Perseïden 2018

Vorig jaar is het niet echt gelukt om de Perseïden te fotograferen, hoewel ik in Oostenrijk wel een tweetal meteoren van deze beroemde sterrenregen heb kunnen vastleggen. Dat jaar daarvoor, in 2016, hebben we menig nacht staan fotograferen, tot zelfs in de Duitse Eiffel. In de nacht van het maximum zaten we op de dijk bij Moddergat terwijl de ene na de andere meteoor werd vastgelegd.

Elk jaar opnieuw gaat de Aarde in de nacht van 12 op 13 augustus door een wolk van gruis, stof en stenen, die ooit achtergelaten is door de komeet Swift-Tuttle. De kleine stofdeeltjes schieten met enorme snelheden door de atmosfeer waarbij ze in een fractie van een seconde een lichtend spoor achterlaten, vaak groen van tint. Soms zijn het geen stofdeeltjes maar kleine steentjes of gruis, wat een bijzonder heldere meteoor vormt.

De Perseïden is de belangrijkste meteorenregen, waarbij er rond de 80 vallende sterren te zien kunnen zijn. Door de nieuwe Maan zou het in 2018 extra spectaculair kunnen worden. Dat was reden om een mooie donkere plek op te gaan zoeken, en het misschien zelfs te combineren met een vakantie. De wilde plannen om in het hooggebergte van Oostenrijk te fotograferen, of zelfs in een woestijn in Noord-Afrika liepen op niets uit. Uiteindelijk werd Luxemburg de plek waar we de Perseïden zouden fotograferen.

 

 

Een paar dagen voor het maximum ben ik tijdens een heldere nacht naar een donkere plek in Mariapeel gegaan, in een poging om de eerste vallende sterren van de Perseïden te vangen. Het was onzeker of de nacht van het maximum helder zou worden, dus heb ik de kans gegrepen toen die zich voor deed. Hoewel ik in de relatieve duisternis van de Mariapeel wel een aantal mooie vallende sterren heb gezien, kreeg ik er tijdens twee uur fotograferen er maar één in beeld.

 

Met enig zoekwerk had ik enkele plekken uitgezocht waar we in Luxemburg zouden kunnen fotograferen. Ik had het voornemen om een mooi kasteel op de voorgrond te fotograferen, zodat de foto iets meer inhoud zou hebben.  Kasteel ruïne Bourscheid en het kasteel Vianden leken uitermate geschikt en de eerste avond zocht ik de plek op die ik op Google Earth en Google Maps had gevonden. Daar had ik een fantastisch uitzicht op een fel verlicht kasteel Bourscheid, hoog op de berg met de Melkweg precies erboven, precies zoals verwacht. Hoewel het niet helemaal onbewolkt was, en er een vage sluierbewolking laag boven de horizon hing, leverde het fotograferen van de sterrenhemel met groothoek weinig probleem op. Met het standaard brandpunt van mijn Fujifilm X100t leverde het wel een probleem op; het kasteel kreeg ik mooi op de foto, samen met de planeet Mars, maar het was laag boven de horizon niet helder genoeg voor vallende sterren.

 

 

 

Het fotograferen van de vallende sterren is een combinatie van geduld en geluk. Dat je ze ziet is zeker, hoewel het afwachten is hoeveel je er zult opmerken. Geduld dus; hoe langer je wacht en kijkt, hoe meer er te zien zijn. Soms zijn ze fel en helder, soms zwak, sommigen gaan relatief traag, anderen flitsend snel. Of je ze in beeld krijgt is een kwestie van geluk. Je kunt niet de hele hemel in beeld krijgen, en je moet een keuze maken welk deel van de hemel je kiest. Dan moeten de heldere juist in je beeld verschijnen, en het liefst de helderste. Helaas zul je altijd zien dat de meesten en indrukwekkendste die je ziet buiten beeld vallen, of dat ze uit beeld schieten…

 

De bovenstaande foto is recht naar het sterrenbeeld Perseus gericht, de plek van het radiant (de plek waar alle vallende sterren uit lijken te komen). Met die plek in de foto zouden vallende sterren in alle richtingen in beeld kunnen komen. Maar zoals te zien is, is er maar één volledig in beeld en van twee maar een klein stukje. Deze foto is met een beeldhoek van een 35mm objectief gefotografeerd. Wanneer je meer groothoek kiest (wat in dit geval niet mogelijk was) krijg je meer hemel in beeld, en zal de kans dat de vallende sterren (helemaal) in beeld komen groter worden. Maar groothoek heeft wel als consequentie dat alles verkleind in beeld komt; de lange strepen van de vallende sterren zullen merkbaar korter en minder indrukwekkend zijn dan wat we er van herinneren. De drie meteoren in de foto zijn gevallen in ongeveer 11 minuten tijd, waarbij ik in totaal 59 foto’s gemaakt heb.

Voor de nacht van het maximum kozen we kasteel Vianden als voorgrond, vanaf de plek die we overdag al verkend hadden. Dit was een kleine gok aangezien het afwachten was hoe de lichtvervuiling ons parten zou spelen.

 

Hoewel de dag dat we door Vianden wandelden wisselend bewolkt was, klaarde de hemel ‘s-avonds weer op en midden in de nacht arriveerden we op de plek die we uitgekozen hadden. Het kasteel was gelukkig niet zo fel verlicht als Bourscheid. Helaas hadden we de pech dat een dik wolkendek over kwam drijven en alle vallende sterren die we zagen (ver) buiten beeld vielen. Daarom besloten we om terug te gaan naar de plek van de vorige avond, met uitzicht op Bourscheid dat na middernacht niet langer verlicht bleek te zijn.

 

 

Uiteindelijk besloten we om terug naar de camping te gaan, waar we in de duisternis buiten het terrein om 3:30 uur het maximum konden fotograferen; lekker dicht bij de tent zodat ik aan het einde van de nacht, met de groeiende vermoeidheid van twee nachten fotograferen, niet meer over de donkere Luxemburgse wegen hoefde te rijden. Daar, op 100 meter van de tent, konden we genieten van alle meteoren die vanuit Perseus verschenen. Ondanks de enorme groothoek die ik ter beschikking had bleken de meest spectaculaire vallende sterren buiten beeld te vallen. Vanuit het Zuiden verscheen die nacht een dik wolkendek dat rond 3:50 uur de hele hemel bedekte en rond vier uur de eerste (en enige) regenbui van de vakantieweek in Luxemburg te brengen.

Het resultaat van de vele uren fotograferen buiten de camping, tijdens twee avonden, is samengevat in één enkele foto waar niet alleen de Perseïden vanuit het sterrenbeeld Perseus door beeld schieten, maar waar ook de zwakke groene airglow in te zien is. Hoewel er niet heel veel vallende sterren in beeld zijn gekomen, minder dan  waar ik op hoopte, ben ik toch heel tevreden met het resultaat.

 

Volgend jaar is de Maan tijdens het maximum van de Perseïden maar liefst 95% verlicht en zal bijzonder veel storen. In 2020 is de maan 38% verlicht en in 2021 zal dat 22% zijn. Het duurt dus nog minimaal twee jaar voor de Perseïden redelijk goed gefotografeerd kunnen worden. Wil je ook vallende sterren fotograferen, kijk dan ook uit naar een van de andere grote meteorenregens: zoals de Orioniden en Geminiden. Kijk op http://hemel.waarnemen.com voor links naar de data.

---

Gebruikte apparatuur

• Fujifilm X100t
• Canon EOS 5D mark IV
• Canon EF 16-35mm f/2,8L III USM
• Laowa 12mm f/2,8 zero-D
• Gitzo GT3542LS met RRS BH55 balhoofd
• Gitzo GT1555T traveller statief