Stromend water fotograferen

Stromend water fotograferen is heel leuk om te doen. Daarvoor moeten we wel naar een heuvelachtig of berggebied, iets wat we in Nederland weinig aantreffen.  Gelukkig liggen de Ardennen niet ver weg, in ieder geval voor iemand die in het Zuiden van Nederland woont. Het is dichterbij dan de zee, waar we natuurlijk ook bewegend water vinden (van stromend water kunnen we daar niet echt spreken, natuurlijk), en bovenal is het gebied gevarieerd met rotsen, bomen en hoogteverschillen die voorkomen dat er een vlakke horizon in de foto komt. Dat is ook wel eens fijn.

Geschatte leestijd: 9 minuten

Stromend water leent zich uitstekend voor foto’s met langere sluitertijden. Het vastleggen van de beweging van water dat een grillige weg door het landschap heeft gevonden en uitgesleten. Stenen en rotsen, van vuistgroot tot huizenhoog liggen verspreidt in de waterlopen. Soms meegevoerd door het water, soms neergestort door aardverschuivingen in tijden van regen.

Fotograferen van stromende riviertjes in de Ardennen

Het is een landschap van oneindig veel composities voor wie de tijd neemt om alles rustig in zich op te nemen. Een landschap waar de kunst van het weglaten dingen laat zien, die in een foto met ultragroothoek helemaal niet meer opvallen. Een landschap waar het werken met grijsfilters en grijsverloopfilters tot mooie uitgebalanceerde belichtingen kan leiden.

En niet te vergeten het polarisatie filter voor de reflecties op stenen en in water. Een uitstekend gebied waar de filters zoals dat van Haida uitgeprobeerd kunnen worden. Voor dit artikel heb ik het oudere systeem van Haida gebruikt. De moderne filters van Haida is het M10 II systeem, en de Red Diamond filters.

Je kunt kiezen tussen ronde filters of een filtersysteem.
Ik help je kiezen als je niet goed weet welke het meest voor jou geschikt zijn.
Lees mijn blogbericht of de keuze tussen Ronde filters of een filtersysteem

Verschillende sluitertijden gebruiken

Ik heb de Haida filters onder diverse omstandigheden gebruikt, waaronder nu bij de riviertjes in de Ardennen. Het is de een prachtige plek om het 3 stop en 10 stop grijsfilter te gebruiken. Met name het 3 stop grijsfilter want de lichtomstandigheden zijn onder een kruin van boomtoppen dusdanig, dat een 10 stop filter al snel te lange sluitertijden oplevert. Want inderdaad, gebruik van grijsfilters is meer dan zo lang mogelijk belichten.

Het volgende vergelijk van een kleine waterval bij het riviertje de Getzbach laat dit duidelijk zien.

Deze zes voorbeeldfoto’s laten duidelijk zien wat sluitertijd met een snel bewegende waterstroom doet. Zelfs bij 1/400 seconde is beweging van het water zichtbaar, maar het wordt pas echt bewogen wanneer een grijsfilter geplaatst is. De foto linksonder is met een 3 stop grijsfilter gemaakt, de foto rechtsonder met een 10 stop grijsfilter. De foto met het 10 stop grijsfilter wordt de beweging van het water zo erg uitgesmeerd dat de kleine regen van druppels die rond sproeien niet langer zichtbaar zijn.

De juiste sluitertijd is een kwestie van smaak

Het is natuurlijk een kwestie van smaak als ik beweer dat de foto met een 10 stops filter te lang belicht is. Mijn voorkeur gaat uit naar de onderste foto in het midden, waarbij de balans tussen beweging en zichtbaarheid het mooiste is. Dit geldt ook voor de volgende vergelijkingsfoto’s.

De snelheid van water en in welke mate het water egaal moet zijn bepaald de sluitertijd die je wilt gebruiken. Dat is dus even uitzoeken en uitproberen omdat het water niet altijd op elke plek even snel zal stromen.

Kies het grijsfilter om de juiste sluitertijd te verkrijgen

De hoeveelheid omgevingslicht zal vervolgens bepalen hoe sterk je grijsfilter moet zijn om die sluitertijd te behalen. In het geval van deze twee riviertjes in de Hoge Venen (de Hoëgne en de Getzbach) is het 10 stop grijsfilter in veel gevallen teveel van het goede. De belichtingstijden worden zo lang dat het snel stromende water teveel uitgesmeerd wordt, tot het een watermassa zonder enig detail is. Nogmaals, het is een kwestie van smaak.

Met hulp van een grijsverloopfilter

Stromend water fotograferen op deze locaties begint met het kijken naar het licht, de reflecties en de heldere schuimende waterpartijen. Het contrast is hoog, zeker als er langere sluitertijden gebruik worden. Het wit schuimende water is zo fel dat het al snel overbelicht raakt.

Gelukkig brengen de grijsverloopfilters die ik meegenomen heb de oplossing. Met het verloop recht, schuin en zelfs ondersteboven is het mogelijk om die felle witte vlek van het water wat minder fel te maken. En lukt dat niet, dan is er altijd nog speelruimte in het dynamisch bereik van de camera (wat tegenwoordig tot maar liefst 14 stops kan gaan) of kunnen we terugvallen op meerdere belichtingen. Ja, zelfs met een grijsverloopfilter kan dit nodig zijn.

Als je je dan afvraagt waarom dan toch een grijsverloopfilter, bedenk dan dat deze filters het helderheidsverschil altijd kleiner maken waardoor de belichtingsstapjes kleiner kunnen worden.

Een polarisatiefilter

Er is nog één aandachtspunt bij het stromend water in dit soort landschappen te fotograferen. Dat zijn de reflecties in het water. Hier is natuurlijk de oplossing voor welke ik eerder al genoemd heb, en dat is het polarisatiefilter. Hoewel ik dit filter bij geen enkele foto genoemd heb, zijn alle foto’s gemaakt met een polarisatiefilter in de houder. Wil je meer weten over fotograferen met een polarisatiefilter, dan verwijs ik je graag door naar mijn blogbericht “Het Polarisatie filter“

Tot slot nog het volgende. Er bestaat natuurlijk altijd de optie om bewerkingen in Photoshop uit te voeren die zowel beweging van water als bevroren momenten zichtbaar kan maken. Een foto met 1/3200 sec gecombineerd met eentje van 30 sec belichting kan een leuk effect opleveren. Kijk maar eens naar de onderstaande foto. Vergeet er alleen niet bij te vermelden dat dit dan een digitale  manipulatie is. Dat is wel zo eerlijk.

Gebruikt materiaal

• EOS 1Dx met Really Right Stuff L-bracket
• EF 24-70mm f/2,8L II
• EF 70-200mm f/2,8L IS II
• 3 Legged Thing Vyv reisstatief
• Haida 100mm filtersysteem

Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl

Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters