Fotograferen met lange sluitertijden is leuk om te doen. Over het algemeen ben je aangewezen tot de uren in de avond of ochtend, in de schemering of zelfs in de nacht. Maar gelukkig bestaat er zoiets als een neutraal grijsfilter (“Neutral Density” ofwel ND) waardoor overdag fotograferen met lange sluitertijden ook mogelijk wordt.
Geschatte leestijd: 5 minuten
De ND filters zijn er in verschillende sterkten. De meeste bekende zijn de 0,3ND, 0,6ND en 0,9ND filters die respectievelijk 1, 2 en 3 stops licht tegenhouden. Maar er bestaat ook zoiets als de Big Stopper van het merk Lee die maar liefst 10 stops licht tegenhoudt. Daarmee kun je overdag fotograferen met lange sluitertijden.
Wat betekent 10 stops?
Om een idee te hebben wat dit betekent moet je een zonnige dag voorstellen, rond het middaguur, als de belichtingsmeter bij ISO100 en diafragma f/16 een sluitertijd van 1/125e seconde instelt (gelijk aan de f-16 regel).
Een big stopper brengt die belichtingstijd terug naar maar liefst 8 seconden met dezelfde ISO en diafragma instelling.
En dat heb ik dus gedaan tijdens een bezoekje aan de Oosterscheldekering en Neeltje Jans in Zeeland. Het filter stelde me in staat om overdag te fotograferen met lange sluitertijden.
De Lee Big Stopper heb ik al geruime tijd maar helaas is het er tot nu niet van gekomen om deze serieus te gaan gebruiken. Het fotograferen met een ND filter van dat kaliber is iets dat niet zo tussen de bedrijven door gedaan wordt. Het vereist aandacht want eenmaal in de filterhouder geplaatst is er niets meer door de zoeker te zien en de belichting moet aan de hand van een tabel ingesteld worden.
Vignettering
Uit ervaring weet ik dat mijn EF17-40mm f/4L objectief op een full-frame last krijgt van vignettering bij gebruik van een filterhouder. Daarom had ik nu gekozen voor mijn EF24-70mm f/2,8L objectief op de EOS 5D full frame camera. Dit objectief is voorzien van een degelijk UV filter. Het was opvallend dat bij 24mm en de filterhouder op het objectief er toch nog vignettering zichtbaar is. Het is duidelijk dat dit filter eraf gehaald moet worden.
Aandachtspunten
Er zijn een aantal dingen die opvallen bij het gebruik van 10 stops ND filter op een spiegelreflex camera. Hou je hiermee rekening, dan is overdag fotograferen met lange sluitertijden geen enkel probleem.
- Eerst compositie bepalen, scherpstellen en daarna pas het filter erop. Eenmaal geplaatst is het beeld te donker om maar iets te kunnen zien of instellen.
- Stel alles met de hand in: diafragma, sluitertijd, en zorg dat eenmaal scherp gesteld de AF uit staat.
- Er is een aanzienlijke kleurverschuiving: de foto’s worden blauw en moeten nadien met de witbalans sterk gecorrigeerd worden.
- De foto’s krijgen geen egale belichting over de foto heen: in de hoeken is het donkerder.
- Wisselend licht is moeilijk in te schatten. Als er bewolking voor de zon trekt kan de foto te donker worden, of andersom. Hier moet rekening mee gehouden worden.
Over het probleem witbalans en de Lee Big Stopper heb ik een artikel geschreven
De grijskaart en de Big Stopper
Een ander ding wat opgevallen is bij het kiezen van een belichtingstijd, is dat de langst mogelijke sluitertijd bij bewegingen van water niet altijd de beste is.
Al met al is het fotograferen met gebruik van dit soort neutrale grijsfilters een ware uitdaging. Het is belangrijk om de tijd te nemen. Dus niet tijdens een lange wandeling, maar iets om er speciaal op uit te gaan.
Kies het juiste grijsfilter
De Lee Big Stopper is inmiddels een oud filter. Er zijn nieuwe, betere filters die meer geschikt zijn voor de hoge resolutie camera’s. Ze hebben tegenwoordig ook geen kleurverschuiving meer. Ik gebruik de Red Diamond filters van het merk Haida. Bij de Nederlandse importeur www.omnifoto.nl heb ik enkele aanbevelingen voor filters.
Lees ook mijn bevindingen over het Haida M10 filterssysteem
Review van het Haida M10 filtersysteem
Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl
Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters
Prachtige les en nog mooier materiaal gemaakt.
[…] heel erg aan het worstelen ben met het instellen van de juiste witbalans; bij het gebruik van de Lee Big Stopper. Lee Big stopper; 10 stops ND […]
[…] het voorgaande artikel ”Overdag fotograferen met lange sluitertijden” bracht ik die kleurverschuiving al ter sprake. De onderstaande foto is een directe […]