinder, met als voordeel dat het scherpstelpunt nog extra vergroot weergegeven kan worden. Er zijn dus genoeg hulpmiddelen aanwezig om de camera snel en makkelijk volledig handmatig in te stellen. De kleine hendel aan de voorkant van de camera wordt gebruikt voor het instellen van de verschillende (hulp-)projecties in de zoeker. Daarin verschilt de camera wezenlijk van de oudere analoge camera’s, waar een dergelijke hendel voor de self timer gebruikt zou worden.

De achterkant van de camera is zoals je dit van een digitale camera mag verwachten. Je bedient het menu en kunt de foto’s die gemaakt zijn bekijken. Een klein draaiwiel, dat normaal voor diafragma of sluitertijd gebruikt zou worden, maakt het mogelijk om snel door menu instellingen te lopen of in te zoomen op een foto. Er zijn enkele knoppen die bepaalde instellingen direct benaderen. De ‘drive’ knop is er een van, net als een AEL/AFL en een Q-toets waarmee een programmeerbaar snel menu tevoorschijn gehaald kan worden. De X100t geeft echter ook de mogelijkheid om een aantal knoppen een functie toe te wijzen zodat de bediening helemaal naar eigen wens gefinetuned kan worden.

   

Het menu geeft de mogelijkheid om de camera naar eigen wens in te stellen. Wens je voor verschillende omstandigheden een compleet andere setup te gebruiken, dan kost het redelijk wat tijd om al die instellingen een voor een te veranderen. De X100t geeft daarom de mogelijkheid om acht verschillende setups te programmeren. Deze kunnen via de Q-toets en het instelwiel in een handomdraai gekozen worden. Het voorkomt langdurig worstelen door het menu. Hoewel alle instellingen snel door te kijken zijn in het Q-menu, worden de specifieke voorgeprogrammeerde setups alleen weergegeven als C1- C7 (en de BASE instelling). Het wordt dan toch lastig om snel de juiste setup voor de juiste situatie te herkennen.

Hoewel het menu niet de meest optimale structuur heeft, is het een kwestie van wennen. Het gebruik van de Q-toets en de custom menu mogelijkheden is in wezen een erg flexibele en snelle manier om je camera helemaal naar je eigen hand te zetten. Maar tegelijkertijd geeft het verwarring omdat het niet duidelijk is wat je nu exact ingesteld hebt. Natuurlijk leer je het na verloop van tijd goed te gebruiken, maar het vergt (veel) tijd. In mijn ogen heeft het potentie, maar is niet voldoende door ontwikkeld.

In het gebruik

Hoewel de camera een heel stuk kleiner is dan een spiegelreflex camera, is het geen héél kleine compact camera. Dit komt het hanteren van de camera zeker ten goede. De optionele grip (MHG-X100) geeft zelfs iets meer stevigheid bij het vasthouden. Bovendien geeft de grip de camera een geïntegreerde arca-swiss statiefaansluiting, waarbij het batterij compartiment gewoon bereikbaar blijft. Een optionele en dure duimgrip, die in de flitsschoen geschoven wordt, heb ik niet in gebruik, maar deze zou nog meer grip geven bij de bediening.

Wanneer je een spiegelreflex gewend bent zijn de knopjes wat klein. Het is een kwestie van wennen want de knoppen voelen wel goed aan. Het is een camera om met twee handen te gebruiken, zoals je een spiegelreflex ook zou vasthouden. Het geeft de mogelijkheid om het diafragma met één hand te bedienen, en eventueel de scherpstelling in het geval dat dit ook handmatig gedaan wordt, en de andere hand te gebruiken voor de sluitertijdenring, belichtingscorrectie, en natuurlijk de ontspanknop. De vierweg-knop kan ingesteld worden om het scherpstelpunt te verzetten.

Alles werkt zoals je dat mag verwachten. De instelringen zijn echter niet te vergrendelen waardoor deze makkelijk verdraaid worden wanneer je de camera in de tas stopt of eruit haalt. Het is dus zaak om de sluitertijd instelling en belichtingscompensatie te controleren als je de camera uit de tas haalt. Het enige wat ik nog mis is een fysieke ISO instelling op de camera. Dit gebeurt nu via een Fn-knop die ik deze functie heb toegewezen. Tot op heden heb ik met een van de drie auto-ISO instellingen gebruikt waarbij niet alleen het ISO bereik waar de camera automatisch uit kiest wordt gekozen, maar ook de minimale sluitertijd.

Om te kijken hoe de ISO prestaties zijn heb ik de camera direct in de avond gebruikt. Opnames met ISO1600 en langere sluitertijden geven geen enkel probleem voor de X100t. Sterrenfoto’s zijn ook geen enkel probleem. Tijdens de reis naar Noorwegen heb ik tijdens het uitvoeren van de timelapse opnamen van het noorderlicht de X100t gepakt en ben met ISO6400 uit de hand in het donker gaan fotograferen, met alleen wat extra steun op het dak van de auto. De lensopening van f/2,0 geeft daarbij veel profijt en het resultaat is simpel gezegd verbluffend. Hoewel de X100t het wat ruis betreft niet kan meten met een fullframe sensor van de Canon EOS 1Dx, levert de camera perfect bruikbare resultaten bij ISO6400.

Doordat de X100t een vast brandpunt heeft fotografeert het anders dan als je de beschikking hebt over een zoom objectief. Je moet anders omgaan met het in beeld brengen van je onderwerp. Dit kan soms frustrerend werken als je meer had willen inzoomen of verder uitzoomen, maar het went verschrikkelijk snel. Natuurlijk is het wel zo dat ik gewend ben om met een vast brandpunt te werken. De ‘beperking’ van een vast brandpunt stimuleert de creativiteit hoewel ik me kan voorstellen dat het niet voor iedereen geschikt kan zijn. Het brandpunt komt overeen met 35mm op een fullframe; een erg prettige en breed inzetbare brandpuntsafstand. Fuji bied wel een groothoek- en tele adapter aan, waarmee de mogelijkheden van de X100t iets uitgebreider wordt. Het meenemen van deze adapters betekent wel dat je weer meer moet meenemen.

Samengevat

Geen enkele camera is perfect. Dat geldt ook voor de Fuji X100t. Het is een bijzonder fijne camera waar je makkelijk aan verslaafd raakt. Is het niet om de bediening en resultaten, dan wel om het uiterlijk. Veel fotografen roepen tegenwoordig dat dit soort camera’s de toekomst heeft, en dat de dSLR een uitstervend ras is. Met name de varianten van de X100t waarbij de mogelijkheid bestaat om objectieven te wisselen zouden de dSLR van de troon stoten. Vanuit mijn bevindingen kan ik aangeven dat de X100t een camera is die wat beeld betreft niet onderdoet voor een dSLR met een kwalitatief goed objectief. Wat bediening betreft werkt het zelfs fijner, voornamelijk vanwege de fysieke instelringen. Maar een vervanging is het alles behalve. Voor veel specialistische fotografie is de X100t simpelweg ongeschikt of niet te gebruiken. Om maar wat te noemen; voor actie is de camera niet snel genoeg; macro is beperkt en voor wildlife heb je gewoon niet voldoende brandpuntsafstand. Ook voor andere specifieke doeleinden blijft een dSLR onmisbaar. Deze camera is echter uitermate geschikt voor onopvallende fotografie. Denk daarbij aan straatfotografie, reportages en andere soorten fotografie waarbij een grote forse dSLR teveel in het oog zal springen. De camera is volwassen en kwalitatief meer dan voldoende voor professioneel gebruik. Maar het is vooral ook een camera om altijd bij te steken. In mijn opinie is een de X100t geen vervanging voor een dSLR maar een toevoeging.

Er zijn twee belangrijke opties die niet aan bod gekomen zijn.  De camera heeft namelijk een ingebouwd 3 stops ND filter en een elektronische sluiter die tot maar liefst 1/32.000 sec gaat. Ik heb deze bewust niet genoemd omdat ik deze opties nog niet gebruikt heb. Ongetwijfeld zal dat in de toekomst gaan gebeuren.

Voordelen

• ouderwets layout met fysieke instelwielen
• goede ISO prestaties
• compact maar niet te klein
• veel instelmogelijkheden
• ingebouwd ND filter
• elektronische sluiter tot 1/32.000 sec
• zoeker met veel mogelijkheden
• goede auto-ISO mogelijkheden
• grote maximale lensopening van f/2
• nooit stof op de sensor

Nadelen

• menu structuur is niet erg prettig
• Q-menu geef flexibiliteit maar heeft ruimte voor verbetering (duidelijkheid)
• instelwiel voor sluitertijd en belichtingscompensatie kunnen makkelijk verdraaien bij in en uit de tas halen
• geen fysiek ISO instelwiel.
• lensdop wordt vastgeklemd op de lens en niet vastgeklikt
• geen bijgeleverde zonnekap
• geen weathersealing
• levensduur van de batterij

Voorbeeldfoto’s

 

 

 

 

 

Links naar enkele interessante reviews

http://www.dpreview.com/reviews/fujifilm-x100t

http://petapixel.com/2015/05/29/the-myth-of-more-not-just-another-fuji-x100t-review/

http://www.peterscottdavison.com/x100t/