Kies de juiste witbalans

De witbalans zorgt voor de juiste kleuren in de foto. Dit kan je aan de camera overlaten met een autowitbalans, of je kiest een van voorinstellingen die je ter beschikking hebt. Toch levert dit niet altijd de mooiste resultaten op. Kies altijd wat jij de juiste witbalans voor je foto vindt, en niet wat de camera kiest of wat de de getallen voorspiegelen.

Geschatte leestijd: 8 minuten

De witbalans is een instelling die zorgt voor de juiste kleurweergave in jouw foto. Wat die juiste kleurweergave is, dat wordt er niet bij vertelt. Je kan het aan de camera overlaten door de autowitbalans (AWB) in te stellen, of kies zelf de juiste witbalans. In dat laatste geval ben je niet verplicht om je aan een voorgeschreven instelling te houden en mag je best een keuze maken die helemaal afwijkt.

Geijkte witbalans instellingen

De witbalans is een instelling die zorgt dat wit ook daadwerkelijk wit in de foto is. Vandaar de naam witbalans. Welke kleurtemperatuur daar bij hoort is afhankelijk van het soort licht waaronder je fotografeert. Een gloeilamp is oranjerood van kleur, terwijl een schaduw blauw van kleur is. Dat zie je goed als je schaduw op de sneeuw hebt gefotografeerd op een zonnige winterdag.

De witbalans instellingen zorgt ervoor dat de afwijking in kleur gecorrigeerd wordt. Door de kleurtemperatuur kouder te zetten compenseer je de oranjerode kleur van een gloeilamp. Door de kleurtemperatuur warmer te zetten, wordt de blauwe schaduw gecompenseerd. Het doel is, dat wit ook als wit in de foto verschijnt. Daarvoor kies je de juiste witbalans, of laat je de camera kiezen met de AWB instelling.

Afwijken van de juiste witbalans

Het is ook mogelijk om bewust af te wijken van de juiste witbalans. Hiermee ontstaat een kleurafwijking in de foto. Probeer het zelf maar eens uit, en maak foto’s met de verschillende witbalans-instellingen die jouw camera biedt. Dat kan bij kunstlicht, of bij daglicht. Je merkt dat de foto een andere kleur, en daarmee een andere uitstraling krijgt.

De witbalans-instelling kiezen aan de hand van een omschrijving en de kleurtemperatuur die erbij vermeld staat is niet altijd de juiste keuze. Het is misschien precies volgens de nummers, maar dat wil niet zeggen dat daarmee de foto de prettigste uitstraling heeft. Fotografie is niet klinisch, maar een expressie.

Kies de witbalans die jij het mooiste vindt

De witbalans van een foto maakt onderdeel uit van wat jij als fotograaf wilt vertellen met de foto. Het is een weergave van jouw gevoel en ervaring ter plekke. Dit hoeft niet een klinische weergave van de werkelijkheid te zijn, de sfeer mag naar wens versterkt worden. Kies daarbij wat jij de juiste witbalans vindt om dat gevoel te versterken.

Een goed voorbeeld is een foto met sneeuw, waarin de weergave van de sneeuw heel afhankelijk is van het aanwezige licht. Fotografeer je in het blauwe uurtje, dan is de kleur van het landschap heel anders dan gedurende het daglicht. Of wil je de sneeuw perfect wit hebben, ongeacht het licht? De onderstaande foto geeft een voorbeeld van wat het effect met van de verschillende instellingen.

Sterk afwijken van de juiste witbalans

Het voorbeeld met de sneeuw is een subtiel voorbeeld. Dit kan veel extremere vormen aannemen. Zeker bij momenten waar het licht al sterk afwijkt van daglicht kan het aanzetten van die kleuren een erg fijn effect geven. Kies de juiste witbalans in dat geval volledig naar gevoel, zodat de foto de sfeer die jij ervaren hebt perfect weergeeft.

Ik heb een aantal voorbeelden op een rij gezet, met een aantal witbalans instellingen. Daarbij heb ik in het onderschrift vertelt wat ik zou kiezen. Maar misschien is jouw keuze een hele andere. Dat is perfect in orde, want er is geen goed of fout. Er is alleen maar persoonlijke smaak en voorkeur.

Bepaal de witbalans in de nabewerking

Het is vrijwel onmogelijk om op locatie de juiste witbalans te weten. Je ziet de foto op een klein LCD-scherm, wat nauwelijks gelegenheid biedt om dit soort keuzes goed te maken. Kies de juiste witbalans thuis, in de nabewerking. De voorwaarde is, dat je in RAW moet fotograferen. Alleen dan kan je dit ongestraft later aanpassen.

Dit betekent dat met RAW-fotografie de witbalans-instelling die je op de camera hebt ingesteld er niet toe doet. Zelf zet ik deze altijd op zonnig (daglicht) en laat dit zo staan. Hiermee heb ik in de nabewerking een vaste uitgangspositie, en zijn de veranderingen van kleur door de dag heen ook direct te zien. Ik kan de witbalans dan verder fine tunen. Het nadeel van autowitbalans (AWB) is, dat elke foto een andere witbalans-instelling zal hebben. Dat kan natuurlijk gecorrigeerd worden, maar het is meer werk.