Parallax correctie voor panorama’s

Maak je wel eens panorama foto’s? Dan heb je misschien wel eens gezien dat er delen van de foto fouten bevatten. Met name dingen die dichtbij zijn passen niet goed aan elkaar. Deze fouten komen door parallax, omdat ze tijdens het roteren van de camera hun positie ten opzichte van de achtergrond veranderen. Om deze fouten te voorkomen moet je zorgen voor parallax correctie voor panorama’s.

Geschatte leestijd: 7 minuten

Wat is parallax? 

Panorama’s maken is een leuke bezigheid. Maak een aantal foto’s rondom en plak deze foto’s later (digitaal) aan elkaar tot één grote foto. Het is de manier om weidse landschappen op de foto te krijgen.

Er bestaat echter zoiets als parallax. Dit is simpel gezegd het verschuiven van onderwerpen ten opzicht van de achtergrond als de camera gedraaid wordt.

Parallax kan eenvoudig zichtbaar worden gemaakt. Zet twee objecten achter elkaar, een eindje van elkaar af, en kijk er naar met één afgedekt oog. Dek vervolgens het andere oog af en zie hoe deze twee objecten ten opzichte van elkaar verschoven zijn. Dit wordt parallax genoemd.

Dit effect kan een probleem geven bij het aan elkaar plakken van de foto’s voor een panorama. En er is een manier om dit te corrigeren. In dit artikel ga ik uitleggen hoe dat moet gebeuren.

Parallax fout door het roteren van de camera

In de onderstaande foto is een eenvoudige basisopstelling te zien die gebruikt wordt voor het maken van een panorama. De camera is op een statief gemonteerd dat precies waterpas staat en de mogelijkheid heeft om te roteren. Ik maak gebruik van een L-bracket om de camera vertikaal te gebruiken zodat er zoveel mogelijk op de foto komt. Uiteraard is het geen probleem om de camera horizontaal te gebruiken.

Lees meer over de reden waarom een camera voor panorama’s het beste verticaal gehouden kan worden:
https://www.nandoonline.com/voorkomen-van-lange-smalle-panorama-fotos/

De camera is exact horizontaal geplaatst met behulp van de waterpas op het statief. De camera staat op deze manier recht boven de rotatie as, waardoor deze nu recht onder de plaats waar de sensor in de camera zit. In de onderstaande animatie is de rotatie zichtbaar gemaakt.

Ik heb twee objecten precies achter elkaar geplaatst en gefotografeerd in de drie standen die in het bovenstaande plaatje zijn geïllustreerd. In deze drie foto’s wordt de parallax fout zichtbaar.

Zoals duidelijk te zien is verschuiven de twee objecten ten opzichte van elkaar. Het aan elkaar plakken van deze drie opnamen levert een groot probleem op. Het zal leiden tot de zogenaamde ‘stitch-fouten’, ofwel ‘plakfouten.’  Vooral als het voorste object heel dicht bij is en het andere object ver is het effect heel sterk aanwezig.

Het nodal point

Om het simpel te houden: parallax kan voorkomen worden door te roteren rond het punt waar de lichtstralen die door de lens gaan elkaar kruisen. Dit punt wordt het pupil intrede punt genoemd. Andere benamingen zijn intrede punt, nodal punt, of anti-parallax punt.

De bovenstaande termen worden te pas en onpas gebruikt bij het omschrijven van parallax oplossingen bij panorama’s. Het zijn allemaal termen uit de optica die in feite niet ter zake doen om het probleem op te lossen. Ik gebruik de naam nodal point omdat dit de meest gebruikte naam voor het de plek is, waar we de camera om moeten roteren.

Om panorama opnamen te maken zonder parallax fouten, is het belangrijk om te weten waar het nodal point van je objectief zich bevindt. Dit zou je op internet kunnen opzoeken, maar het is ook mogelijk om dit zelf te bepalen.

Een nodal slide voor parallax correctie bij het maken van panorama’s

Het is belangrijk om je camera uit de rotatie-as van je statief te plaatsen. Die rotatie-as moet door je nodal point gaan. Om dit voor elkaar te krijgen heb je een hulpstuk nodig: een nodal slide.

Een nodal slide is een heel simpel hulpmiddel waardoor je de parallax kunt voorkomen. Je moet er natuurlijk wel voor zorgen dat ze op je statief passen. Let dus altijd op de juiste aansluiting.

Nodal point zelf bepalen

De camera is in de onderstaande foto op een nodal slide geplaatst. Je ziet hoe de camera uit de rotatie as van het statief is gehaald. Deze as loopt nu door het nodal point van het objectief. In de animatie zie je hoe de rotatie met de nodal slide eruit ziet.

Zoals in de geanimeerde afbeelding te zien is, roteert de camera nu op een geheel andere manier. Als ik dan vervolgens dezelfde drie opnamen van de twee objecten die achter elkaar staan maak, is het verschil duidelijk te zien. De objecten verschuiven nu niet meer ten opzichte van elkaar.

Waar het nodal point van jouw abojectie zich bevindt, kun je uitzoeken door dit stap voor stap uit te proberen. Zo lang er nog verschuiving tussen de twee objecten zijn, is de juiste plek nog niet gevonden. Door de camera iets verder, of minder ver uit het centrum te verschuiven, vind je uiteindelijk het juiste punt.

Dit kost even wat werk, maar het is eenmalig. Doe dit voor elk objectief waarmee je panorama’s gaat maken, of denk te gaan maken. Denk er ook aan, dat het nodal point kan verschuiven als je in- of uitzoomt.

Misschien dat de nodal points van de objectieven die je hebt op internet te vinden zijn. Maar ik zou zeker adviseren om het toch even te controleren.