De verbrande natuur van Strabrecht

Ik was door mijn (oude) natuurfoto’s aan het snuffelen toen ik de foto’s van de verbrande natuur van Strabrecht weer eens onder ogen kreeg. De brand op de Strabrechtse Heide ontstond op 2 juli 2010. Vier dagen later was de brand pas volledig geblust. In totaal was er 150 hectare bos en heide verbrand.

Geschatte leestijd: 5 minuten

Op 8 juli ben ik op Strabrecht gaan kijken. De grond was nog warm van het vuur, de as laag centimeters dik. Alles was zwart geblakerd waardoor het leek alsof je in een buitenaards landschap rondwaarde. Dit was onwerkelijk, onvoorstelbaar. In overleg met de boswachter hebben we niet lang in het gebied rondgelopen; het was tenslotte nog afgesloten voor publiek.

Twee weken later

Op 22 juli zijn we terug gegaan. De hitte van de verbrande natuur van Strabrecht zat nog steeds in de grond. Je voelde het overal om je heen. De as stoof op bij elke stap en langzaam realiseerden we ons hoe groot de impact van deze brand op dit stukje natuur was.

Op het eerste oog was nergens een teken van leven te bekennen, alsof dood en verderf het enige overgeblevene was. Maar toch, toen al, slechts enkele weken na het vuur, lagen de dennenappels opengebarsten op de as laag, klaar om hun zaden te verspreiden.

In het troosteloze landschap waren nu al de eerste tekenen van terugkerend leven, van een dynamische natuur die de brand in haar voordeel gebruikte. Zoals de boswachter het vertelde: “het is een ramp, zeker in dit jaargetijde, maar de natuur komt er wel bovenop.” De eerste tekenen waren er al.

Anderhalf jaar later

Omdat ik volledig in beslag genomen werd door de exposities over de Groote Peel zijn we daarna lang niet meer op de verbrande natuur van Strabrecht geweest. Tot op een avond in januari 2012, ongeveer anderhalf jaar na de brand. En zelfs in hartje winter was te zien hoe de natuur aan het herstellen was op die zwarte vlakte en de verkoolde bossen. Staatsbosbeheer had besloten om een deel van het gebied onaangeroerd te laten (andere delen werden gekapt om terug te geven aan de heide).

Die avond was magisch, met het licht van de laagstaande zon leek het groene landschap in een eigen licht te schijnen. Al het zwart van het omliggende landschap benadrukte dat alleen nog maar. Maar het was winter, en de lente met al het nieuw leven moest nog komen.

Twee jaar later

Overdags ben ik niet veel in het destijds verbrandde deel geweest. Alleen in de avonduren, toen het licht lange schaduwen wierp en de dramatiek van de natuur op zijn best was. De laatste keer dat we in dat deel van de verbrande natuur van Strabrecht waren, was eind juni 2012; vrijwel exact twee jaar na de brand. En hoewel de verkoolde stammen van de dennen als pilaren in het gebied staan, vol met droevige herinneringen, leeft de natuur helemaal op.

Overal groeien er planten en het dierenleven is volop aanwezig. Langzaam vervaagt de herinnering aan de brand die 150 hectare leek te verwoesten. Ik denk zelfs dat het gebied er aan het einde rijker van geworden is, zolang we er onszelf maar niet teveel mee bemoeien.

De laatste gemaakte foto’s zijn van het Wilgenroosje in bloei. Een groter contrast met de zwarte stammen kan ik me niet voorstellen. Nog enkele jaren en dan zijn de laatste tekenen van de brand verdwenen.