Nadelen van de elektronische zoeker bij mirrorless camera’s – deel 1

Mirrorless camera’s hebben de markt verovert. Het lijkt de heilige graal van de fotografie te worden, als je sommige fotografen moet geloven. Een mirrorless camera is echter niets anders dan een camera zonder spiegel en prisma huis, waarbij de zoeker vervangen is door een heel klein LCD schermpje: de elektronische zoeker, ofwel EVF (Electronic View Finder). Maar er zijn ook nadelen van de elektronische zoeker bij mirrorless camera’s.

Geschatte leestijd: 8 minuten

Met een mirrorless camera kijkt je niet langer door de lens, maar het beeld dat de sensor “ziet”. Het is een scherm dat, net als een monitor of TV lijn voor lijn opgebouwd wordt. Dit gebeurt in een razend tempo zodat we daar over het algemeen weinig van merken, behalve bij heel snelle bewegingen, of hele snelle objecten. We zien dan het zogenaamde ‘Rolling Shutter Effect” dat vervorming veroorzaakt van bewegende objecten, of beter gezegd, objecten die door de zoeker bewegen.

Wat je door de zoeker ziet, is ook wat er door de sensor vastgelegd wordt, dus dit effect zal ook op de foto verschijnen. Dit is echter niet het grote nadeel van de elektronische zoeker. Het nadeel is heel anders; het gaat over de kwaliteit, helderheid en het beeld in de zoeker bij gebruik van flitsfotografie.

Nadeel van de EVF bij flitsfotografie

De normale optische zoeker laat het beeld zien dat door lens valt en geeft geen indicatie over de belichting van de foto. De fotograaf moet zelf inschatten aan de hand van de scene en de belichtingsinstelling of de foto goed is. Daar komt enige ervaring bij kijken, en inzicht in de lichtsituatie.

Een elektronische zoeker laat het eindresultaat zien, het beeld dat door de sensor geregistreerd wordt. Onder- of overbelichting is dus direct te zien. Indien een foto te licht is, zal het beeld ook overbelicht en erg helder zijn. Indien de foto te donker is, zal dit ook in de zoeker te donker zijn. 

We kunnen dus direct de veranderingen van belichting zien, en wat voor effect dit op de foto heeft. Dit kan heel leerzaam zijn, maar het levert direct een nadeel op.

Als het beeld te licht of te donker is, zal eerst de belichting in de richting van een gemiddelde belichting gezet moeten worden om een goede compositie te maken. Natuurlijk is zal een van de belichtingsstanden, [P], [A] en [S] zorgen dat de belichting al ingesteld wordt, tenzij je een extreme belichtingscorrectie ingesteld hebt. Maar wanneer je op [M] fotografeert kan de afwijking extreem zijn zodat je niets door de zoeker ziet bij een verkeerde belichtingsinstelling.

Let op je instellingen voor studio fotografie

Wanneer je in een studio, of een andere binnenlocatie, fotografeert, is het vaak wijs om op de [M] stand te fotograferen. Het kan dus zijn dat er een sluitertijd ingesteld wordt die in de buurt van de flits synchronisatietijd ligt.

Deze sluitertijd, die meestal ergens tussen de 1/125 en 1/500 seconde ligt, en waarbij het flitslicht zorgt voor de belichting van het onderwerp, zorgt er bij een elektronische zoeker voor dat het beeld over het algemeen veel te donker is om er doorheen te kijken.

Dit is een van de grote nadelen van de elektronische zoeker; je moet de belichtingssimulatie, die juist als ideaal van een EVF bevonden wordt, uitschakelen. Eerder is de zoeker niet bruikbaar.

Maak custom instellingen om snel te kunnen schakelen en niets te vergeten

Een advies dat ik kan geven is het programmeren van een van de custom instelmogelijkheden van de camera (bijvoorbeeld de C1, C2 of C3 stand van de Canon, de U1, U2 of U3 stand van de Nikon of de standen 1, 2 en 3 bij de Sony) speciaal voor flitsfotografie. Zet daarin behalve de ISO, manual belichting en alle andere wenselijke instellingen ook de belichtingssimulatie uit.

Op deze manier ben je nooit verrast als je gaat flitsen, en is het niet nodig om ergens in het menu die instelmogelijkheid te zoeken.

Elke camera is anders; leer die van jou kennen

Elke camera is anders. Bij de Canon EOS R zal de camera bij het scherpstellen geheel automatisch voor een paar seconden het beeld van belichtingssimulatie afhalen. Deze timer staat standaard op 8 seconden, maar kan ook langer ingesteld worden. Hoewel het hier niet direct voor bedoeld is, krijg je dan wel tijd om scherp te stellen en je compositie te maken, voor het beeld weer donker wordt.

Bij de Hasselblad X1D-50c daarentegen kun je de belichtingssimulatie apart voor de [M] stand instellen, net als voor de Fujifilm GFX serie camera’s. Zoek in het menu of de gebruiksaanwijzing voor de mogelijkheden van de camera die je in bezit hebt.

Natuurlijk  geldt dit alles ook voor het grote LCD scherm op de mirrorless camera. Ook daar zal bij belichtingssimulatie het beeld donker zijn. Maar ook bij de spiegelreflex camera’s met liveview functies zie je dit verschijnsel, uiteraard alleen met belichtingssimulatie ingeschakeld.

Mocht je onverhoopt een zwart scherm treffen bij het inschakelen van de flitser, ondanks dat alle belichtingsinstellingen goed zijn, dan weet je nu waar je de oplossing moet zoeken.

Deel 2 over de nadelen van een elektronische zoeker bij mirrorless camera’s

In het tweede deel over de nadelen van de elektronische zoeker duik ik in op hoe de zoeker presteert in echte donkere omgevingen. Dit kan een probleem opleveren, maar tegelijkertijd zijn er natuurlijk oplossingen. Lees het in Nadelen van een elektronische zoeker – deel 2.

Zijn er nadelen die jij ervaren hebt bij het gebruik van een elektronische zoeker, of heb je misschien helemaal geen problemen ervaren? Ik vind het leuk als je dit deelt in een reactie onder dit bericht.