Vuurwerk fotograferen

Met nieuwjaar wordt er zoals elk jaar weer verschrikkelijk veel vuurwerk de lucht in geschoten. Dat levert prachtige, kleurrijke momenten op. Maar het is na ongeveer een uur weer voorbij. Genoeg reden om dat prachtige vuurwerk op de foto vast te leggen zodat we er langer van kunnen genieten. De vraag is: hoe kunnen we het beste vuurwerk vast leggen? Met dit artikel geef ik een aantal tips die kunnen helpen om de feestelijke jaarwisseling op de foto vast te leggen.

Het belangrijkste hulpmiddel voor geslaagde vuurwerkfotografie is een statief. Het liefst een stevig statief zodat de camera niet beweegt tijdens het fotograferen. Een draadontspanner erbij is erg makkelijk. Het voorkomt onnodig aanraken van de camera zodat trillingen zoveel mogelijk voorkomen worden. Maar het maakt het ook mogelijk om continu foto’s te maken, een beetje vergelijkbaar met het fotograferen van sterrensporen. Natuurlijk is een camera noodzakelijk. Het liefst een spiegelreflex, maar een compact of systeemcamera is natuurlijk ook mogelijk. Het is belangrijk dat de autofocus uitgeschakeld kan worden, en de camera de mogelijkheid heeft om alle instellingen handmatig in te stellen.

Zorg er eerst voor dat je de volgende instellingen gebruikt.

1. Scherpstelling (AF) uitzetten en handmatig scherpstellen
2. Beeldstabilisatie uitzetten
3. Ruisreductie voor lange sluitertijden uitzetten
4. Witbalans op daglicht (5000-5200K)
5. Fotografeer in RAW
6. Camera op handmatig (manual)

Het ligt natuurlijk aan de omgeving en het soort vuurwerk, maar zoals in de bovenstaande foto te zien is levert ISO400 en een langere sluitertijd van 30 seconden bij f/5,6 een overbelichte foto op. Zo moet het dus niet. Dat betekent dat de instellingen aangepast moeten worden. Door de ISO omlaag te zetten naar 100, het diafragma naar f/9 en een sluitertijd van 10 seconden te kiezen levert het direct een goede verbetering op.

Een ander nadeel van langere sluitertijden is het ‘uitvegen’ van het vuurwerk.  De lichtende vonkenregen trekt strepen waardoor er mooie patronen kunnen ontstaan, maar ook een hele drukke foto. Om dit te voorkomen kan de sluitertijd verkort worden. Corrigeer dit  dan met een hogere ISO of een grotere lensopening.

Welke instelling kunnen we nu het beste gebruiken? Daar is niet een sluitend antwoord op te geven. Maar er is wel een instelling te geven die als basis aangehouden kan worden.

• ISO100 of 200
• Diafragma f/5,6 tot f/11
• Sluitertijd tussen de 4 en 10 seconden

Gebruik na de eerste foto je scherm op de camera om de belichting te beoordelen. Is de foto te licht of overbelicht, zorg dan voor een kleiner diafragma of een kortere sluitertijd. Is de foto te donker? Zet dan de ISO omhoog of kies een langere sluitertijd.

Brandpuntafstand

Welke brandpuntsafstand kun je het beste gebruiken? Dat ligt aan de afstand tot het vuurwerk. Sta je veraf, dan kan een brandpunt van 50mm of langer goed zijn. Afhankelijk van waar je staat kan dat oplopen tot 100mm of meer. Over het algemeen zal een brandpunt van 17mm tot 70mm goed te gebruiken zijn. Laat het afhangen van de compositie en hoe ver je van het vuurwerk af staat.

Compositie

Met fotografie is compositie altijd belangrijk. Ook met vuurwerk. Foto’s zoals hierboven worden erg veel gemaakt. Ze zijn niet onaardig, maar wel een beetje saai. Hoewel er oneindig veel patronen en vormen zijn, lijken ze uiteindelijk allemaal op elkaar. Vuurwerk foto’s worden al snel interessanter wanneer ze onderdeel uit gaan maken van een compositie. Probeer dat vuurwerk een plek te geven door ze in de omgeving te fotograferen. Kies indien mogelijk ruim tevoren een plek uit waar je wilt fotograferen. Dat maakt het fotograferen in ieder geval een stuk makkelijker.

Door de omgeving mee te fotograferen wordt pas duidelijk hoe indrukwekkend het vuurwerk is. Zeker als het herkenbare dingen zijn zoals huizen (woonwijk) of mensen. Let er bij mensen op dat ze lang genoeg stil staan of zitten. Kies de sluitertijd zo dat eventuele bewegingen niet of nauwelijks zichtbaar zijn. In het bovenstaande linkerfoto is weliswaar 8 seconden belichtingstijd gebruikt, maar de mensen zitten redelijk stil te kijken waarbij ze klein genoeg op de foto staan dat eventuele bewegingen niet zichtbaar zijn. Bij een statische omgeving als de woonwijk in de rechterfoto is dat natuurlijk minder belangrijk. Die foto is een compositie van 5 foto’s van 15 seconden elk.

Voorgrond apart fotograferen

Wanneer de omgeving erg donker is zal deze niet echt duidelijk in beeld zijn. Om te voorkomen dat deze (bijna) zwart op de foto verschijnt is het mogelijk om een aparte foto voor de voorgrond te maken. In feite is dit dezelfde techniek als bij HDR opnamen of andere technieken waarbij twee belichtingen samengevoegd worden. Als voorbeeld neem ik de foto van het vuurwerk boven de Adriatische Zee die ik deze zomer heb gemaakt. Er zijn twee opnamen gemaakt: een voor het vuurwerk en eentje een paar minuten voor het vuurwerk startte. Die twee opnamen heb ik samengevoegd tot een enkele foto.

Deze techniek zal in een woonwijk minder noodzakelijk zijn. Straatverlichting geeft veelal voldoende licht om te voorkomen dat de voorgrond helemaal donker wordt. Een paar testfoto’s van tevoren zal snel duidelijk maken of de noodzaak van een voorgrondfoto aanwezig is. Bovendien is het nooit weg om voor de zekerheid zo’n foto te maken. Als het niet nodig blijkt te zijn is deze snel genoeg weggegooid.

Samenvoegen van meerdere foto’s

Als er gefotografeerd wordt met sluitertijden die maar een paar seconden zijn zal er nooit meer dan één vuurwerk explosie op de foto komen. Dat is wenselijk in het geval van het bovenstaande voorbeeld omdat alles van één enkele locatie wordt afgestoken, maar als er met nieuwjaar wordt gefotografeerd komt het vuurwerk overal van vandaan. Door meerdere opnamen achter elkaar te maken zonder dat de camera verplaatst wordt, is het mogelijk om deze foto’s samen te voegen. Het resultaat van dit soort samenvoegingen is te zien in onder andere de eerste foto van dit artikel, maar ook de onderstaande.

Dit samenvoegen is mogelijk in een fotobewerkingsprogramma zoals Photoshop en de makkelijkste manier is het gebruik van layers en het samenvoegen (blenden) van deze layer door middel van de optie ‘lichter’ (Lighten). In mijn tutorial sterrensporen wordt deze manier van samenvoegen iets gedetailleerder uitgelegd.

Weersomstandigheden

Het is niet altijd mooi weer. De laatste jaren zijn de jaarwisselingen verre van ideaal geweest. Of het regende, of het was verschrikkelijk mistig. Wind is ook iets om rekening mee te houden.

Regen spreekt voor zich: druppels op het objectief zullen storende vlekken op de foto’s opleveren, net als druppels op een raam. Mist maakt het ook moeilijk, zeker omdat het licht van het vuurwerk verstrooid wordt waardoor hele lichte vlekken in de mist ontstaan (en dus op de foto). Maar pas ook op met de wind. Er wordt veel rook geproduceerd bij vuurwerk explosies en als de wind in jouw richting staat bestaat de kans dat je plotseling in een wolk rook staat. Dat komt ook de veiligheid niet ten goede.

Zorg dat je voorbereidt bent als je gaat fotograferen.

 Veiligheid

Tot slot nog een stukje over veiligheid. Eén ding heb ik gemerkt: zorg dat de mensen weten waar je staat. Ga niet op een donker hoekje staan, hoe ideaal dat ook is. Wanneer je niet gezien wordt kan het zomaar gebeuren dat er een vuurpijl of ander vuurwerk onbedoeld je richting in gaat. Ga ook niet ergens op centrale een plek staan waarbij er overal om je heen vuurwerk afgestoken wordt. Je kunt dan niet alle richtingen in de gaten houden.

Ga echter ook niet tè dichtbij staan. Dat heeft sowieso weinig zin omdat het mooiste vuurwerk omhoog gaat. Kies een veilige plek, eventueel verder uit de buurt zodat er een mooi overzichtsbeeld ontstaat.

Veel succes met het fotograferen en alvast alle beste wensen voor het nieuwe jaar.