Wilde orchideeën in Nederland

Er zijn wilde orchideeën in Nederland. Eigenlijk iets vanzelfsprekends want de orchideeën familie is een van de grootste plantenfamilies op onze Aardbol, dus waarom zouden er dan geen in Nederland zijn? Ik ging op pad om deze wilde orchideeën op de foto te zetten. In alle vroegte, om in het schemerlicht deze bijzondere bloemen te fotograferen.

Geschatte leestijd: 7 minuten

Er wordt geschat dat er wereldwijd rond de 20.000 orchidee soorten zijn. Hiervan zijn er (slechts) een dertigtal in Nederland te vinden. Dat klinkt mooi, maar ook niet meer dan dat. De meeste orchideeën in ons land staan natuurlijk op de lijst van bedreigde soorten. Sommige soorten zijn zelfs bijzonder zeldzaam en zijn dan ook een beschermde soort. De kans om die te vinden is redelijk klein, en dan ook nog alleen op een handvol plekken in Nederland.

Wilde orchideeën in Nederland fotograferen, liefst met het landschap erbij

Bloemen fotograferen is voor mij iets van de laatste tijd. Meer en meer begin ik die wereld te ontdekken en te waarderen. Het is een verborgen wereld die vaak onzichtbaar is voor een landschapsfotograaf. Oh, ze bestaat en is zichtbaar op de rand (of voorgrond) van de landschapsfoto, maar niet meer dan dat. Het maakt deel uit van een voorgrond, een opvulling van een vergezicht, vaak met prachtige wolkenpartijen die veel meer aandacht trekken.

Daar is niets mis mee maar de pracht van de wereld van bloemen en planten blijft op die manier een beetje ondergeschikt in de landschapsfoto. Opvallende bloemen, of zeldzame zoals veel wilde orchideeën, worden op die manier snel over het hoofd gezien. Nu heb ik de rol omgedraaid en laat de bloemen en planten het onderwerp in het landschap zijn.

Het belang van mooi licht

De meeste eenvoudige bloemen worden in het juiste licht plotseling wonderlijk mooi; de bolderik, boterbloemen, kamille en natuurlijk de korenbloem en de klaproos. Het zijn bloemen die we bijna vanzelfsprekend vinden omdat ze overal in bermen en langs akkers groeien.

Er bestaat een sterke neiging om meteen met een macro-objectief aan de slag te gaan als het op bloemen fotograferen aankomt. Maar dat is vaak helemaal niet nodig. Het aantal keren dat er werkelijk met een 1:1 vergroting gewerkt wordt kan op één hand geteld worden. Voor mij, welteverstaan. Alleen het hart van de bloem op de foto zetten is voor mij niet zo spannend. Het is veel mooier om de bloem in haar ‘natuurlijke’ omgeving vast te leggen waarbij het licht een heel belangrijke rol mag spelen.

Details zoals haartjes op bloembladeren worden bijvoorbeeld pas echt goed zichtbaar met tegenlicht. Een telelens werkt daarbij bijzonder goed. Mijn 70-200mm zoom objectief is momenteel mijn favoriet als het op bloemen fotograferen aankomt, al dan niet in combinatie met een 25mm tussenring. Alleen wanneer ik echt dichtbij wil komen om de details van de bloem op de foto te krijgen, komt een macro objectief om de hoek kijken.

De gevlekte orchis

En zo ben ik uiteindelijk in een wei beland waar de wilde orchideeën in Nederland te vinden zijn. De orchidee die ik gevonden heb is de gevlekte orchis een mooie bloem die trots en opvallend tussen het gras te vinden is. Althans, dat is waarschijnlijk de juiste naam voor dit bloemetje. Er zijn nogal wat ondersoorten die alleen op detailniveau te onderscheiden zijn. Maar ik ben er redelijk zeker van dat het hier om deze gevlekte orchis gaat.

In eerste instantie vonden we de bloem op een paar geïsoleerde plekken, maar uiteindelijk kwamen we in een weiland dat vol stond met de verschillende verschijningsvormen van deze beschermde soort. Hoewel een weiland vol klinkt alsof deze bloem veel voorkomt, zijn het slechts een aantal geïsoleerde plekken. Deze wilde orchidee wordt net als veel anderen ook in haar bestaan bedreigt.

De welriekende nachtorchis

De vroege ochtendschemering, als het licht mooi blauw van kleur is en glinstert in de vele dauwdruppels op het gras, komen de bloemen mooi tot hun recht. Maar de kleuren van de bloemen worden pas goed zichtbaar als het daglicht zijn intrede heeft gedaan. Hier in deze wei is niet alleen de gevlekte orchis te zien.

Op een paar plekken groeit een andere soort, bij lange na niet zo talrijk maar hier en daar wel aanwezig: waarschijnlijk de welriekende nachtorchis . Ook deze soort is wettelijk beschermd dus het voelt erg speciaal om deze soort hier ook aan te treffen.

Fotograferen met telelens en tussenring, en met de macro

De meeste foto’s zijn gemaakt met de 70-200mm en een kleine scherptediepte (f/2,8 tot f/4) om de bloemen mooi tot hun recht te laten komen. In sommige gevallen heb ik de 25mm tussenring gebruikt. De 100mm macro heeft echter niet werkeloos toegekeken.

Details van de bloemen zijn met dit objectief vastgelegd, soms met de tussenring, soms niet. Vooral met de ochtenddauw levert het gebruik van macro heerlijke foto’s op. Het enige wat ik dan nog wil is: nog dichterbij.

Echt stralend zonlicht was er niet en helaas waren veel orchideeën al op het eind van hun bloeiperiode. Het echte spel met een laagstaande zon is niet gelukt. De sfeer is daardoor anders geworden dan wat ik in eerste instantie voor ogen had. Maar de resultaten zijn er niet minder door geworden. Over een jaar zullen deze bloemen opnieuw weer in de graslanden te vinden zijn. En ik zal er dan ook weer zijn.