Een aantal jaren geleden ben ik op zoek gegaan naar een klein, stevig statief dat mijn zware apparatuur zonder problemen moet kunnen dragen. Ik stelde een aantal voorwaarden aan dit statief. Het moet klein en licht genoeg zijn om makkelijk mee te nemen als er geen mogelijkheid of zin is om een groot statief bij te dragen. De kosten mogen niet te hoog worden, en het statief moet zeker 5 kilo kunnen dragen. Het is geen vervanging van mijn grote statief, maar een toevoeging.

In deze test komen drie statieven aan bod: de Joby Gorillapod SLR-Zoom, de Berlebach mini en de Novoflex mini.

De Berlebach mini

Berlebach is een Duits merk dat bekend staat om zijn houten statieven. Hout dempt trillingen uitermate goed maar het is zwaar. Zeker als je het vergelijkt met de lichtgewicht koolstof materialen die tegenwoordig gebruikt worden. De vraag is alleen; moet zo’n klein statiefje wel zo licht mogelijk zijn? Hoe lichter het is, hoe instabieler het wordt. Berlebach maakt onder andere statieven voor astronomische doeleinden, filmcamera’s en diverse andere professionele toepassingen.

Het Berlebach ministatief weegt 750 gram en is ingeklapt niet meer dan 30 cm lang. Er zijn twee uitvoeringen; de standaard uitvoering en een versie met een leveling plate. Ik heb gekozen voor de laatste aangezien het meer mogelijkheden geeft. De prijs van dit statief is vergelijkbaar met de Joby Gorillapod SLR-ZOOM en de Novoflex minipod. De maximale capaciteit ligt met zijn 8 kg echter hoger dan de Gorillapod.

De bouw van het statief is bijzonder goed. Het voelt solide aan dankzij de eenvoudige constructie. De poten zijn onafhankelijk van elkaar in drie standen te zetten: 35°, 50° en 85°. Elke poot opent tot de eerste hoek. Een grotere hoek wordt bereikt door aan een geveerde schuif met een opvallende rode stip te trekken. In de uiterste stand ligt het statief vrijwel helemaal plat op de grond waardoor het niet meer dan 10 cm hoog is.

Elke poot is voorzien van een enorme knop; de ontgrendelingschroef om de poten te uit elkaar te schuiven. De grootte van die knop is bijzonder prettig. Zelfs met dikke wanten is het heel eenvoudig om het statief hoger te zetten. Berlebach heeft de uitschuifbare poten op een prachtige manier in het statief verwerkt. De maximale hoogte van het statief is bijna  50 centimeter.

De levelingbase is een extra optie. Het maakt het statief ongeveer 3 cm hoger. Met een hendel is de kop te ontgrendelen waardoor deze niet alleen 360° te roteren is, maar ook in een hoek tot maximaal 25° geplaatst kan worden. Helaas is het statief niet voorzien van een levelling bubble zodat het horizontaal plaatsen van de balhoofdplaat een gok blijft.

De aansluiting van de Berlebach bestaat uit een normale 1/4 inch schroef waarop de camera vastgeschroefd kan worden. Er zit geen extra schroefje bij om een 3/8 inch aansluiting te maken (voor balhoofden) wat een nadeel kan zijn. Gelukkig worden deze verloopjes vaak met een balhoofd geleverd.De diameter van de balhoofdplaat is bijna 8 cm; voldoende voor een groot model balhoofd.

In gebruik

Door de hoge maximaal toelaatbare belasting van 8 kilo is er geen enkele beperking met de apparatuur die ik bezit. Zelfs zwaardere (super) tele lenzen zijn op dit statief te gebruiken. Dat maakt de Berlebach een breed inzetbaar statief. Het levelling systeem maakt het mogelijk om de camera altijd horizontaal te plaatsen, ook al staat het statief niet horizontaal. Het geeft ook de mogelijkheid om de camera tot op zeker hoogte te richten. Vooral met het gebruik van een tele-objectief kan dat een groot voordeel opleveren omdat er niet persé een balhoofd op gemonteerd hoeft te worden.
De poten hebben geen vergrendeling en openen direct tot aan het eerste aanslagpunt. De grote knoppen aan de poten maken het een eenvoudige en snelle klus om het statief uit te schuiven.

Het plaatsen van de camera rechtstreeks op het statief gaat wat moeizaam. Indien het levelling systeem losgezet wordt, is het eenvoudiger omdat in dat geval het statief zelf niet geroteerd hoeft te worden. De grote plaat schreeuwt echter om een (full size) balhoofd zoals de high-end modellen van Markins, Arca-Swiss of Really Right Stuff. Ik heb ook het idee dat het statief daar speciaal voor ontworpen is.

Het ultra lichte BH-25 balhoofd van Really Right Stuff gebruik ik standaard op de Berlebach, puur omdat het statief ook bedoelt is voor klein, licht gebruik. Dit balhoofd kan maximaal 4 kilo dragen, waarmee ik qua gewicht voldoende speelruimte heb met mijn apparatuur. RRS levert bij het balhoofd een verloopstukje om de 1/4 inch schroef van het statief te passende te maken op de 3/8 inch aansluiting van het balhoofd.

Draagkracht en stabiliteit

De draagkracht van het statief is groot genoeg voor de zwaarste combinatie die ik met mijn apparatuur kan maken. Het heeft geen zin om dit te testen. Het RRS BH-25 balhoofd heeft echter een maximaal toelaatbare draagkracht van 4 kilo. Het plaatsen van een zware opstelling zal dus eerder het balhoofd op de proef stellen dan het statief. Het is echter wel mogelijk om de stabiliteit van het statief te testen.

Wanneer de poten ver gespreid zijn, zal het statief weinig hinder van instabiliteit hebben. Wanneer de poten in de hoogste stand staan (35°) is het statief het minste stabiel: de spreiding van de poten is dan minimaal. Om dit te testen heb ik de Canon EOS 1DmkIII voorzien van een EF 24-70mm f/2,8L USM met de RRS flash bracket en Speedlite 580EX. Met het objectief in de 24mm stand is het gewicht maximaal uit het zwaartepunt geplaatst. En zoals verwacht is de hoek van 35° niet stabiel genoeg: het statief valt om.

Voor een deel is de instabiliteit te wijden aan het gebruik van een balhoofd dat het zwaartepunt maar liefst 5cm boven de levellingplate brengt. De minimale spreiding van de poten is niet voldoende om te voorkomen dat het statief omvalt. Ook als het statief in de hoogste stand gezet wordt blijft dit probleem spelen. Worden de poten echter in een hoek van 50° geplaatst, zoals in de bovenstaande linkerfoto, is dit gevaar volledig geweken en kan de opstelling zonder probleem gebruikt worden. Het statief zal niet omvallen. Bij het gebruik van een lens met statiefgondel, zoals de EF 70-200mm f/2,8L IS USM, is het zwaartepunt perfect boven het centrum van het statief gepositioneerd. Het statief kan op die manier wel gebruikt worden bij een spreidstand van 35°. Toch blijft een hoek van minimaal 50° het meest prettig in gebruik.

Over de stabiliteit is er in de praktijk weinig te klagen. Macro opstelling zoals hieronder in de foto’s te zien is levert helemaal geen probleem op, ook niet bij lange sluitertijden.

Vervoer

De reden om voor een klein statief te kiezen is het eenvoudig mee kunnen nemen zonder dat het een gesjouw wordt. Zoals bij de Gorillapod te zien was, kon deze eenvoudig in een Lowe Pro Slingshot 200AW geplaatst worden. De Berlebach geeft deze mogelijkheid niet en daarom zal deze eerder aan een tas bevestigd moeten worden. Het lage gewicht ten opzichte van een groot statief geeft natuurlijk een groot voordeel, maar het kan een hindernis zijn om het statief mee te nemen.

In de rechterfoto is het statief aan een Thinktank Streetwalker Pro bevestigd. De poten zijn hierbij in de laagste stand. Het is me opgevallen dat bij deze rugzak het net zo gemakkelijk is als de poten helemaal uitgeschoven zijn. Omdat het statief geen vergrendeling heeft in een ingeklapte stand is het aan te raden om de poten met een riempje bij elkaar te binden. Op de linkerfoto is het statief op een Crumpler Muffin Top 7500 gelegd. Ik heb het statief op deze manier meerdere malen meegenomen zonder dat het hinderlijk is geworden. Een nadeel is wel dat het wisselen van een objectief het verwijderen van het statief vereist.

In een grote tas, zoals de Lowe Pro Nature Trekker AW II of een Lowe Pro Stealth Reporter D550 AW past dit statief natuurlijk met gemak. Dit zijn echter geen tassen voor lichte bepakte dagtripjes.

Overig inzetgebied

Een klein statief bied natuurlijk meer mogelijkheden dan alleen het gebruik voor een camera. Het bied ook de mogelijkheid tot het plaatsen van een flitser wanneer deze los van de camera gebruik gaat worden. De Gorillapod was hier uitstekend geschikt voor, voornamelijk wegens de mogelijkheid tot het ‘ophangen’ en vastklemmen van het statief. De Berleback heeft deze mogelijkheid niet zodat deze altijd ergens op gezet moet worden. Omdat het statief klein is zal het plaatsen van de flitser op een hoge plek moeilijk worden. In dat opzicht is de Gorillapod veel flexibeler. Het Berlebach statief is duidelijk niet bedoelt voor dit gebruik.

Conclusie

De Berlebach is een volwaardig statief met een erg grote draagkracht. Door het monteren van een volwaardig balhoofd kan het zonder problemen grote (super)telelenzen dragen. Het gebruik als statief voor een off-camera flits is minder ideaal. Daarin heeft de Gorillapod met zijn flexibiliteit een voorsprong. Niettemin is de Berleback wel voor dit doeleind te gebruiken, zij het beperkt.

Behalve voor gebruik van tele objectieven is het een perfect statief voor macrogebruik. Het geeft de mogelijkheid om laag bij de grond te fotograferen en zelfs bij een natte ondergrond levert gebruik geen enkel probleem op. De stabiliteit is bijzonder goed, mits de poten ver genoeg uit elkaar gezet worden. Wegens het formaat is het echter geen statief dat even snel in de fototas erbij gestopt wordt.

Voordelen

• heel erg stabiel bij 50° of meer spreiding
• kan zonder probleem in (laag) water gezet worden
• trillingsdemping is goed (opgave fabrikant)
• grote knoppen werken prettig, ook met handschoenen
• flexibel
• levelling base (optioneel)
• bij levelling base balhoofd niet direct noodzakelijk
• geschikt voor full-size balhoofden
• tot 8 kilo belastbaar

Nadelen

• balhoofd noodzakelijk bij versie zonder levellingbase
• levelling base niet voorzien van een bubble
• onvoldoende stabiliteit bij 35° spreiding van de poten
• te groot om in de tas te stoppen
• minder geschikt voor off-camera flits

De Berlebach mini is inmiddels al enkele jaren in gebruik. Vooral om als klein statief mee te nemen wanneer het grote statief onhandig of niet praktisch is, maar zeker voor gebruik bij macro opnamen. Het statief wordt ook vaak gebruikt bij het maken van sterrensporen waarbij het lage standpunt perfect werkt. Hoewel het statief niet heel veel gebruikt wordt (vergeleken met het grote statief) is het een onmisbaar statief geworden.