Voor dag en dauw op jacht naar komeet Lovejoy

Eind november schreef ik over de komeet ISON. Van deze komeet waren de verwachtingen groot. Zo groot dat er al gesproken werd van de komeet van de eeuw en een nieuwe ‘ster van Bethlehem’. Het was voor iedereen een grote teleurstelling  toen ISON helemaal uit elkaar viel op het moment dat deze op minder dan een paar honderdduizend kilometer van de zon bevond. Maar er is een andere komeet en ik ging voor dag en dauw op jacht naar komeet lovejoy.

Helaas zal geen vervolgbericht over komeet C/2012 S1 (ISON) en het fotograferen van dit object gaan volgen. Zo gaat dat nu eenmaal met dit soort objecten. Gelukkig is ISON niet de enige komeet.

Komeet Lovejoy

En nu het goede nieuws. Gelukkig was ISON niet alleen. Er zijn maar liefst drie kometen aan de hemel als we ISON niet meer mee rekenen. Dit zijn 2P/Encke, C/2013 R1 (Lovejoy) en C/2012 X1 (LINEAR). Hoewel niet zo helder als de voorspellingen voor ISON, staat Lovejoy nu heel mooi aan de hemel. In Nederland misschien nèt niet met het blote oog zichtbaar, maar zeker wel met een verrekijker.

Ik had het niet verwacht, maar het werd helemaal helder op de nacht van 4 naar 5 december. Daarom heb ik mijn kans gegrepen en ben voor dag en dauw naar de Strabrechtse Heide gegaan om komeet C/2013 R1 (Lovejoy) op de foto te zetten. Het is misschien niet de meest donkere plek in de buurt, maar ik had ook nog een andere foto op het oog. Goed ingepakt tegen de kou stond ik rond half zes op de plek die ik in gedachte had. Helaas trokken er inmiddels wolkenpartijen door de hemel, komende vanuit het Noord- Noordwesten. Nadat ik een compositie voor de sterrensporen uitgezocht had en camera 1 bezig was met het maken van de foto’s, kon de jacht op Lovejoy beginnen.

Voor dag en dauw op jacht naar komeet Lovejoy

Lovejoy staat iets links van het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes). Met Acturius als heldere ster is het sterrenbeeld eenvoudig te vinden. De komeet zelf is niet of nauwelijks met het blote oog te zien, deels vanwege de sluierbewolking die in vlagen overtrok. Maar met behulp van een sterrenkaart wist ik de plaats vrij nauwkeurig te bepalen. Een enkele testfoto in die richting was voldoende om de komeet daadwerkelijk te zien.

De helderheid van de komeet is groter dan ik verwachtte. Met ISO3200, diafragma f/2 en 2 seconden belichtingstijd kon ik Lovejoy duidelijk op het scherm van de camera zien. Zelfs de staart kon goed herkend worden. Dit had ik niet verwacht, niet met de korte belichtingstijd van 2 seconden.

Waarom 2 seconden en niet langer?
Dat heeft alles te maken met die roemruchte 600-regel. Ik heb een 135mm objectief op een 1,3 crop camera gebruikt. Met de 600-regel kunnen we berekenen dat de maximale sluitertijd 3,4 seconden is (600 / (135 * 1,3). Langer belichten levert immers sterrensporen op. Ik ben aan de veilige kant gaan zitten en heb voor 2 seconden gekozen.

Stacking van meerdere foto’s

Ik heb het natuurlijk niet bij alleen deze ene foto gehouden. Door meerdere foto’s van 2 seconden te combineren is het mogelijk om met de juiste software een virtueel langere sluitertijd te creëren. Het is altijd even afwachten wat dit oplevert, zeker met de bewolking die zo nu en dan over dreef, maar ik ben helemaal niet ontevreden wat het opgeleverd heeft. De onderstaande foto is het resultaat van 131 foto’s van elk 2 seconden met diafragma f/2 en ISO3200. Dit komt overeen met een belichtingstijd van 4 minuten en 22 seconden.

Wanneer de komeet uitvergroot wordt zijn er zelfs details in de staart te zien. Ik vraag me dan af wat een nog langere belichting voor details kan opleveren. En bedenk, dit is allemaal gefotografeerd met een normale camera en objectief. Er zijn geen specialistische astronomie spullen aan de pas gekomen.

Inmiddels is het bewolkt en regent het. Hopelijk klaart het in de komende weken nog vaak genoeg op om nieuwe pogingen te ondernemen, hoewel naar verwachting de helderheid van Lovejoy elke dag een beetje zal afnemen. Maar het levert misschien ook nog beelden op van de sterrenregen die er in deze maand is: de Geminiden. Genoeg om naar uit te kijken.