Vervorming door ultragroothoek voorkomen

Een tijd geleden fotografeerde ik een halo rond de zon. Een prachtige cirkel die ontstaat door lichtreflecties in kleine vochtdruppeltjes in de lucht. Maar als je groothoek gebruikt vervormd die cirkel al snel, waardoor deze niet langer rond is maar een vreemde ovaal. Die vervorming door ultragroothoek voorkomen is eenvoudiger dan je denkt. In dit bericht vertel ik je hoe je dit doet.

Geschatte leestijd: 8 minuten

Gebruik je ultragroothoek, dan zal er altijd vervorming ontstaan. Dat is niet zo vreemd, want je probeert als het ware een deel van de binnenzijde van een bol in een plat vlak weer te geven. De hoeken zullen uitgerekt zijn, of je nu wilt of niet.

In veel gevallen zal dit niet erg opvallen, zeker niet in landschapsfotografie. Bij interieurfotografie zal dat wel te zien zijn, doordat de zijkanten van de foto uitgerekt worden. Er bestaat ook nog zoiets als perspectief vertekening, maar zo lang je de camera perfect horizontaal houdt, zal de perspectief vertekening door ultragroothoek voor het grootste deel voorkomen worden.

Perspectief vertekening ontstaat als je de camera met groothoek omhoog of omlaag richt
Lees er meer over in mijn artikelen over de tilt-shift objectieven

Cirkels worden ovalen

De vervorming voor groothoek wordt alleen maar duidelijker wanneer er cirkels in beeld komen. Denk aan een regenboog, of een halo rond de zon of Maan. Ook sterrensporen vertonen de vervormde cirkels bij ultra groothoek. Soms is dit niet erg, maar het kan ook heel storend worden. Je kunt dit oplossen door de vervorming in Photoshop weg te halen. De consequentie is verlies aan beeld, waardoor je net zo goed minder groothoek had kunnen gebruiken.

De cirkels in deze drie voorbeelden zouden rond moeten zijn. Ze zijn echter vervormd door de ultragroothoek die ik gebruikt heb. Bij de sterrensporen is de vertekening misschien nog acceptabel, maar bij de halo’s rond de Maan en de zon wordt het erg storen. Die zie ik liever echt rond. De foto van de halo rond de Maan laat ook nog perspectief vertekening zien, aan de onderzijde waar de verticale lijnen in de foto omgevallen zijn.

Het objectief dat ik in de voorbeelden heb gebruikt, is de Laowa 12mm ultragroothoek
Lees mijn review voor meer informatie over dit mooie objectief

De vervorming wordt erger naarmate het middelpunt van de cirkel meer naar de zijkanten in de foto verhuist. Hou je het middelpunt in het midden van de foto, dan is er de vervorming niet, of nauwelijks. Helaas heb je dan niet altijd de beste compositie.

Vervorming door ultragroohoek voorkomen met een panorama

Voor sterrensporen is vervorming door ultragroothoek bijna onmogelijk te voorkomen, maar heb je een halo rond de zon of Maan, dan kan een panorama de oplossing zijn. Maak een serie van foto’s, dat kan eventueel al uit de hand, en voeg deze vervolgens samen met panorama software. Gebruik je Lightroom Classic, dan is het ook mogelijk om daarin de beelden samen te voegen.

Om de foto’s passend te maken, zal de panorama software de beelden vervormen. Het leuke daarvan is dat daarmee automatisch de vervorming die in een ultragroothoek is ontstaan gecorrigeerd wordt. Het eindresultaat, met de juiste projectie van het panorama, zal een halo opleveren die mooi rond is.

Je bent overigens niet beperkt tot het maken van een horizontaal panorama. Je kunt ook gebruik maken van een verticaal panorama als de noodzaak daarvoor is. In beide gevallen kun je dan vervorming door ultragroothoek voorkomen. Let op dat eventuele perspectief vertekening die ontstaan is door het omhoog richten niet verdwijnt, die moet later handmatig verwijderd worden.

Een panorama behouden, of toch niet

Natuurlijk is het mogelijk om het panorama dat ontstaat met het samenvoegen van de serie foto’s te behouden. Het levert meer groothoek op dan je ooit in een ultragroothoek zult aantreffen. Voor de foto met de halo in mijn voorbeeld heb ik inderdaad het panorama behouden, met een mooie halo rond de zon in het landschap.

Toch is het niet noodzakelijk om het panorama te behouden, bijvoorbeeld als er storende elementen links en/of rechts in beeld zijn. In dat geval is het panorama uitsluitend bestemd om die vervorming van de ultragroothoek te voorkomen. Haal de delen van de foto die je niet wilt hebben weg met de croptool, en je kunt de zon in elke gewenste plek plaatsen zonder dat de halo vervormd is.

Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl

Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters