Je kunt heel veel dingen op je camera instellen. Zoveel zelfs, dat sommige fabrikanten moeite hebben om het heel overzichtelijk in een menu te krijgen. Wat dat betreft ben ik blij dat ik die taak niet heb. Er zijn ook een aantal onbelangrijke camera instellingen, hoe vreemd het ook klinkt. Die hebben dus helemaal geen zin als je een fotograaf bent die in raw fotografeert.
Geschatte leestijd: 15 minuten
Het menu van een camera kan heel complex zijn. Sony staat erom bekend dat het moeilijk is om er doorheen te komen. Dat van Nikon wordt als een heel stuk duidelijker beschouwd en Canon vaak als het meest overzichtelijke. Hoewel het vaak een kwestie van wennen is, zal er bij elk camera menu een keur aan verschillende instellingen zijn waar je weinig of zelfs niets hebt. Dit zijn dus onbelangrijke camera instellingen, hoe gek het ook klinkt.
Onbelangrijke camera instellingen voor de raw fotograaf
Het is belangrijk om te beseffen dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen een raw fotograaf en jpeg fotograaf. We kennen allemaal het verschil, waarschijnlijk. De onbelangrijke camera instellingen voor een raw fotograaf kunnen juist heel erg belangrijk zijn voor de jpeg fotograaf. Dat mag nooit vergeten worden.
De onbelangrijke camera instellingen uit dit artikel zijn alleen van toepassing voor de raw fotograaf.
Voor de jpeg fotograaf zijn deze instellingen vaak belangrijk.
De acht onbelangrijke camera instellingen zijn:
- Witbalans
- Beeldstijl
- Lenscorrectie
- Ruisreductie
- Lichte tonen prioriteit
- Beeldverhouding
- Kleurruimte
- HDR modes
Ben jij een jpeg fotograaf? Dan kan dit artikel toch ook interessant zijn. Het kan je bewust maken van de instellingen die waar je op moet letten, of waar je op kunt letten. Doe er dus je voordeel mee.
1 – Witbalans
Witbalans zorgt voor de juist kleurweergave in je foto. Het is belangrijk om die goed te hebben. Witbalans is echter een instelling die achteraf in de nabewerking helemaal naar wens ingesteld kan worden. Dit betekent dat de keuze die je maakt bij raw fotografie niet uitmaakt.
Toch is het verstandig om een keuze te maken, simpelweg omdat het kan helpen om je foto te beoordelen op het LCD scherm, of om een geoptimaliseerde workflow. Dit is dus niet zozeer een onbelangrijke camera instelling, maar een die makkelijk te wijzigen is als die een keer niet goed staat.
Lees meer over het gebruik van een vaste witbalans in je workflow
Gebruik van witbalans
2 – Beeldstijl
Een beeldstijl zorgt voor een bepaalde uitstraling voor je foto. Dat kan variëren van een instelling voor portretten, landschap of een neurale uitstraling, tot film simulaties die de uitstraling van een oude analoge film.
De beeldstijl of film simulatie is een bewerking van het raw bestand dat dus in de camera uitgevoerd wordt, met het resultaat als een jpeg bestand. Fotografeer je nu in raw, dan heeft de ingestelde waarde in feite geen zin. Die zie je immers niet terug in de software die je gebruikt voor je nabewerking.
Uiteindelijk zal het voor de raw fotograaf mogelijk zijn om een vergelijkbare voorinstelling of profielinstelling in je bewerkingssoftware te kiezen, waarmee de beeldstijl of film simulatie op je raw bestand wordt toegepast. Het maakt daarvoor niet uit of je daar al iets voor ingesteld had op je camera. In die zin is het echt een onbelangrijke camera instelling.
Het gebruik van beeldstijl of film simulatie kan invloed hebben op de beoordeling van je foto op het LCD scherm.
Lees er meer over in mijn artikel Een neutrale beeldstijl voor een goede beoordeling van je foto
3 – Lens correctie
Elk objectief heeft een optische afwijking. Sommigen hebben daar veel last van, andere objectieven minder. Zelfs de duurste objectieven blijken geen perfect beeld op de sensor te projecteren. Daarom hebben camera fabrikanten diverse lens profielen in de camera software ingebouwd. Deze profielen zorgen voor de juiste beeldaanpassingen zodat de lensfouten zoveel mogelijk gecorrigeerd worden.
De lensprofielen die in de camera zitten worden toegepast op het raw bestand als er een in-camera jpeg van gemaakt wordt. Het raw bestand zelf heeft deze aanpassingen niet, en daarom zullen deze lens correcties in de nabewerking aan- of uitgezet moeten worden.
Maar is het nu echt een onbelangrijke camera instelling of niet? Er blijken wel bepaalde instellingen in een raw bestand opgeslagen te worden, die achteraf in software niet of heel moeilijk uit te schakelen zijn. Met andere woorden, die lens correcties kun je, wanneer ingeschakeld in de camera, achteraf niet of heel moeilijk ongedaan maken. Vooral voor vormcorrectie (tonvorming of kussenvorming) kan dit problematisch worden.
In de meeste gevallen maakt het niet zoveel uit om lens correctie opties in- of uitgeschakeld te hebben, maar pas op eventuele vreemde beeldeffecten die kunnen ontstaan als het verkeerde profiel op de verkeerde lens toegepast wordt. Kans is er dat die dan niet meer verwijderd kan worden.
Lees meer over ongewenste effecten door lenscorrecties in het artikel dat ik voor Fstoppers schreef.
Unwanted effects when editing star trails, and the solution
4 – Ruisreductie
Er zijn twee soorten ruisreductie mogelijk. Een daarvan is de lange sluitertijden ruisreductie, die een extra darkframe maakt na een foto met een sluitertijd die langer dan 1 seconde duurt. Dit darkframe zorgt ervoor dat hot-pixels en andere vreemde pixeleffecten eruit gefilterd worden. De andere is de gewone hoge ISO ruisreductie.
Lees meer over het gebruik van een darkframe bij lange sluitertijden
Hot pixels verwijderen met een dark frame
De gewone hoge ISO ruisreductie is hetzelfde wat je op je foto toepast wanneer je dit via de fotobewerkingssoftware doet. Met andere woorden, het is een soort van bewerking op het raw bestand. Zet je ruisreductie in je camera aan, dan is dat meestal niet meer zichtbaar wanneer je het raw bestand in je bewerkingssoftware opent.
Ruisreductie is een onbelangrijke camera instelling, tenzij je in jpeg fotografeert. De ruisreductie aan hebben staan heeft ook geen nadelig effect voor de snelheid van het fotograferen, of het eindresultaat. Je kunt deze dus gewoon laten staan op de stand waar die staat.
5 – Lichte tonen prioriteit
De lichte tonen prioriteit is onder verschillende termen bekend. Bij Nikon wordt dit Actieve D-Lighting genoemd, bij Sony is he DRO (Dynamic Range Optimalization), bij Fujifilm zijn het de DR200 en DR400 instellingen (DR staat voor Dynamic Range), en er is lichte tonen prioriteit bij Canon.
Deze instelling is bestemd voor de jpeg fotograaf, om zo meer dynamisch bereik uit je camera te halen. De raw fotograaf heeft echter in zijn raw bestand het complete dynamisch bereik van de camera al ter beschikking. Het heeft dus helemaal geen zin om deze instelling te activeren.
Sterker nog, dit is meer dan alleen een onbelangrijke camera instelling voor de raw fotograaf. Wat dit betekent, hangt ook nog af van het merk camera dat je gebruikt. Canon en Fujifilm zorgt voor een hogere basis ISO waarde zodat er voldoende bescherming van de hoge lichten is. Bij Nikon is er een ander probleem, waarbij de camera de foto echt onderbelicht. Dit betekent dat de Nikon jpeg fotograaf een goede foto krijgt, maar de Nikon raw fotograaf een foto die te donker is.
Fotografeer je in raw, haal dan zelf het maximum uit het dynamisch bereik van je camera, en vergeet die bescherming van de hoge lichten met deze optimalisatie instelling. Zorg gewoon voor een goede Exposure to the Right.
Wil je meer weten over Exposure to the Right?
Lees dan mijn artikel Bewerken van een EttR foto in Lightroom Classic
6 – Beeldverhouding
De beeldverhouding van de meeste camera’s is 2:3. Er zijn echter ook camera’s die een ander formaat hebben, zoals de M43 camera’s met de 3:4 verhouding. Heb je een middenformaat camera, dan krijg je een 6:9 of 4:5 verhouding. Dan zijn er ook nog liefhebbers van een vierkante foto, of een foto in het full HD formaat van 16:9.
Welke verhouding of beeldformaat je ook kiest, het heeft geen enkel effect wanneer je in raw fotografeert. Een raw bestand is namelijk een bestand met de ruwe onbewerkte sensordata. Dat betekent dat je altijd de informatie van de hele sensor hebt, ongeacht de beeldverhouding die je gekozen hebt.
Maar pas op. De instelling voor een cropfactor op veel fullframe camera’s, de APS-C instelling (of DX instelling bij Nikon), betekent dat er maar een klein deel van de sensor gebruik wordt, ook in raw. Met andere woorden, je hebt dan niet langer de hele sensordata ter beschikking.
De enige reden waarom je een beeldverhouding zou kunnen kiezen, is de weergave van grenslijnen in je beeld. Daarmee kun je dan makkelijker de beeldopbouw maken voor die beelduitsnede. In die zin is het niet per definitie een onbelangrijke camera instelling.
7 – Kleurruimte
Er is sRGB en AdobeRGB. Die twee kleurruimtes geven aan hoe de kleuren in een foto moeten worden weergegeven. Het AdobeRGB kleurpallet heeft een groter kleurbereik, en geeft dus meer onderscheid in kleuren. Dit zou een reden kunnen zijn om voor AdobeRGB te kiezen in je camera.
Er zijn in principe twee redenen om gewoon voor sRGB te gaan. Ten eerste, de kleurruimte wordt pas in de nabewerking van je raw bestand bepaald. Een kleurruimte bestaat nog niet voor een raw bestand. Open je Lightroom Classic, bijvoorbeeld, dan is er kans dat je zelfs geen van beiden hebt, maar gebruik maakt van weer een andere kleurruimte: Pro Photo RGB.
Voor je jpeg fotograaf kan het zelfs heel belangrijk zijn om voor sRGB te kiezen. Dat is namelijk de kleurruimte die voor alle media gebruikt wordt. Een monitor, internet, print services, noem maar op. Kies je voor AdobeRGB, dan bestaat de kans dat er kleurafwijkingen ontstaan. Let dus goed op welke kleurruimte je aan de foto koppelt.
Lees meer over de keuze tussen Adobe RGB en sRGB in het artikel dat ik voor Photofacts schreef
Moet je de camera op adobeRGB of sRGB instellen
Overigens, het is het toekennen van een kleurruimte voor weergave. Het aantal kleuren dat in een foto aanwezig is wordt er niet door beïnvloed. Je kunt dus zonder probleem achteraf andere kleurruimtes toekennen. De kleuren die in de foto zitten blijven onaangetast.
Kleurruimte is soms een onbelangrijke camera instelling, maar tegelijkertijd kan het verstandig zijn om in ieder geval sRGB te kiezen. Just in case.
8 – HDR modus
Veel camera’s hebben een HDR functie, maar deze is niet bestemd voor de raw fotograaf. Het eindresultaat van deze functie is namelijk een jpeg HDR. Bij sommige merken zoals Nikon is het niet eens mogelijk om de HDR functie te activeren als de camera op raw ingesteld staat. Je kunt deze functie alleen activeren wanneer de camera op jpeg staat.
De HDR functie is dus niet alleen een onbelangrijke camera instelling, hij is soms zelfs niet te gebruiken als er raw instelt staat. Wil je HDR en raw fotograferen, en de voordelen van beiden gebruiken? Ga dan een belichtingstrapje maken met de automatische bracketing instelling, en voeg ze in de nabewerking samen. Je zult zien dat het resultaat bovendien helemaal naar je eigen wensen te bewerken is.
Wil je meer weten over HDR fotografie?
Lees dan onder andere mijn artikel Een HDR in Lightroom of Photoshop
Geen zinloze instellingen, maar voor een doel
Je zou een aantal van de acht bovenstaande onbelangrijke camera instellingen als zinloos kunnen beschouwen. Als dat zo is, dan komt dit omdat je geen jpeg fotograaf bent maar een raw fotograaf. Echter, het is makkelijk om te vergeten dat er ook fotografen zijn die liever in jpeg fotograferen, of dat er situaties zijn wanneer het beter is om jpeg foto’s te maken.
Het kan daarom verstandig zijn om de instellingen op voorhand al ingesteld te hebben voor het geval je een keer onverwacht toch jpeg beelden moet maken. Dan weet je zeker dat je niet voor een onaangename verrassing komt te staan. Denk daarbij aan ruisreductie, lens correcties, beeldverhouding, of kleurruimte.
Zorg ervoor dat je niet voor verrassingen komt te staan en lees mijn blogbericht
Jouw camera-instellingen staan verkeerd
Nog meer onbelangrijke camera instellingen?
Ongetwijfeld heb ik niet alle instelmogelijkheden benoemd die uitsluitend voor de jpeg fotograaf bestemd zijn. Weet jij nog een onbelangrijke camera instelling? Laat het dan weten in een reactie onder dit bericht.
Handig overzicht – dank je wel!
Graag gedaan 🙂