Een avond fotograferen bij een ven op de Strabrechtse Heide heeft een foto van een bijzonder lichteffect opgeleverd. Eentje die ik nog niet eerder gezien heb: een dubbele zon. Althans, dat lijkt het te zijn. Het is van de optische trucjes van moeder natuur die het fotograferen zo spannend kan maken.
Geschatte leestijd: 9 minuten
Ik heb in de afgelopen jaren heel wat optische trucjes van moeder natuur. Van het bijzondere noorderlicht tot de meer gewone maar altijd indrukwekkende regenbogen. Veel voorkomende zonneharpen en de vaak minder opvallende anti-zonnestralen. Ik heb lichtende nachtwolken gezien en parelmoerwolken, bijzonnen en halo’s, zelfs een mistboog en een bij-maan.
Ik heb de zon in verschillende vervormingen onder de horizon zien verdwijnen, lichtpilaren gefotografeerd en zelfs een groene flits. Het zijn allemaal dingen die we kunnen zien als we vaak, op het goede moment, en vooral goed rondkijken. Nu kan ik een nieuwe waarneming aan de lijst van optische trucjes van moeder natuur, toevoegen: een dubbele zon. Althans, zo dacht ik.
Een zonsondergang op de Strabrechtse Heide
Het is heerlijk om in de rust van de natuur het einde van de dag af te wachten. Een tweetal wandelaars, ook op zoek naar een mooie plek om de zonsondergang te bekijken, zijn de enige mensen die ik daar gezien heb. Verder was er niemand in de buurt.
Het is niet continu fotograferen, maar de plek op je laten inwerken en kijken naar mogelijke interessante composities. Die laatste waren er relatief weinig, helaas, maar ik zag wel gelegenheid om ook een aantal interessante beelden te maken met een lezing of tutorial in gedachten.
Die lastige flares in beeld
Met de zon recht in beeld, en het objectief voorzien van filters, is het altijd oppassen voor flares. De reflecties van het licht met zoveel glas voor de sensor kan ongewenste lichtvlekken in beeld brengen. Soms is het handig om meerdere opnamen te maken, waarbij je de hand kunt gebruiken om de zon af te schermen. Dat voorkomt flare, maar het vergt wel meer nabewerking in het samenvoegen van de foto’s.
Het is een kleine prijs om die vervelende flares uit beeld te houden. Tot ik ontdekte dat er toch een lichtvlek in beeld was. Dit is echter moeilijk om op het LCD scherm goed te bekijken. Immers, de zon wacht niet op je en lijkt zo laag aan de horizon alleen maar sneller en sneller te verdwijnen. Zou het een van de optische trucjes van moeder natuur zijn?
Een van de optische trucjes van moeder natuur?
Is dit een flare, of daadwerkelijk een dubbele zon die vaak veroorzaakt wordt door lichtafbuigende inversielagen in de atmosfeer? Dit klinkt ingewikkeld, en dat is het waarschijnlijk ook, maar zo staat het nu eenmaal omschreven. Ik weet er te weinig vanaf om het in jip-en-janneke taal om te zetten. Flares geven echter een heel ander beeld, zoals een van de foto’s van die avond duidelijk laat zien.
Is het een dubbele zon?
Ik zou nog kunnen bedenken dat het toch iets met flares te maken kan hebben, ware het niet dat in de opvolgende beelden het effect exact hetzelfde verscheen. Dit was ongeacht de brandpuntsafstand of positie van de zon in beeld. Vooral dat laatste heeft invloed over hoe echte flares door het beeld verschijnen.
Uiteindelijk ontdekte ik nog een andere lichtverschijning, achter de bomen waar (onzichtbaar) het Beuven ligt. Deze veel minder duidelijke lichtverschijning, maar onmiskenbaar aanwezig, doet me vermoeden dat de dubbele zon ook echt een atmosferisch verschijnsel is geweest en geen effect van mijn objectief en filters.
Van zonsondergang tot in de schemering
Zo eindigde uiteindelijk de dag en viel de avond over de Strabrechtse Heide. Na een korte opleving van kleur tijdens de schemering vertrok ik weer richting huis, een leuke waarneming rijker, en een toevoeging aan de groeiende lijst met licht en licht effecten die van een simpele zonsondergang een bijzondere ervaring kunnen maken. Meer over dit soort effecten is te vinden op http://www.atoptics.co.uk
UPDATE
Navraag bij de eigenaar van de site www.atoptics.co.uk leverde het volgende antwoord op:
“I’ve looked at the photos carefully. I am sure that this is a lens or filter reflection. I say this with some reluctance. You are an experienced photographer and I don’t mean at all to insult your skills. The two lower sun images are not quite identical and do not have the appearance of mirages. Sun miraging with strong separation of images is very unusual indeed with the sun so high. Furthermore, mirage images are of roughly similar intensity and they are strongly distorted.
Water beyond the trees would give a glitter path like that on the foreground lake.
Another explanation would be a fragment of a lower sun pillar
http://www.atoptics.co.uk/halo/lowpill.htm
But again, the lower sun is just too perfect to have been formed that way.
I get lots of images that are lens reflections and the usual advice is that they should only be suspected as atmospheric effects if seen by the unaided eye and appear identical on at least two hand-held camera images. Yours is unusually close to the ‘real’ sun for that advice to be fully realistic.”
Het lijkt er dus op dat de kans groot is dat dit een lens effect is, in plaats van een atmosferisch effect. Ik laat het oordeel aan jullie over.
De laatste foto’s van de dag
Gebruikte apparatuur
- Canon EOS 5D mark IV met RRS L-bracket
- Canon EF 24-70mm f/2,8L II
- Canon EF 100-400mm f/4-5,6L II
- Laowa 12mm f/12mm f/2,8 zero-D
- Lee landscape polariser, 0,6 en 0,9 soft GND
- Gitzo GT3542LS met RRS BH-55 balhoofd
Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl
Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters
Mooie ervaring Nando en weer prachtige opnames.
Dank je