Peel sessies: Veenpluis

De afgelopen maanden heb ik veel tijd besteed aan de gebieden Strabrechtse Heide en de Stippelberg. Ik vond het tijd om mijn aandacht ook eens op andere gebieden te richten. Sinds ik minder in de Groote Peel kom is er veel veranderd, vooral bij het Bezoekerscentrum De Pelen waar een aantal foto’s van mij in de inrichting terug te vinden zijn. Een van de laatste vernieuwingen is de vergaderruimte. Daar hangen nu vijf enorme canvasdoeken van karakteristieke peel landschappen die ik gemaakt heb. Maar ook buiten komen er vernieuwingen en wederom maakt het Bezoekerscentrum gebruik van mijn beeldmateriaal. Maar daarover later meer.

De aanwezigheid van canvasdoeken in de vergaderruimte was voor mij een ideale gelegenheid om toch maar weer eens in de Peel rond te wandelen en foto’s te maken. Ik werd al direct getipt dat het veenpluis (Eriophorum angustifolium) in volle bloei staat. Dit gras uit de Cypergrassenfamilie draagt rond deze tijd zaden met lange witte haren. Een beetje als paardebloemen, maar dan meer als pluizige bollen. Het gras groeit op natte plekken en is daarom vaak alleen van een afstand te zien. Als je dichterbij wil komen levert dat vaak natte voeten op, zeker als het grote velden met veenpluis betreft. Vreemd genoeg heb ik in al die jaren in de Groote Peel nog nooit serieus het veenpluis gefotografeerd.

In eerste instantie wist ik niet goed waar het grote veld veenpluis te vinden was. Tijdens de avondwandeling met Hetwie en mijn kinderen vonden we er maar een paar, direct naast een van de beroemde knuppelbruggetjes. Niet genoeg om een landschap mee te vullen. Misschien dat ik daarom nooit echt naar veenpluis in mijn landschappen van de Groote Peel gezocht heb. De laagstaande zon leverde één mooie foto op, maar het was niet waar ik naar op zoek was.

De dag daarna ben ik terug gegaan voor het bekijken van mijn foto’s in de vergaderzaal van Buitencentrum De Pelen. Een boswachter wist me de juiste plek aan te wijzen waar het grote veld met veenpluis, waarover ik al gehoord had, te vinden was. En ja, met de nodige halsbrekende toeren om geen natte voeten te krijgen lukte het me om een aantal leuke foto’s van dit pluizige gras te maken. Weliswaar in het volle daglicht, met een felle zon in de blauwe hemel (niet echt het meest ideale tijdstip voor landschappen te fotograferen) maar tegelijkertijd ook weer de gelegenheid om een bijzonder standpunt uit te proberen. Lang leve het fisheye objectief.

Het koste me wel wat moeite om deze foto’s te kunnen maken maar eindelijk, na jaren wist ik het veenpluis op een manier te fotograferen die ik voor ogen had: een landschap met het gras in de hoofdrol. De kijker moet het idee hebben midden in het veld met veenpluis te staan. Het balanceren op al die graspollen in het water maakt het niet makkelijk om een standpunt te kiezen- je bent een beetje aangewezen op wat er aan pollen aanwezig is. De mooiste groep pluizenbollen was eigenlijk nèt buiten bereik. Niettemin is het me gelukt om een aantal aardige foto’s te maken waaronder een panorama dat ongeveer 270° beslaat. Uit de hand, want een statief had ik dit keer niet bij me.

Helaas komt het veenpluis niet echt goed tot zijn recht in een panorama zoals dit. Waarschijnlijk wel als het (heel) groot afgedrukt wordt. Behalve het veenpluis heb ik de gelegenheid benut om ook eens het landschap in een meer traditionele, zomerse, zonnige situatie te fotograferen. Foto’s waar het Buitencentrum erg blij mee is. Het heeft ook een mooie gelegenheid geboden om (eindelijk) eens uitgebreid met mijn ND gradiënt filters te fotograferen. Geen gedoe met twee belichtingen samenvoegen in Photoshop, maar gewoon ter plekke direct die goede balans tussen lucht en landschap vastleggen. Een 0,6ND soft gradiënt (2 stops) was er ideaal voor. De foto’s hieronder zijn met dit filter gemaakt.

Al met al was ik nog niet helemaal tevreden met de resultaten. Wat ik miste was de sfeerfoto; veenpluis in magisch licht. Een zonsondergang, zonsopkomst… dat soort foto’s. Op maandag ben ik opnieuw naar dit veld gegaan, voor dag en dauw om bij zonsopkomst het ochtendlicht te vangen. Een half uur voor de zon boven de horizon verscheen zat ik op een graspol, in het mooiste deel van het veld veenpluis (waarvan ik eerder dacht dat het bijna niet te doen was om zover het moeras in te waden) te wachten op het moment dat het licht het mooiste werd. Denk aan het blog bericht dat ik eerder geschreven heb over het effect van het tegenlicht en het wordt duidelijk wat voor foto ik voor ogen had.

Ik was later dan ik in eerste instantie gepland had. De lucht kleurde al snel rood en de wolken maakte van de ochtendschemering een heerlijk begin van de dag. Op de plek waar ik stond was weinig interessante voorgrond, alleen een smalle boom in een veld met gras. De bovenstaande foto is het resultaat van even snel twee foto’s met verschillende belichtingen die ik in Photoshop met maskers tot één enkele foto heb toegevoegd. Een geijkte methode die bijna altijd werkt. Het is de macht der gewoonte. Ik heb ten slotte een set ND gradiënt filters die juist voor dit soort foto’s bedoelt zijn.

Hoewel ochtenden vaak vredig en windstil zijn, stond er een aardige wind die het gras en veenpluis met vlagen flink in beweging bracht. Dit bracht me op het idee om die beweging in de foto te vangen door een lange sluitertijd te gebruiken. Ik heb er zelfs nog een 3 stops ND filter bij gebruikt om het ook een echte beweging te laten worden in plaats van een ‘normale’ bewegingsonscherpte. Het 4 stops ND hard gradiënt filter was perfect om het heldere licht van de lucht te temperen. In tegenstelling tot de samengevoegde foto die ik als eerste gemaakt heb, heeft deze foto geen noemenswaardige bewerkingvan lucht of voorgrond gekregen: vrijwel recht uit de camera dus.

De keuze voor een 3 stops ND filter had onverwachts nog een extra effect op de uitstraling van de foto. Door de langere belichting zijn de kleuren van de lucht intenser geworden, warmer. Des te meer reden voor gebruik van lange sluitertijden voor dit soort foto’s. Maar natuurlijk moet het onderwerp er zich voor lenen. De beweging van het veenpluis geeft gelukkig een mooie dynamiek aan de foto.

Als de zon dan eindelijk opkomt gaat het heel snel. Voor je het weet staat de zon zo hoog dat het licht te fel is geworden om nog goede landschappen met een zon in beeld te maken. Omdat ik een laag standpunt in wilde nemen werkte het ND gradiënt filter niet bij alle foto’s. De meeste foto’s die ik door de pluizen van het gras gefotografeerd heb zijn dan ook zonder filter gemaakt, behalve de eerste van de onderstaande drie.

De twee bovenstaande foto’s van het gouden licht, dat over het veld schijnt, is waar ik naar op zoek was. Het is het effect dat ik in mijn vorige bericht ook beschreven heb. Lang duurt dit moment niet dus je moet het grijpen als het zich aandient.  Helaas had ik weinig bewegingsruimte op die ene graspol waardoor de composities in zekere zin beperkter waren dan ik zou willen. Het alternatief was tot mijn knieën in het modderige moeraswater gaan staan.

Ik heb veel geleerd met het fotograferen van dit veenpluis. Het intensief gebruik van filters is een hele openbaring geworden. Het mooiste ervan is het minder afhankelijk zijn van de digitale technieken om foto’s samen te voegen.

Op stap gaan om een bepaalde foto te maken is me goed bevallen. Dit was min of meer de eerste keer dat ik dit ook op deze manier heb gedaan (de foto’s van het Hallerbos niet meegerekend). En de foto’s? Die zijn naar tevredenheid. Maar bovenal heb ik genoten van de rust in de natuur en het fotograferen zelf. Dat is ook heel wat waard.

 Het opnieuw fotograferen in de Peel werd op Facebook al gekscherend mijn Peel sessies genoemd. Het voelt als een eer om daar nu deel van uit te maken, ondanks dat het een heel ander soort Peel sessie is. Misschien dè titel voor als er ooit een derde expositie aan zit? Lijkt me fantastisch.

Maar eerst afwachten op de vernieuwingen van Buitencentrum De Pelen. Mijn foto’s worden erin gebruikt en ik ben benieuwd hoe het eruit gaat zien. Medio juli zal het gereed zijn.