De Canon EOS 5D mark IV is de vierde telg uit de EOS 5D familie. Ik tel dan voor het gemak de EOS 5Ds en 5DsR niet mee. Het is de logische opvolger van de mark III, een bijzonder succesvolle camera die bij introductie de lat heel hoog legde. Tijd staat echter niet stil in cameraland waarbij elk jaar weer nieuwe opties, meer mogelijkheden en betere prestaties behaald worden. En natuurlijk de opkomst van de spiegelloze systeem camera’s niet te vergeten, die erg populair aan het worden zijn. De nieuwe EOS 5D mark IV komt dus in een wereld vol fantastisch presterende camera’s met ongekende mogelijkheden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de verwachtingen hoog waren en de kritiek niet mals.

Een oordeel vellen is makkelijk en snel gedaan, zeker in de fotografiewereld, waar soms de indruk ontstaat dat fotograferen ondergeschikt is geworden aan specificaties en technische innovaties, waar bij introductie van elke nieuwe camera de voorganger (of concurrent) plotseling waardeloos en hemeltergend slecht is. Laat ik proberen om deze nieuwe EOS 5D telg nuchter te bekijken, zonder te veel terug te vallen op vergelijkingen met andere merken of type camera’s. Voor zover dat laatste mogelijk is.

Uiterlijk

Wie al eerder een EOS 5D mark III in handen heeft gehad zal merken dat de mark IV, op een paar kleine aanpassingen na, vrijwel identiek is. Dit kan enige teleurstelling geven bij het oppakken van de camera want het ziet er op het eerst gevoel niet uit als iets echt nieuws. Tegelijkertijd kan het een opluchting zijn, want dit betekent dat er geen enkele gewenning nodig is. Ken je een mark III, dan kun je zonder enige moeite zo overstappen op de mark IV. Natuurlijk zijn er verschillen maar die zijn minimaal gehouden; de joystick heeft bijvoorbeeld een prettiger ontwerp en een kleine knop naast die joystick geeft direct toegang tot de verschillende manieren van scherpstellen. Het zijn kleine aanpassingen om het gebruik nog sneller en prettiger te maken. De grootste visuele verandering is de plaats van de aansluiting voor de draadontspanner. Deze is nu aan de voorzijde te vinden, waar bij de voorganger het label “mark III” prijkte.

De mark IV heeft zoals alle voorgangers een vast gemonteerd LCD scherm. Dit maakt het fotograferen uit ongewone hoeken nog steeds wat moeilijker. Na met veel camera’s gefotografeerd te hebben die een kantelbaar scherm hebben is dit wel een teleurstelling, want het geeft soms veel gemak. Van de andere kant, het is me in de praktijk opgevallen dat de constructie van een kantelbare schermen wel eens een zwak punt van de camera kan zijn, zowel met betrekking tot weersbestendigheid als met robuustheid. Of dit de reden is waarom Canon bij de mark IV niet voor een kantelbaar scherm heeft gekozen, daar valt slechts naar te raden.

Pixelcount

Met 30,4 miljoen pixels heeft de mark IV ongeveer 50% meer resolutie te pakken dan zijn voorganger. Het is nog steeds niet zoveel als de 5Ds varianten, maar voor vrijwel iedereen meer dan genoeg. Het geeft voldoende ruimte om grote afdrukken te maken met behoudt van veel detail, en maakt het mogelijk om achteraf aardig wat te croppen. Van dit laatste ben ik niet zo’n fan aangezien dit altijd ten koste zal gaan van detaillering en scherpte. Moet je achteraf croppen dan had je beter wat dichterbij kunnen staan, of een langer brandpunt kunnen kiezen, of zelfs een cropcamera kunnen gebruiken. Althans, dat is mijn mening. Ondanks dat geeft 30 mp in ieder geval de ruimte om een beelduitsnede aan te passen en toch voldoende resolutie over te houden, mocht de wens of noodzaak er zijn.

Voor wie echt veel meer pixels wenst is er altijd nog de EOS 5Ds(R), die momenteel met de 50 mp de koploper in fullframe formaat is. Ideaal voor landschapsfotografen die een maximum aan resolutie en detaillering willen hebben. De prijs die daarvoor betaald moet worden is een relatief minder goede ISO prestatie (en misschien nog een handvol andere “beperkingen” waar de 5Ds(R) gebruiker waarschijnlijk al geen behoefde aan had). De EOS 5D mark IV vervult in feite een soort gulden middenweg: veel pixels met goede ISO prestaties.

“Nieuwe” opties

De EOS 5D mark IV heeft een aantal “nieuwe” opties ingebouwd die extra gebruiksgemak en plezier aan het fotograferen kunnen brengen. Ik heb het woord “nieuw” niet voor niets tussen haakjes gezet, want de opties zijn natuurlijk al lang in de fotografie wereld te vinden. Dat Canon een aantal van deze functies nu ingebouwd en in de software geprogrammeerd heeft, is erg prettig.

GPS

Een ingebouwde GPS is een mooie optie die misschien in eerste instantie weinig toegevoegde waarde met betrekking tot fotograferen geeft. Toch levert het een mooie gelegenheid om automatisch de locatie gegevens aan een foto mee te geven. Denk aan (foto)reizen waarbij je later zonder veel moeite terug kunt kijken waar die plek was. De GPS werkt goed en de camera vindt snel voldoende signaal om de locatie te bepalen. Alleen binnen is de ontvangst een probleem, maar dat is natuurlijk begrijpelijk. Fotograferen met GPS geactiveerd kost wel extra stroom, maar enkele dagen fotograferen op een enkele batterijlading, met GPS geactiveerd, was tot op heden geen enkel probleem. Het is ook mogelijk om je route bij te houden (tracking) en later terug te lezen via de Canon software. Mocht je vaak gebruik willen maken van deze optie, dan zou ik toch liever een speciaal daarvoor ontworpen GPS tracker kiezen in plaats van deze optie in de camera. Voor een enkele keer is het wel een leuke mogelijkheid.

WiFi

Ik heb me voor de eerste keer wat meer verdiept in de WiFi functies van een camera. Steeds meer camera’s bezitten een manier om draadloos te communiceren met een smartphone waardoor je in feite niet meer om de optie heen kunt. Van het overbrengen van de gemaakte foto’s naar een smartphone zie ik nog steeds het nut niet, niet voor een camera uit dit segment. Ik ben van mening dat dit meer bestemd is voor de mensen die een foto tijdens vakanties of uitstapjes maken, bijvoorbeeld om direct op sociale media te posten. Die mensen zullen bovendien sneller een smartphone gebruiken dan een semi-professionele spiegelreflex camera. Ik heb dus de speciale Canon-App geïnstalleerd en een verbinding met de camera tot stand gebracht. Niet om beelden te downloaden, maar om de camera draadloos op afstand te kunnen bedienen. En dat werkt.

Het loont zeker de moeite om dit op je gemak uit te zoeken en uit te proberen. Het tot stand brengen van een verbinding vergde de nodige moeite, mede omdat ik de gebruiksaanwijzing er niet op nageslagen heb. Het lukte uiteindelijk om de verbinding te maken waar na ik met de smartphone zonder problemen de camera kon aansturen. Behalve een verbinding met een smartphone kan er ook verbinding gelegd worden met andere apparaten. Of hiermee dan ook draadloos tethered gefotografeerd kan worden kan ik niet zeggen, dit heb ik niet uitgeprobeerd. Maar ik kan me voorstellen dat de enorme 31 mp RAW bestanden de nodige tijd vergen om draadloos overgestuurd te worden. Een enkel beeld zou nog wel kunnen, maar heb je een burst van 5, 6 of meer foto’s, dan kan ik me voorstellen dat de wachttijd aardig kan oplopen. Ik verwacht zelf dat ik de WiFi functie zelden zal gaan gebruiken, maar de mogelijkheid van WiFi maakt de camera op dit vlak zeker wel up-to-date.

Timelapse en BULB timer

De timelapse functie en BULB timer zijn mogelijkheden die ik eerder al in de EOS 7D mark II zag (net als de GPS functie) en die nu een weg naar de EOS 5D mark IV hebben gevonden. Hoewel dit misschien kleine (softwarematige) aanpassingen zijn, vormen ze wel een enorme sprong voorwaarts in gebruiksgemak. Zeker de BULB timer, die het op een heel eenvoudige manier mogelijk maakt om langere sluitertijden dan 30 seconden in te stellen. Het is niet langer nodig om met een draadontspanner en een klok de belichting bij te houden. Wil je 1 minuut, 5 minuten of zelfs een uur belichten? Je stelt het in een handomdraai in en de camera zorgt voor de rest.

 

Het gebruik van de interval timer blijkt wat lastiger; moet je nu wel of niet rekening houden met de sluitertijd bij het instellen van de intervaltijd? Zover ik me kan herinneren heb ik de eerste keer simpelweg één seconde interval ingesteld en een sluitertijd van tien seconden voor het fotograferen van sterrensporen. En dat werkte goed.  Toen ik enkele weken later een nieuwe poging waagde bleek het niet meer op die manier te lukken; ik kreeg de interval niet goed ingesteld. Bij de laatste poging realiseerde ik me dat er juist wél rekening gehouden moest worden met de sluitertijd. Is die sluitertijd 10 seconden, dan moet je als interval 11 seconden instellen om aansluitend foto’s te kunnen maken.

Nu ben ik gaan twijfelen of ik die eerste poging toch wel rekening gehouden heb met de sluitertijd, anders dan wat ik me denk te herinneren. Het lijkt me namelijk onwaarschijnlijk dat dit zou kunnen veranderen. Van de andere kant, ik heb in de tussentijd wel de firmware van de camera een update gegeven. Helaas vermeld Canon geen details over het instellen van de intervaltimer in de handleiding. Het is dus slim om dit eerst even voor jezelf duidelijk te hebben alvorens in het veld te gaan fotograferen. Een ding is me wel duidelijk; je kunt het niet in combinatie met de BULB timer gebruiken.

Touchscreen en het menu

De eerste keer dat ik las van de touchscreen functie verwachtte ik dat het meer een gimmick was dan een volledig bruikbare functie. Canon stelt echter niet teleur en heeft volledige functionaliteit toegepast. Het maakt niet uit of je in live view zit, of met het Q-menu speelt, of je de foto’s terug kijkt, of dat je aanpassingen maakt in het menu. Alles is via aanrakingen in te stellen, te kiezen, gebruiken of zelfs met twee vingers in te zoomen (bij het terug kijken). Naast de Hasselblad X1D-50c is dit tot nu toe de enige camera die ik in handen heb gehad waarbij de touchscreen functionaliteit ook echt functioneel is.

Canon heeft de menu structuur volledig gelijk gehouden met de mark III. Het heeft dan ook een logische en vooral overzichtelijke indeling. Grotendeels, natuurlijk, want er zitten altijd dingen bij die wat zoekwerk kunnen vergen. Gelukkig is nagenoeg alles in het tabblad My-Menu te zetten om veel gebruikte functies snel onder handbereik te hebben. Dat “My Menu” heeft overigs meerdere bladzijdes ter beschikking, die bovendien elke een eigen naam kunnen krijgen.

Het Q-menu geeft een duidelijk overzicht van de camera instellingen. Nieuw is de mogelijkheid om een geheel eigen Q-menu samen te stellen, waarin je dan ook nog eens via het touchscreen snel aanpassingen kunt maken. Ik denk daarbij aan de weergave van de AF punten die dan snel en direct gekozen kunnen worden door het punt aan te raken. Naast de mogelijkheid tot het aanpassen van het Q-menu zijn er natuurlijk ook de knoppen op de camera die wat werking betreft aangepast kunnen worden. Dit zijn er meer dan bij de mark III, maar niet alle knoppen kunnen dezelfde functies krijgen. Er is een voorselectie gemaakt door Canon.

USB-3

De hoeveelheid pixels die de mark IV op zijn sensor heeft, en het aantal beelden dat per seconden gemaakt kan worden, levert heel wat data op. Zoveel dat het noodzakelijk is om een snelle transfermogelijkheid naar een computer te hebben. De camera is dus uitgerust met een snelle USB-3 aansluiting. Hoewel ik zelf met een losse geheugenkaartlezer werk (ook USB-3 overigs), is de USB-3 bijna wel een noodzaak. Met name voor fotografen die tethered fotograferen is de snelle dataoverdracht onontbeerlijk. Canon heeft bovendien voor dit doel een aparte kabelklem bijgeleverd die zorgt voor de trekontlasting, zodat je niet bang hoeft te zijn dat de USB kabel per ongeluk losgetrokken wordt en zo de USB-poort beschadigd.

Nog meer..?

Er zijn nog meer kleine aanpassingen te vinden op de camera, zoals de verspreiding van de AF punten over het beeld (dat nog wel wat ruimer had gemogen dan wat het geworden is), de bruikbare ISO gevoeligheid, het verhoogd dynamisch bereik (ten opzichte van de mark III), een aanpasbare overlay in de zoeker met alle benodigde informatie, en noem zo maar op. Het zijn allemaal kleine aanpassingen die op zich staand niet erg schokkend zijn, maar samen opgeteld een significant verbeterde camera ten opzichte van de EOS 5D mark III oplevert.

Hoewel een opsomming van opties en verbeteringen (of veranderingen) heel indrukwekkend kunnen klinken – of in sommige gevallen juist minimaal –  zal de waarde pas na een langdurig gebruik echt duidelijk worden. En wie weet geven juist die kleine aanpassingen, die nauwelijks de moeite van het spreken waard leken te zijn, een bijzonder positieve gebruikservaring.

In de praktijk

 

Inmiddels heb ik de camera enkele maanden in gebruik. Daarbij is bijna elke soort fotografie die ik beoefen aan bod gekomen, van landschappen tot sterrenfotografie. Van concerten tot portretten en bedrijfsfotografie. En inmiddels de eerste huwelijksreportages. De camera is meegegaan naar de Opaalkust, de Wadden en de Auvergne in Frankrijk. Het heeft de Melkweg vastgelegd en sterrensporen gemaakt. Er is (veelvuldig) gebruik gemaakt van de mogelijkheden die het dynamisch bereik geeft, en de hoge ISO prestaties waarbij er gefotografeerd is tot maar liefst ISO32.000. Met lange sluitertijden is de beweging van water vastgelegd, en serieopnames hebben de snelheid van dieren bevroren.

Ik heb ervoor gekozen om de EOS 5D mark IV te gebruiken zonder batterijgrip. Nu moet ik het dus met één enkele batterij en geen vertical grip en ontspanknop doen. Dit is een bewuste keuze aangezien het formaat en gewicht met een grip eronder gelijk is aan de enorme EOS 1D serie camera’s. Het was de bedoeling om er een kleinere camera naast te hebben. Natuurlijk kan een grip altijd verwijderd worden, maar dat is wat lastiger wanneer je gebruik maakt van een L-bracket. Het verwijderen van grip en L-bracket is op zich geen probleem, maar dan heb ik geen mogelijkheid meer om de camera op statief te zetten zonder er nog een extra statiefplaatje bij te kopen.

Het vasthouden en gebruik van de mark IV is daarom voor mij een klein beetje anders geworden dan ik gewend ben, ondanks dat de camera natuurlijk bijna hetzelfde is als de mark III. Vooral het fotograferen in portrait stand is heel anders. Maar voor de rest is het heel vertrouwd; de knoppen zitten op de bekende plaatsen, het menu is hetzelfde en de manier hoe de camera reageert is wat ik gewend ben.

Digitale waterpas

Een van de veranderingen die echt gewenning nodig heeft is de digitale waterpas. Voorheen had ik de M-Fn knop (naast de ontspanknop) de functie van waterpas toegekend, waarbij de rood oplichtende AF punten gingen fungeren als waterpas. Nu is de waterpas verwerkt in de overlay in de zoeker, precies zoals de EOS 7D mark II dat heeft. Dit is niet alleen wennen, maar ook iets minder duidelijk aangezien de rode oplichtende AF punten niet meer gebruikt worden. Vooral bij een donker onderwerp of bij nachtfotografie kun je de waterpas niet meer of heel slecht  zien. Het bevrijdt wel de M-Fn knop waardoor deze een andere functie kan krijgen. Welke dat zou kunnen worden weet ik echter nog niet.

Oculair afsluitkapje

Wie overdag gebruik maakt van echt lange sluitertijden (met een grijsfilter) weet dat de zoeker het beste afgedekt kan worden om eventuele lichtlekkage via die kant te voorkomen. Canon heeft hier aan gedacht door een rubberen afdekkapje mee te leveren, wat aan de draagriem bevestigd kan worden. Alleen is het nodig om de oculairkap te verwijderen voordat dit (losse) afdekkapje bevestigd kan worden. Dit is altijd al een doorn in het oog geweest. Waarom niet standaard een mogelijkheid tot het afsluiten van het oculair zoals dat bij de EOS 1D serie het geval is? Gewoon een simpel hendeltje overhalen en het oculair wordt afgesloten. Geen losse kapjes, niets dat verloren kan raken. Dat de EOS 5D mark IV dit niet heeft is een teleurstelling, misschien nog wel een grotere dan het niet hebben van een kantelbaar LCD scherm of een donkere waterpass in de zoeker.

Actie fotografie

Hoewel het een soort fotografie is die ik niet zo vaak beoefen, heb ik de camera ook een aantal keren gebruikt voor het vastleggen van bewegende objecten. Zowel de hond als de Drieteenmeeuwen bij de krijtrotsen van Opaalkust moesten er aan geloven.

Ik kan natuurlijk niet voor anderen spreken, maar het volgen en scherp houden van een snel bewegend onderwerp voldeed aan mijn eisen. Van een serie opnames waarbij een Drieteenmeeuw vanuit een heldere hemel langs een rots door vloog wist de AF de scherpte op de juiste plek te houden. Dit was met de standaard AF instellingen op de camera. Voor de echte actiefotografen onder ons is het gedrag van de AF volledig naar wens in te stellen via het menu dat we ook bij de voorganger van de mark IV, de 7D mark II en de 1Dx camera’s terug kunnen vinden. Zelf gebruik ik de mogelijkheden te weinig om er diep op in te gaan.

ISO prestaties

De ISO prestaties was natuurlijk een belangrijke factor in de beslissing om voor deze camera te gaan. Je vraagt je inmiddels af waar de grens ligt, want ik herinner me dat enkele jaren geleden een bruikbare ISO3200 of ISO6400 al ongekende mogelijkheden bood. Nu is het gebruik van ISO6400 geen uitzondering meer en als het kan willen we tegenwoordig perfecte resultaten bij ISO waarden die zelfs een of meer stops hoger zijn. De mark IV gaat standaard tot ISO32.000, waarbij een nog hogere ISO waarde alleen mogelijk is als dit in het menu geactiveerd wordt. Het gebruik van ISO12.800 is in ieder geval uitstekend te doen, getuigd de foto van een vluchtende reebok in de vallende schemering, maar ook ISO32.000 leverde bij het fotograferen van de Melkweg een redelijk goed bruikbaar beeld op.

 

 

Ik heb er bewust voor gekozen om geen vergelijkende test uit te voeren. Het is belangrijker om te zien hoe de prestaties in de praktijk zijn. Bedenk ook dat ruis niet altijd storend is, en dat de ruis vaak niet meer of nauwelijks zichtbaar is wanneer een foto daadwerkelijk afgedrukt wordt. In de praktijk zal ik de camera niet snel boven de ISO12.800 gaan gebruiken, uitgezonderd misschien een nachtelijke sterrenhemel. Maar het is fijn om te weten dat ik nog een of anderhalve stop bruikbare ruimte over heb.

Dynamisch Bereik

Behalve de ISO prestaties is een goed dynamisch bereik belangrijk. Ten opzichte van de 5D mark III is er een duidelijke verbetering zichtbaar, en dat is wat telt. Ik zou dit kunnen gaan vergelijken met de concurrerende camera’s, waarvan sommigen inderdaad beter presteren, maar ik gebruik nu eenmaal Canon. Dus ook hier is de praktijk voor mij daarin leidend. Natuurlijk is een zonsondergang voor een landschapsfotograaf een perfecte manier om te zien tot hoe ver het dynamisch bereik kan gaan.

 

Hoewel ik het liefste met grijsverloopfilters werk, bood de Laowa 12mm f/2,8 in de bovenstaande foto geen gelegenheid om filters te gebruiken (de filterhouder was nog niet leverbaar). Ik was dus volledig afhankelijk van het dynamisch bereik van de camera als ik geen bracketing wilde toepassen, en dat wilde ik niet. Een uitgekiende belichting bij het fotograferen, samen met een goede bewerking in Lightroom maakte het mogelijk om uit een enkel RAW beeld een foto te krijgen zonder dat de kwaliteit noemenswaardig verminderd is. In mijn mening is dit een uitstekende prestatie op dynamisch bereik.

Een landschap is geduldig. Je hebt over het algemeen de tijd om rustig te kijken, camera in te stellen en eventueel testfoto’s te maken om je uiteindelijke foto zo optimaal mogelijk te maken. Je gebruikt een statief, live-view en stelt desgewenst handmatig scherp. Er is ruimte en het licht verandert maar geleidelijk. Die rust is vaak ver te zoeken tijdens een concert, waar je schouder aan schouder staat, je hele omgeving in beweging is, het licht elke seconde verandert en er geen ruimte is om op je gemak te fotograferen. Dit zijn lastige omstandigheden om in te fotograferen.

Lastige omstandigheden

Met het fotograferen van concerten ben ik grotendeels gestopt. Op verzoek zal ik dit nog steeds doen, want het is nu eenmaal erg leuk, maar ik heb tegenwoordig mijn aandacht meer op de andere soorten fotografie gelegd. In mei werd ik gevraagd om het optreden van Palais Ideal te fotograferen, wat een perfecte gelegenheid was om te zien hoe de camera onder deze omstandigheden presteert. De locatie is een niet al te obscure zaal, met veel backlight (i.e. tegenlicht voor de fotograaf) en een plekje tussen het publiek.

De instellingen zijn simpel; camera op monochroom beeld zodat ik niet afgeleid wordt door kleur en het preview op het scherm beter op licht en donker kan beoordelen; auto-ISO ingesteld tussen ISO100 en ISO12.800 met 1/125sec als grens; diafragmavoorkeuze; matrixmeting; en een diafragma dat ik tussen f/1,2 tot f/5,6 varieer. Met de belichtingscorrectie corrigeer ik de belichtingsmeter als die in de war raakt vanwege het licht. Soms is dat 1 tot 2 stops overbelichten, soms 1 tot 2 stops onderbelichten.

Bij concerten fotografeer ik met een EF35L II en EF85L II objectief, waarvan de eerstgenoemde verschrikkelijk snel is met scherpstellen, en de tweede wat minder snel. Maar met beide objectieven en de heersende lichtomstandigheden wist de EOS 5D mark IV uitstekend om te gaan. Als de foto niet scherp was, lag dat aan mij doordat ik het AF-punt niet op de goede positie had. Ook de auto-ISO werkt perfect; sluitertijden bleven op of boven de 1/125sec waarbij de ISO waarde varieerde tussen de grenzen die ik ingesteld had. Door de bruikbare ISO12.800 was er nagenoeg geen enkel moment dat het fotograferen problematisch werd. Ik ben op één moment zelfs tot ISO32.000 gegaan, om zo met iets meer scherptediepte te kunnen werken waarbij ik erg blij was met het dynamisch bereik dat de camera me bood.

Aangezien ik altijd in single focus punt werk, met de AF-ON button, is het fijn om te weten welk focuspunt er gekozen is. De AF punten lichten nog steeds niet voldoende op om dit heel duidelijk te maken. Zeker met donkere omgevingen zoals een concertzaal kan dit lastig zijn.

Bruiloften

De Canon EOS 5D mark III was de ulltieme camera voor de trouwfotograaf (in ieder geval, voor de Canon gebruiker). Dit stokje zal de EOS 5D mark IV moeten overnemen. Met name het hogere dynamische bereik zal hier erg welkom zijn, hoewel de 5D mark III al heel goed presteert. Het geeft veel meer speelruimte voor de fotograaf, waarbij fouten in belichting makkelijker en zonder veel straf gecorrigeerd kunnen worden. Hoewel het altijd mijn streven is om de belichting zo goed mogelijk in de camera te hebben, is de 5D mark IV voldoende vergevingsgezind gebleken om een foto tot +3 stops te corrigeren zonder dat de ruis storend wordt.

Batterijlading

In het verleden gebruikte ik altijd een batterygrip om zo niet alleen een betere grip te hebben en een tweede ontspanknop in de portraitstand, maar ook om met twee accu’s tegelijkertijd te werken. Hierdoor kon ik vrijwel altijd met één set batterijen een hele bruiloft fotograferen. Nu heb ik de batterygrip achterwege gelaten en zit ik vast aan één enkele accu en een losse in mijn tas. Dat betekent vaker wisselen dan voorheen. Tot mijn aangename verrassing wist ik tijdens een bruiloft uit één accu maar liefst meer dan 1100 foto’s te persen, waarna ik nog 18% lading over had.

Wanneer GPS geactiveerd wordt zal de batterij sneller leeg zijn, net als veelvuldig gebruik van WiFi en live-view. Het blijft dus verstandig om op zijn minst één reserve accu bij je te hebben. Gelukkig kan de EOS 5D mark IV lang met een acculading doorgaan.

Dual-pixel

Dit was natuurlijk een van de dingen waar veel over gesproken werd en waar ik me een beetje op ingelezen heb. Dual-pixel is in eerste instantie bedoelt om een snelle en nauwkeurige scherpstelling te hebben in liveview en bij filmopnames. “Dual Pixel CMOS AF is fasedetectie AF-technologie op basis van een sensor,” vertelt Canon ons op de website. Elke pixel heeft daarvoor twee sensoren gekregen.

Twee sensoren per pixel betekent dat je de pixel op twee keer kunt uitlezen, waarbij beide (RAW) beelden een heel klein beetje van elkaar afwijken. Je kunt het vergelijken met je ogen. Kijk naar een onderwerp en dek elk oog een keer af. Je zult zien dat elk oog het onderwerp nèt vanuit een andere hoek bekijkt. In feite werkt dual-pixel ook op deze manier, alleen dan heel erg minimaal. Hiermee zou je dus in de nabewerking de (on)scherpte iets kunnen verleggen of veranderen.

Ik heb geen gebruik gemaakt van deze optie en zal dat waarschijnlijk ook niet doen. Het effect is namelijk heel minimaal en enigszins beperkt in gebruik. Je kunt deze dual-pixel RAW bestanden voorlopig alleen met de Canon software bewerken. Bovendien worden de bestanden ongeveer 2x zo groot. De techniek heeft mijn inziens voorlopig alleen zijn nut in de scherpstelling bij filmopnames en liveview.

Conclusie

De keuze om mijn Canon EOS 5D mark III te vervangen voor de nieuwere variant was niet gepland. Ik had namelijk twijfels of dit daadwerkelijk nodig was want ik kon nog goed uit de voeten met de mark III. Maar soms loopt het iets anders dan verwacht.

Toen ik uiteindelijk de mark IV in handen kreeg was het een camera die eigenlijk weinig verrassingen in petto had. Er zitten geen baanbrekende of innovatieve nieuwe opties of functies op. In dat opzicht is het absoluut geen camera die de concurrentie op alle fronten voorbij spurt. In plaats daarvan is de EOS 5D mark IV simpelweg een verbeterde fullframe waarbij een ding voorop staat: betrouwbaarheid en vertrouwdheid. Je weet wat je hebt, wat je kunt verwachten en – en dat is het belangrijkste van alles – de camera doet wat hij moet doen. En dat doet hij heel goed. Fotograferen met de EOS 5D mark IV levert geen betere foto’s op, maar wel een verbeterde gebruikservaring waarbij een aantal echte verbeteringen zijn doorgevoerd die het werken met deze camera alleen maar fijner heeft gemaakt.

Is het allemaal koek en ei? Is dit een ultieme camera? Natuurlijk niet. Zoals ik altijd al zeg; een perfecte camera bestaat niet en de EOS 5D mark IV is daar geen uitzondering op. Vergeleken met de grootste concurrenten blijft de camera enigszins achter op dynamisch bereik en licht gevoeligheid. Hierover kan ik eerlijk zijn; hoe beter dit is – vooral het dynamisch bereik – hoe meer vergissingen en fouten de fotograaf zich kan veroorloven op  het gebied van belichting. Het is jammer dat deze verbeteringen niet nog wat beter zijn geworden. Desalniettemin is de vooruitgang op dit gebied zeer zeker merkbaar.

Minder van belang zijn de kleine ontbrekende dingen die het cameragemak hadden kunnen vergroten: een oculair afsluiting, een kantelbaar scherm en de leesbaarheid van de informatie in de zoeker (in het donker). Het is jammer dat deze dingen niet beter of verbeterd zijn in de mark IV. Daartegenover heeft de camera wél echt bruikbare touchscreen functionaliteit, iets wat ik tot op heden alleen nog maar bij de Hasselblad X1D-50c heb gezien.

Alles bij elkaar opgeteld doet de Canon EOS 5D mark IV precies wat je ervan mag verwachten; een robuuste camera die prettig in gebruik is, goede resultaten kan afleveren en vooral betrouwbaar en gebruiksvriendelijk is.

Voordelen

• Design en layout grotendeels gelijk aan voorgaande 5D modellen
• Extra knop voor autofocus selectie
• Verbeterde vormgeving joystick
• Bruikbare ISO waardes tot ISO32.000
• Dynamisch bereik minimaal één stop verbetert
• Goede accu prestaties
• GPS en WiFi
• BULB timer
• Time lapse functie
• Q menu kan naar wens ingedeeld worden
• Bruikbare touchscreen functionaliteit
• Kabelklem meegeleverd voor tethered fotograferen
• USB 3
• Draadontspanner naar een beter bereikbare plek verhuisd
• (Backward) compatibiliteit van de accu’s

Nadelen

• Geen kantelbaar LCD scherm
• CF en SD kaart in plaats van twee CF kaartjes
• Geen ingebouwde oculair afsluiter
• WiFi menu verbinding maken is wat verwarrend
• Intervaltijd bij timelapse is niet geheel duidelijk
• Digitale waterpas onduidelijk in het scherm
• AF punten lichten niet op in servo stand
• Verdeling van AF punten over het beeldveld nog te beperkt
• Dynamisch bereik blijft enigszins achter t.o.v. concurrenten

Een upgrade waardig?

Dan blijft er alleen nog de grote vraag over; is het de upgrade waard?

Deze vraag is niet makkelijk te beantwoorden en zal voor iedere fotograaf anders zijn. Zeker gezien het bedrag dat voor deze camera neergelegd moet worden; €4129, wat de camera heel duidelijk in het professionele segment plaatst, recht onder de 1Dx mark II (€5999) maar boven de EOS 6D mark II (€2129). Als de vraagprijzen van deze camera’s op een rijtje gezet worden, dan is de prijs van de 5D mark IV eigenlijk alleen maar logisch te noemen: precies tussen de twee andere modellen in. Niettemin blijft het een flink bedrag, zeker voor een (serieuze) amateur of semi-professional die momenteel met een mark III fotografeert. Bij een upgrade moet daarom echt een meerwaarde zijn.

Op de vraag of de opties en mogelijkheden die de EOS 5D mark IV boven de EOS 5D mark III biedt die upgrade waard zijn, durf ik geen eenduidend antwoord te geven. Afgezien van meer resolutie, een enkele stop meer dynamisch bereik en ISO gevoeligheid, biedt de mark IV vooral een vergroot gebruiksgemak, met veel kleine aanpassingen die een aantal pijnpunten van de mark III aanpakt en verbetert. Wat mijzelf betreft: ik zou zelf niet snel de upgrade gemaakt hebben, maar nu ik de camera in bezit heb merk ik dat de gebruikservaring toch heel positief heeft uitgepakt. Ik ben blij dat ik nu in bezit ben van deze camera.

Bedenk ook dat er altijd nog de nieuwste EOS 6D mark II is, een perfect alternatief voor wie een fullframe camera wil hebben, maar geen vierduizend euro wil uitgeven.