Vliegende libellen fotograferen

heidelibel

Een libel is een prachtig en indrukwekkend insect. Met hun grote facetogen, lange achterlijf en vier vleugels is het roofinsect ook heel fotogeniek. Meestal wordt de libel gefotografeerd wanneer het stil op een takje zit, of aan een grashalm hangt. Maar het is ook mogelijk om vliegende libellen te fotograferen.

Geschatte leestijd: 8 minuten

Ik vind libellen prachtige dieren, niet in de minste plaats vanwege de Engelse naam; dragonfly. Ze zijn groot, indrukwekkend, en geduchte rovers. Als ze stil zitten vormen het dankbare fotografie onderwerpen, mede doordat de vleugels dan geopend zijn. Zijn ze ook nog bedekt met dauw, dan is dat helemaal prachtig.

De vleugels van een libel
De vleugels van een libel
Een oeverlibel die zojuist ontpopt is.
Een oeverlibel die zojuist ontpopt is.

Een libel die stil zit is relatief eenvoudig op de foto te zetten, zeker als ze door de ochtendkilte nog wat traag zijn. Vliegen ze eenmaal, dan wordt het een heel ander verhaal. Ze zijn snel en vormen een klein object in het kader. Scherp stellen is dan een echte uitdaging. Toch is het mogelijk om vliegende libellen te fotograferen.

Vliegende libellen fotograferen

Onlangs heb ik een platbuik gefotografeerd. Die zat op takje en vloog elke keer weg, om vervolgens terug te keren op exact dezelfde plek. De gids wist te vertellen dat dit territorium gedrag is. Weet je dit, dan kan je de scherp stellen op de libel als die er zit en de scherpstelling behouden. Vliegt de libel weg, dan is het een kwestie van wachten tot het diertje weer terug komt.

vliegende libellen fotograferen
Een platbuik die komt aanvliegen. Ken je het gedrag een beetje, dan kan dit redelijk eenvoudig gefotografeerd worden.
(Canon EOS R5 met RF100-300L + RF 1,4x TC – f/4,5 – ISO1250 – 1/2500s)

Op deze manier vliegende libellen fotograferen lukt misschien niet de eerste poging, ook niet de tweede of derde. Maar aangezien het dier dit herhaaldelijk blijft doen heb je veel mogelijkheid om het te proberen. Als je zorgt dat je vooraf scherpgesteld hebt, dan is het een kwestie van een sluitertijd instellen die voldoende snel is om de beweging te bevriezen.

Ik gebruikte voor de bovenstaande foto van de platbuik de sluitertijdvoorkeuze met auto-ISO, de standaard instelling die ik gebruik voor snelle actiefotografie. De autofocus stond uit en ik had de camera op continu opnames (burst) gezet. Dan is het een kwestie van op de knop drukken als de libel eraankomt.

Nog meer vliegende libellen

Tijdens de drie dagen die ik voor Nature Talks in Drenthe was zijn we vliegende libellen gaan fotograferen. Ook hier geldt; ken je het gedrag van de libel, dan worden de vliegpatronen meer voorspelbaar. Je kunt dan anticiperen. Dat betekent niet dat het eenvoudig wordt, zoals het voorbeeld met de platbuik en zijn territoriumgedrag.

Een vuurrode heidelibel
Een rode heidelibel in vlucht. Hoewel, het diertje hing hier stil ind e lucht.
(Canon EOS R5 met RF100-500L, ISO800 – f/7,1 – 1/1600s)

Het blijkt dat de libellen ook tijdens het jagen vaste vluchtpatronen hebben die maar weinig afwijken. Als ze dan ook nog op bepaalde plekken stil gaan hangen ben je voorbereidt. Toch is het niet eenvoudig, want je moet snel zijn. De foto moet de juiste belichting hebben en op het juiste punt scherpgesteld zijn. Dat vergt oefening, heel veel oefening.

De belichting instellen

In dit geval werkt een sluitertijdvoorkeuze niet. Je hebt namelijk geen tijd om eventuele belichtingscorrecties te doen. De beste manier is een volledige manual belichtingsinstelling. Hiervoor moet je eerst meten wat de juiste belichting is. Aangezien we rond het middaguur op een onbewolkte dag aan het fotograferen waren werkt de oude vertrouwde F16 regel perfect.

Een reklame boodschap

De F16 regel zegt dat een goede belichting bereikt wordt met een sluitertijd die gelijk is aan de ISO waarde bij diafragma f/16. Dan is het een kwestie van omrekenen naar de gewenste sluitertijd, die heel snel moet zijn om vliegende libellen te fotograferen.

vliegende libellen
Vertrouw in dit geval niet op je belichtingsmeter, maar meet hoeveel licht er is en stel dit handmatig in.
Anders zouden de libellen met deze achtergrond sterk overbelicht zijn.

Ga uit van de grootste lensopening die je objectief heeft, wat bij mij afgerond f/8 is. Zet vervolgens de ISO hoger tot de gewenste sluitertijd bereikt is. Dit betekende dat ik voor 1/2500 sec en f/8 zelfs op een onbewolkte zonnige middag ISO 800 moest gebruiken. Reken het maar eens na.

Aangezien moderne camera’s in raw formaat makkelijk 1 à 2 stops speelruimte hebben, hoef je je geen zorgen meer te maken over de belichting. Ook niet als je per ongeluk één van de instellingen een beetje verandert. Zo werkte ik constant 1/1600s met f/7,1 en ISO 800 en dit gaf in elke richting de juiste, of bijna juiste belichting.

Scherpstellen

De grootste uitdaging is het scherpstellen bij vliegende libellen fotograferen. Ook al heb je een flink teleobjectief, de libel is zo klein en veraf dat het maar een klein object in je beeld is. De autofocus zal al snel op de achtergrond scherpstellen. Ik heb gebruik gemaakt van manual focus als startpunt, om vervolgens over te schakelen op autofocus. De AF-ON knop (back button focus) is daarbij erg makkelijk.

vliegende libellen fotograferen
Een paartje vuurrode heidelibellen boven een waterplas.
(Canon EOS R5 met RF100-500L – ISO800 – f/7,1 – 1/1600s)

Ik hield de vliegende libellen in het oog, en draaide handmatig aan de scherpstelling tot het bijna scherpgesteld stond. Dan activeerde ik de autofocus zodat de camera het overnam om de perfecte scherpte te bereiken. Het helpt wel wanneer je een autofocus met objectherkenning hebt. Moderne AF systemen kunnen een klein onderwerp in het beeld vanaf dat moment heel nauwkeurig volgen. Op deze manier is het mogelijk om vliegende libellen te fotograferen.

vliegende libellen fotograferen
Libellen in de vlucht. Het is niet makkelijk, maar het is mogelijk. Let op de achtergrond, waar zelfs met 1/1600s bewegingsonscherpte te zien is. Zo snel vliegen deze dieren rond.
(Canon EOS R5 met RF100-500L – ISO800 – f/7,1 – 1/1600s)

Veel foto’s maken, heel veel

Al deze instellingen, en de manier van scherpstellen, zijn geen garantie voor een geslaagde foto. Het is belangrijk om je te richten op één enkele libel, en je niet laten afleiden door een andere die toevallig voorbij komt. Bovendien moet je veel foto’s maken en niet bang zijn voor een foto meer of minder.

De Canon EOS R5 die ik gebruik kan tot 20 beelden per seconde maken. Zelfs als jouw camera de helft haalt, betekent het dat je al snel vele honderden foto’s per uur maakt, of zelfs meer. Veel van die foto’s zullen niet scherp zijn, maar dat is is normaal. Het gaat om die paar foto’s die wel scherp zijn. De rest gooi je gewoon weg.

vliegende libellen
Drie foto’s uit een serie van bijna 20 beelden. Zo leggen libellen hun eieren in een fractie van een seconde in het water.
De instellingen zijn exact hetzelfde als alle andere foto’s uit deze serie.

Zo heb ik meer dan 500 foto’s in een half uurtje gemaakt. Het is de vuurrode of steenrode heidelibel, als ik het goed heb. Mocht ik de naam van een libel toch verkeerd hebben, laat dit dan even weten. Er zijn zoveel soorten dat het moeilijk is om het dier goed te determineren. Het is immers niet mijn expertise gebied. Maar wat de juiste naam ook is, het is fantastisch om scherpe foto’s van vliegende libellen te hebben.


Gebruikte apparatuur

  • Canon EOS R5
  • Canon RF 100-500mm f/4,5-7,1L IS USM

Ben je op zoek naar fotografie apparatuur? Overweeg dan om de aanschaf via mijn site bij Cameraland.nl te doen. Ik krijg daarvoor een kleine commissie waarmee ik mijn website kan bekostigen.
http://www.cameraland.nl

Overweeg je om filters te kopen, kies dan bij voorkeur voor het merk Haida. Je kunt deze filters via deze website verkrijgen in mijn webwinkel. De filters worden geleverd via de importeur Omnifoto.nl
Ga direct naar de webwinkel voor Haida filters

Advertentie
adsense
Abonneer
Laat het weten als er
guest

2 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Yvonne Moelands
Yvonne Moelands
1 jaar geleden

Prachtige foto’s Nando!